Fotografik, filmowiec, pisarz, poeta, mąż Franciszki. Wybitna postać XX-wiecznej awangardy. Studiował fizykę na UW i architekturę na Politechnice. Jego twórczość skupiała się na problemach języka i etyki (główne przesłanie Themersonów: "nie ma celów wyższych ponad przyzwoitość środków"). Pisał powieści, opowiadania, dramaty i książki dla dzieci. Twórca poezji semantycznej będącej wynikiem jego eksperymentów typograficznych (nielinearność układu graficznego), która stawiała sobie za cel powrót do źródłowych znaczeń słów, które zastępował definicjami ("Bayamus", libretto opery semantycznej "Święty Franciszek i wilk z Grubio albo kotlety świętego Franciszka", "On Semantic Poetry").

Zadebiutował w 1927 eksperymentalnymi fotogramami i fotomontażami, następnie realizował wraz z żoną awangardowe filmy eksperymentalne: APTEKA (1930), EUROPA (1932), PRZYGODA CZŁOWIEKA POCZCIWEGO (1938), redagując jednocześnie czasopismo "f.a." (film artystyczny). Od 1938 roku we Francji, w 1940 wstąpił do Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, w 1942 osiadł w Wielkiej Brytanii. Współpracował z Biurem Filmowym Ministerstwa Informacji i Dokumentacji RP w Londynie, dla którego nakręcił antywojenny film CALLING MR SMITH (1943). W latach 1948-79 prowadził wraz z żoną oficynę wydawniczą Gaberbochus Press, która za cel stawia sobie publikowanie bestlookerów (termin stworzony w opozycji do bestsellerów) - książek o niezwykłej szacie graficznej i treściach bliskich wydawcom. Przy Gaberbocchus Press działał Common Room, miejsce regularnych spotkań artystów, naukowców, intelektualistów, gdzie odbywały się odczyty, prezentacje utworów literackich, koncerty, wystawy, dyskusje.

Swą pozycję zdobył dzięki powieściom groteskowo- filozoficznym, m.in. "Wykład profesora Mmaa" (1941-42, wyd. ang. 1953 wraz ze wstępem Bertranda Russella, wyd. pol. 1958), "Kardynał PÖLÄTÜO" (ang. 1961, pol. 1971), "Tom Harris (ang. 1967, pol. 1975), "Euklides był osłem", "Wyspa Hobsona", opowiadaniom, m.in. "Bayamus", "Hau, hau czyli Kto zabił Ryszarda Wagnera?" (pol. wybór w: "Generał Piesc i inne opowiadania", 1980), oraz esejów o tematyce artystycznej (m.in. "O potrzebie tworzenia widzeń"), ideologiczno-politycznej, filozoficzno-naukowej (m.in. "Logika", "Etykietki i ciało", "Katedra przyzwoitości", "Faktor T"). Pisał w trzech językach: po polsku, francusku i angielsku (niektóre z książek posiadają trzy odrębne wersje). Jego książki przetłumaczone zostały na siedem języków i mają liczne wydania na całym świecie.

"Wobec problemów współczesności Themerson zajmuje postawę oświeceniowego sceptyka i racjonalisty, tropiącego absurdy i paradoksy ukryte w pozornie logicznym porządku ludzkiego świata. Chętnie sięga do formy powiastki filozoficznej, traktując fantastyczny pomysł fabularny jako pretekst do przewrotnych dywagacji intelektualnych o naturze człowieka, o konwencjach cywilizacji, nauki, kultury (...), często posługuje się satyrą, groteską, ironią, pure nonsensem czy parodią uczonego wywodu" (J. Wojnowski, w: "Literatura Polska, Przewodnik Encyklopedyczny", t. 2, Warszawa 1985, s. 477)

Linki:
Archiwum Themersonów w Londynie: www.themersonarchive.com
Archiwum Themersonów w Katowicach: themersons.us.edu.pl
Wyspy Franciszki i Stefana Themersonów: www.culture.pl/(*)y_fe_festiwal_themersonow_2004
Bibliografia Themersona: www.xs4all.nl/~nmars/Themerson.html Publikacje dot. Themersona: http://www.xs4all.nl/~nmars/AboutThemerson.html