Stanisław Obirek

Ur. 21.8.1956 r. w Tomaszowie Lubelskim. W roku 1975 rozpoczął studia na Wydziale Filologicznym Uniwersytetu Jagiellońskiego (filologia polska). W roku 1976, pod wpływem ks. Stanisława Musiała, wstąpił do zakonu jezuitów. Po nowicjacie odbytym w Starej Wsi, w latach 1978-1980 studiował filozofię na Wydziale Filozoficznym Księży Jezuitów w Krakowie, następnie w latach 1980-1983 studiował teologię na Papieskim Wydziale Teologicznym w Neapolu. Święcenia kapłańskie otrzymał w roku 1983 w Neapolu. W latach 1983-1985 studiował teologię na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Gregoriańskiego w Rzymie. W latach 1985-89 kontynuował studia polonistyczne na Uniwersytecie Jagiellońskim.

Uroczystą profesję zakonną złożył w 1991 r. w Krakowie. W latach 1991-1994 był superiorem wspólnoty Domu Pisarzy im. Ks. Piotra Skargi w Krakowie. W 1994 r. uzyskał stopień doktora teologii na Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie i opublikował rozprawę doktorską napisaną pod kierunkiem ks. doc. dra hab. Edwarda Stańka pt. "Wizja Kościoła i państwa w kazaniach ks. Piotra Skargi SJ".

Od 1990 r. prowadził zajęcia dydaktyczne z filozofii kultury na Wydziale Filozoficznym. Od 1994 r. był redaktorem naczelnym kwartalnika "Życie Duchowe". W latach 1994-1998 r. był rektorem WSD i Kolegium Jezuitów w Krakowie. Brał udział w kilku sympozjach poświęconych problematyce jezuickiej (m.in. w Krakowie, Warszawie, Katowicach, Sandomierzu, Pułtusku, Wilnie, Bostonie, Frankfurcie). Publikował artykuły w różnych czasopismach (por. bibliografia). Współpracował również z Katedrą Historii Parlamentaryzmu Polskiego na Uniwersytecie Opolskim, jak też z Ośrodkiem Badań nad Kulturą Antyczną na Uniwersytecie Warszawskim.

W roku 1997 złożył rozprawę habilitacyjną pt. "Jezuici w Rzeczypospolitej Obojga Narodów w latach 1564-1668" na Wydziale Historycznym Uniwersytetu Jagiellońskiego. Decyzją Centralnej Komisji do Spraw Tytułu Naukowego i Stopni Naukowych został zatwierdzony jego stopień naukowy doktora habilitowanego nauk humanistycznych w zakresie historii - historii nowożytnej.

W 1999 roku wykładał na jezuickim uniwersytecie The Holy Cross College w Worcester historię Europy Środkowej i Wschodniej. Od 1998 r. był kierownikiem Katedry Historii i Filozofii Kultury jak też dyrektorem Centrum Kultury i Dialogu działającym przy Wyższej Szkole Filozoficzno-Pedagogicznej "Ignatianum".

Mając odwagę krytykować niektóre aspekty funkcjonowania Kościoła, naraził się przełożonym. Zaczął być postrzegany przez Kościół hierarchiczny, jak i swoich zakonnych współbraci jako człowiek, który "kala własne gniazdo". Spadły na niego różne sankcje i kary dyscyplinarne - kontrola prewencyjna publikacji, zakaz kontaktów z mediami, zakaz prowadzenia zajęć w jezuickiej Wyższej Szkole Filozoficzno-Pedagogicznej w Krakowie. Był to zarazem moment, który zdecydował o tym, że Obirek nie chce już głosić swoich poglądów ani jako kapłan, ani jako jezuita. Podjął decyzję, że po dwudziestu latach pracy w Kościele katolickim i zakonie jezuitów, odchodzi.

Od 6.10.2005 pracuje Krakowskiej Szkole Wyższej im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego

Jest głęboko zaangażowany dialog z innymi religiami (m.in. z judaizmem) i z niewierzącymi, między innymi jako twórca Centrum Kultury i Dialogu przy Wyższej Szkole Filozoficzno-Pedagogicznej "Ignatianum". Jest rzecznikiem syntezy religijności Wschodu i Zachodu (jako źródło inspiracji wymienia zwłaszcza Anthony'ego de Mello). 

Wykaz publikacji za lata 1985-1998

I. Publikacje przed uzyskaniem doktoratu

1. Il concetto paolino di coscienza e il problema della formazione della coscienza, Roma 1985 (licencjat Pont. Univ. Gregoriana, maszynopis, ss. 122).
2. Tłum.: C. M. Martini, Wyznania Pawła, Kraków 1987, ss. 116.
3. Pojęcie jedności u ks. Piotra Skargi SJ w "O jedności Kościoła Bożego oraz we "Wzywaniu do jednej zbawiennej wiary", Kraków 1988 (praca magist. UJ, maszynopis, ss. 93).
4. Tłum.: C. M. Martini, Ludu mój wyjdź z Egiptu, Kraków 1989, ss. 136.
5. Rec.: Ignatianisch. Eigenart und Methode der Geselschaft Jesu, Hg. M. Sievernich und G. Switek, Freiburg 1990, "Przegląd Powszechny", 1990, nr 829, s. 385.
6. Rec.: C. de Dalmases, Człowiek, który widział wszystko. Ignacy Loyola, człowiek i dzieło, Kraków 1990, "Horyzonty Wiary", 1990, nr 4, s. 79.
7. Czy teologii jest potrzebna filologia, "Horyzonty Wiary", 1990, nr 5, s. 75.
8. Rec.: Barbara Bauer, Jesuitische "ars rhetorica" im Zeitalter der Glaubenskämpfe, Frankfurt, 1986, "Przegląd Powszechny", 1991, nr 883, s. 63.
9. Rec.: J. H. Newman, Idea uniwersytetu, Warszawa 1990, "Przegląd Powszechny", 1991, nr 833, s. 335.
10. Święty wpisany w swój czas - Ignacy Loyola, Kalendarz Serca Jezusowego, Kraków 1991, s. 34.
11. Rec.: Gottes Nähe. Religiöse Erfahrung in Mistik und Offenbarung. Festschrift zum 65 Geburstag von Josef Sudbrack SJ, Hg. P. Imhof, "Przegląd Powszechny", 1991, nr 844, s. 568.
12. Rec.: D. Żołądź, Ideały edukacyjne doby staropolskiej. Stanowe modele i potrzeby edukacyjne XVI i XVII wieku, "Przegląd Powszechny", 1991, nr 838, s. 520.
13. Rec.: H. Pietras, Jedność Boga, jedność świata i jedność Kościoła, Kraków 1990, "Horyzonty Wiary", 1991, nr 8, s. 88.
14. "Ćwiczenia duchowne" św. Ignacego Loyoli i tzw. nowo-mowa, "Horyzonty Wiary", 1991, nr 9, s. 59.
15. Święty Ignacy Loyola - człowiekiem sprzeczności, "Posłaniec Serca Jezusowego", 120 (1991), nr 12, s. 268.
16. Siostra Faustyna Kowalska, "Horyzonty Wiary", 1992, nr 12, s. 69.
17. Rec.: Ignatius von Loyola und die Geselschaft Jesu, Hg. A. Falkner und P. Imhof, Würzburg 1990, "Przegląd Powszechny", 1992, nr 845, s. 333.
18. Tłum.: R. Garcia-Mateo, Święty Jan od Krzyża - mistyka i liryka, "Przegląd Powszechny", 1992, nr 856, s. 448.
19. Biblia ks. Jakuba Wujka SJ, "Posłaniec Serca Jezusowego", 121 (1992), nr 2, s. 20.
20. Tłum.: C. M. Martini, Lud w Drodze, Kraków 1992, ss. 120.
21. Rec.: R. Nebel, Santa Maria Tanantzin Virgen de Guadalupe. Religiöse Kontinuität und Transforamtion in Mexico, Immense, 1992, "Przegląd Powszechny", 1993, nr 861, s. 317.
22. Rec.: J. Augustyn, Ojciec wzruszył się głęboko. Rekolekcje oparte na "Ćwiczeniach Duchownych" św. Ignacego Loyoli, Kraków 1992, "Ateneum Kapłańskie", 1993, nr 507-508, s. 452.
23. 23. Tłum.: G. Sovernigo, Poczucie winy, rozdz. I-II, Kraków 1993, s. 5-108.
24. Tłum.: C. M. Martini, Głosiciel Ewangelii u świętego Łukasza, Kraków 1993, ss. 122.
25. Tłum.: C. M. Martini, Wytrwaliście przy Mnie w moich przeciwnościach. Rozważania o Hiobie, Kraków 1993, ss. 142.
26. Tłum.: M. P. Gallagher, List do rodziców, "Posłaniec Serca Jezusowego", 1993, nr 1, s. 9.
27. Ks. Sta-nisław Bednarski SJ, "Posłaniec Serca Jezusowego", 122 (1993), nr 5, s. 10.
28. Rec.: R. Bireley, The Counter-Reformation Prince: Antimachiavellianism or Catholic Statecraft in Early Modern Europe, Chapel Hill 1990, w: "Archivum Historicum S.I.", vol. 62, 1993, s. 347.

II. Publikacje po uzyskaniu stopnia doktora

Książki

29. Wizja Kościoła i państwa w kazaniach ks. Piotra Skargi SJ, (rozprawa doktorska na PAT), WAM, Kraków 1994. [Ukazały się recenzje tej książki pióra K. Puchowskiego w: "Kwartalnik Nauki i Techniki" R. 40:1995, nr 2, s. 151-195, oraz St. Pyszki w: "Archiwum Historicum S.I." vol. 64: 1995, s. 213-214.]
30. Jezuici w Rzeczypospolitej Obojga Narodów w latach 1564-1668, Kraków 1996, ss. 417.

Wydawnictwa źródłowe

31. Michał Jurkowski SJ autor "Historyj świeżych i niezwyczajnych", Wydział Filozoficzny Towarzystwa Jezusowego w Krakowie, Kraków 1996, ss. 48.
32. Zygmunt Ernhofer SJ i jego relacje o polityce Polski z lat 1594-1596, Kraków 1996, ss. 80.

Rozprawy i artykuły

A. Druki zwarte

33. Jezuici na dworach Batorego i Wazów 1580-1668, Wydział Filozoficzny Towarzystwa Jezusowego w Krakowie, Kraków 1995, ss. 100.
34. 34. Wizja państwa w nauczaniu jezuitów polskich w latach 1564-1668, Wydział Filozoficzny Towarzystwa Jezusowego w Krakowie, Kraków 1995, ss. 72.
35. Działalność kulturalna jezuitów w Rzeczpospolitej Obojga Narodów (1564-1668). Próba syntezy, Wydział Filozoficzny Towarzystwa Jezusowego w Krakowie, Kraków 1996, ss. 66.

B. W wydawnictwach zbiorowych

36. Koncepcja państwa w kazaniach Piotra Skargi, w: Jezuici a kultura polska, Kraków 1993, s. 209.
37. Teologiczne podstawy pojęcia jedności w dziele ks. Piotra Skargi "O jedności Kościoła Bożego", w: Unia brzeska, geneza, dzieje i konsekwencje w kulturze narodów słowiańskich, praca zb. pod red. R. Łużnego, F. Ziejki, A. Kępińskiego, Kraków 1994, s 183.
38. Państwo i Kościół na przestrzeni wieków, "Horyzonty Wiary", 1994, nr 3, s. 59.
39. "Laska Marszałkowska" Sarbiewskiego albo apologia zaangażowania obywatelskiego, w: Nauka z poezji Macieja Kazimierza Sarbiewskiego SJ, praca zb. pod red. J. Bolewskiego SJ, J. Z. Lichańskiego i P. Urbańskiego, Bobolanum, Warszawa 1995, s. 158.
40. Antymachiawelizm jezuicki, w: Jezuicka "ars educandi". Prace ofiarowane Księdzu Profesorowi Ludwikowi Piechnikowi SJ, Kraków 1996, s. 150.
41. Ocalanie utraconej jedności albo trudny humanizm Skargi, "Horyzonty Wiary", 1996, nr 28, s. 79.
42. Retoryka postylli jako narzędzie sporu wyznaniowego na przykładzie "Postylli mniejszej" Jakuba Wujka SJ (w druku).
43. Władza królewska w kazaniu "Laska marszałkowska" K. Macieja Sarbiewskiego, w: Ludzie i idee, Pułtuskie Kolegium Jezuickie, Warszawa - Pułtusk 1996, s. 113.
44. Ideały rodzinne w przepowiadaniu ks. Piotra Skargi SJ, w: "Horyzonty Wiary", 1995, nr 1, s. 63.
45. Jezuicka filozofia państwa w Polsce, 1564-1668, "Forum Philosophicum", t. 1, 1996, s. 235.
46. Księdza Profesora Ludwika Piechnika SJ portret nie tylko naukowy, w: Jezuicka "ars educandi". Prace ofiarowane Księdzu Profesorowi Ludwikowi Piechnikowi SJ , Kraków 1996, s. 9.
47. Kościół wobec zagrożeń i wezwań współczesności, Horyzonty Wiary", 32 (1997), s. 27.
48. Czy Ignacy Loyola był przedstawicielem kontrreformacji?, w: Kultura staropolska - kultura europejska. Prace ofiarowane Januszowi Tazbirowi w siedemdziesiątą rocznicę urodzin, Wydawnictwo Naukowe Semper, Warszawa 1997, s. 173.
49. Poezja chwili - uniwersalny wymiar twórczości Wisławy Szymborskiej, "Horyzonty Wiary", 31 (1997), s. 3.
50. 50. Antonio Possevino SJ i jego misja do Szwecji, "Nasza Przeszłość" 88 (1997), s. 91.
51. Piotr Kanizy i jego wkład w odnowę katolicyzmu w Polsce, "Horyzonty Wiary" 34 (1997), s. 51.
52. The Jesuits and Polish Sarmatianism, Toronto Press (w druku).
53. Jezuici a kobiety, w: Księga pamiątkowa dla prof. Marii Żmigrodzkiej (w druku).
54. Antonio Possevino i jego misja do Moskwy. Konteksty historyczne, "Nasza Przeszłość" (w druku).

C. Recenzje

55. Rec.: J. W. O'Malley, The First Jesuits, "Przegląd Powszechny", 1994, nr 9, s. 258.
56. Rec.: Unia brzeska, geneza, dzieje i konsekwencje w kulturze narodów słowiańskich, red. R. Łużny, F. Ziejka, A. Kępiński, Kraków 1994, "Horyzonty Wiary", 1995, nr 1, s. 86.
57. Rec.: I. Stasiewicz-Jasiukowa, Encyklopedia Uniwersalna Księcia Biskupa Warmińskiego i jej rola w edukacji obywatelskiej czasów stanisławowskich, Warszawa 1994, "Horyzonty Wiary", 1995, nr 1, s. 87.
58. Rec.: Fenomen kazania, pod red. W. Przyczyny CSsR, Kraków 1994, w: "Przegląd Powszechny", 1995, nr 4, s. 121.
59. Rec.: Jan Jakub Wujek. Tłumacz Biblii na język polski w czterechsetną rocznicę wydania Nowego Testamentu 1593-1993, red. M. Kamińska, Łódź 1994, w: "Horyzonty Wiary", 1995, nr 2, s. 85.
60. Rec.: St. Grygiel, Kimże jest człowiek? Szkice z filozofii osoby, Kielce 1995, "Życie Duchowe", 1995, nr 3, s. 199.
61. 61. Rec.: Polska - Ukraina. 1000 lat sąsiedztwa. Studia z dziejów chrześcijaństwa na pograniczu kulturowym i etnicznym, red. S. Stępień, t. 1, Przemyśl 1990, t. 2, 1994, w: "Horyzonty Wiary", 1995, nr 2, s. 83.
62. Rec.: R. Darowski, Filozofia w szkołach jezuickich w Polsce w XVI wieku, Kraków 1994, "Forum Philosophicum", t. 1, 1996, s. 286 (po francusku).
63. Rec.: Gennaro Maria Barbuto, Il principe e l'Anticristo. Gesuiti e ideologie politiche, Napoli 1994, "Archivum Historicum S.I." 65/1996, s. 179.
64. Rec.: Wacław Hryniewicz, Przeszłość zostawić Bogu. Unia i uniatyzm w perspektywie ekumenicznej, Opole 1995, "Znak" nr 495/1996, s. 144.
65. Rec.: Łukasz Kamykowski, Izrael i Kościół według Charlesa Journeta, Kraków 1993, "Znak" nr 497/1996, s. 208.
66. Rec.: Antoni Czyż, Światło i słowo. Egzystencjalne czytanie tekstów dawnych, "Przegląd Powszechny", 1996, nr 11, s. 237.
67. Rec.: Jan Błoński, Mikołaj Sęp Szarzyński a początki polskiego baroku, Kraków 1996, "Życie Duchowe", nr 11/1997, s. 161.
68. Rec.: Ernst R. Curtius, Literatura europejska i łacińskie średniowiecze, Kraków 1996, "Przegląd Powszechny" 1998, nr 2, s. 242.
69. ENCYKLOPEDIA WIEDZY O JEZUITACH NA ZIEMIACH POLSKI I LITWY 1564-1995, Kraków 1996. Hasła: COLLOQUIUM CHARITATIVUM (s. 102), JĘZYKI (s. 251-253), KAZNODZIEJA, KAZNODZIEJSTWO (s. 275), KONGREGACJA GENERALNA (s. 296-298), KONGREGACJA POŁOCKA (s. 298-299), LITERATURA POLSKA (s. 366-368), POLITYKA (s. 523-524), PROWINCJA ZAKONNA (s. 540-544), PROWINCJAŁOWIE (s. 544-545),m RETORYKA (s. 568), SARBIEWSKI Maciej Kazimierz (s. 600-601), SKARGA Piotr (s. 619-620), STEFAN BATORY (s. 644), TEATR JEZUICKI (s. 685-687), TORUŃSKA SPRAWA (s. 698), WŁADYSŁAW IV (s. 751), WUJEK JAKUB (s. 765), ZYGMUNT III WAZA (s. 797).

Prace redakcyjne
70. Jezuici a kultura polska, Kraków 1993.
71. Jezuicka "ars educandi". Prace ofiarowane Księdzu Profesorowi Ludwikowi Piechnikowi SJ , Kraków 1996.
Udział w sesjach naukowych

Związane z rocznicami jezuickimi: Warszawa (Sarbiewski, 400 lat jezuitów w Warszawie), Pułtusk (Sarbiewski), Sandomierz (Wujek), Katowice (Skarga - Żywoty Swiętych), Kraków (Skarga), Wilno (Skarga), Wrocław (Skarga), Boston, Frankfurt, Kultura polityczna w Polsce - mity i fakty (Poznań), Funkcja Słowa w ewangelizacji (Łódź), Kanonizacje a nowa ewangelizacja (Kraków).

Prace popularnonaukowe

72. Czytając Henriego J. M. Nouwena, "Życie Duchowe", 1994, nr 0, s. 115.
73. Anselm Grün OSB, "Życie Duchowe", 1995, nr 1, s. 171.
74. John Powell SJ, "Życie Duchowe", 1995, nr 2, s. 139.
75. Andre Frossard (1915-1995) - pisarz ludzkich pytań, "Życie Duchowe", 1995, nr 2, s. 163.
76. Anthony de Mello, "Życie Duchowe", 1995, nr 3, s. 169.
77. Thomas Merton, "Życie Duchowe", 1995, nr 4, s. 115-128.
78. Rec.: [J. Kułakowski] S. T. Pincaers OP, Zródła moralności chrześcijańskiej, Poznań 1994, "Życie Duchowe", 1995, nr 4, s. 153.
79. Rec.: M. P. Gallagher SJ, Zaradź memu niedowiarstwu, Kraków 1994, "Życie Duchowe", 1995, nr 4, s. 161.
80. O błogosławieństwach inaczej, Homo meditans, Redakcja Wydawnictw KUL, Lublin, s. 265.
81. Rec.: [J. Kułakowski] Encyklika "Ut unum sint" Jana Pawła II, "Życie Duchowe", 1996, nr 5, s. 153.
82. Rec.: Abbé Pierre, Testament..., Kraków 1995, "Życie Duchowe", 1996, nr 5, s. 161.
83. Rec.: Joseph Ratzinger, Bóg Jezusa Chrystusa, Kraków 1995, "Tygodnik Powszechny", nr 47/1995, s. 11.
84. Rec.: Jean Miguel Garrigues, Bóg, w którym nie ma idei zła, Poznań 1995, "Tygodnik Powszechny", nr 15/1996.
85. "Ćwiczenia duchowne" z Józefem Augustynem SJ, "Życie Duchowe" 1997, nr 9, s. 117.
86. Pierre Teilhard de Chardin, "Życie Duchowe" 1997, nr 10, s. 143.
87. Rec.: Ku chrześcijaństwu jutra. Wprowadzenie do ekumenizmu, pod red. Wacława Hryniewicza OMI, Towarzystwo Naukowe KUL, Lublin 1996, "Życie Duchowe" 1997, nr 10, s. 165.
88. Thomas H. Green SJ, "Życie Duchowe" 1997, nr 11, s. 137.
89. Rec.: Henri J. M. Nouwen, Boże drogi i ludzkie ścieżyny, Wydawnictwo WAM, Kraków 1997, "Życie Duchowe" 1997, nr 11, s. 149.
90. Chrześcijański aśram. Bede Griffiths wśród Hindusów, "Życie Duchowe" 1997, nr 12, s. 121.
91. Rec.: Pamfil z Cezarei, Obrona Orygenesa; Rufin z Akwilei, O sfałszowaniu pism Orygenesa, Wydawnictwo WAM, Kraków 1996; Orygenes, Korespondencja, Wydawnictwo WAM, Kraków 1997, "Życie Duchowe" 1997, nr 12, s. 143.
92. Oswajanie rozpaczy: Fiodora Dostojewskiego teologia miłosierdzia Bożego, "Życie Duchowe" 1998, s. 121.
93. Mój ksiądz Jan Twardowski - piewca zwyczajnej świętości, "Życie Duchowe" 1998, nr 14, s. 127.
94. Rec.: Adam Michnik, Kościół, lewica, dialog, Świat Książki, Warszawa 1998, "Życie Duchowe" 1998, nr 14, s. 147.
95. Rec.: Rzym polskim piórem opisany. Antologia, oprac. Jan Okoń, Wydawnictwo Zakonu Pijarów, Kraków 1997, "Życie Duchowe" 1998, nr 14, s. 159.
96. Rec.: Maria Bogucka, The Lost Word of the "Sarmatians". Custom as the Regulator of Polish Social Life in Early Modern Times, Warszawa 1996, "Horyzonty Wiary" 31 (1997), s. 82.
97. Dorota Żołądź-Strzelczyk, Peregrinatio academica. Studia młodzieży polskiej z Korony i Litwy na akademiach i uniwersytetach niemieckich w XVI i pierwszej połowie XVII wieku, Poznań 1996, "Horyzonty Wiary" 32 (1997), s. 85.
98. Ks. Kazimierz Panuś, Uratować naród. Głos z ambony Katedry Wawelskiej okresu niewoli narodowej 1795-1918, Kraków 1996, "Horyzonty Wiary" 32 (1997), s. 86.
99. Stefan Bielański, Giovanni Botero. Historyk i pisarz polityczny epoki kontrreformacji, Universitas, Kraków 1995, "Przegląd Powszechny" 10 (1997), s. 104.
100. Marceli Kosman, Poczet Prymasów Polski, Spółka Wydawniczo-Księgarska 1997, "Horyzonty Wiary" 2 (1998), s. 97.
101. Rec.: Janusz K. Goliński, Okolice trwogi. Lęk w literaturze i kulturze dawnej Polski, Bydgoszcz 1997, "Przegląd Powszechny" (w druku).
102. Rec.: Janusz Tazbir, Polska na zakrętach dziejów, Wydawnictwo Sic!, Warszawa 1997, "Przegląd Powszechny" (w druku).


Zamknij