Pismo Ministerstwa Finansów — Wicedyrektora Departamentu Podatków Bezpośrednich i Opłat z dnia 31 października 1995 r. (PO 2/7-0972/5338/95)

W związku z pismem znak IS I-005/37/95/JRC z 15 maja 1995 r. w sprawie odliczeń od dochodu przed opodatkowaniem darowizn dokonywanych przez osoby fizyczne na cele kultu religijnego i charytatywno-opiekuńczego realizowane przez kościelne osoby prawne, Ministerstwo Finansów uprzejmie wyjaśnia:

Możliwość odliczenia od dochodu przed opodatkowaniem przez osoby fizyczne darowizn na cele kultu religijnego oraz działalność charytatywno-opiekuńczą kościelnych osób prawnych regulują postanowienia ustaw o stosunku Państwa do Kościoła oraz ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 1993 r. Nr 90 poz. 416 z późn. zm.). Możliwość odliczania od dochodu przed opodatkowaniem darowizn na cele charytatywno-opiekuńcze w latach 1992-1994 przewidziana była w pełnej, faktycznie dokonanej wysokości. Natomiast darowizny na cele kultu religijnego podlegały odliczeniu w wysokości 10% dochodu przed opodatkowaniem.

Istotnie z art. 55 ust. 7 ustawy z dnia 17 maja 1989 r. o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Polsce wynika, że zwolnione z podatku dochodowego są darowizny na cele charytatywno-opiekuńcze realizowane przez kościelne osoby prawne (wszystkie obowiązujące w 1994 r. ustawy regulujące stosunek Państwa do Kościoła zawierają analogiczny zapis). Z zapisem w ustawach regulujących stosunek Państwa do Kościołów korelowały postanowienia art. 26 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w brzmieniu obowiązującym w latach 1992-1994, iż przy generalnej zasadzie, że darowizny na cele wymienione w tej ustawie odlicza się w wysokości 10% dochodu; można dokonywać odliczeń bez kwotowego ograniczenia, "jeżeli wynika to z odrębnych ustaw".

Zatem osoby fizyczne mogły do końca 1994 r. odliczać od dochodu darowizny na cele działalności charytatywno-opiekuńczej kościelnych osób prawnych w wysokości faktycznie dokonanej, natomiast na cele kultu religijnego w wysokości 10% dochodu.

Ustawą z dnia 2 grudnia 1994 r. o zmianie niektórych ustaw regulujących zasady opodatkowania oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. 1995 r. Nr 5 poz. 25) wprowadzono w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych istotną zmianę w zakresie odliczeń darowizn na działalność charytatywno-opiekuńczą. W ustawie podatkowej postanowiono bowiem, że wszystkie darowizny na cele wymienione w ustawie, w szczególności na cele charytatywno-opiekuńcze, a zatem także i na działalność charytatywno-opiekuńczą kościelnych osób prawnych, podlegają odliczeniu do wysokości 10% dochodu przed opodatkowaniem. Wynika to bezpośrednio z treści dokonanej zmiany polegającej na wyłączeniu możliwości odliczenia darowizny bez kwotowego ograniczenia, jeżeli wynika to z odrębnych ustaw.

Mając na uwadze ogólne reguły obowiązywania prawa (tj. że przepisy późniejsze uchylają przepisy uchwalone wcześniej) stwierdza się, iż zmiana w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych ma znaczenie derogacyjne w stosunku do postanowień ustaw uchwalonych wcześniej, tj. przed 1995 r. w szczególności omawianych zapisów ustaw regulujących stosunki Państwa do Kościołów.

Zatem darowizny na działalność charytatywno-opiekuńczą kościelnych osób prawnych dokonywane po 1 stycznia 1995 r. podlegają odliczeniu od dochodu w wysokości 10% dochodu darczyńcy.

[Biuletyn Skarbowy 1996/3 str. 15]