PREAMBUŁA W trosce o byt i przyszłość naszej Ojczyzny, odzyskawszy w 1989 roku możliwość suwerennego i demokratycznego stanowienia o Jej losie,
my, Naród Polski -
wszyscy obywatele Rzeczypospolitej, Rozdział I Art. 1 Rzeczpospolita Polska jest dobrem wspólnym wszystkich obywateli. Art. 4 Władza zwierzchnia w Rzeczypospolitej Polskiej należy do Narodu. Naród sprawuje władzę przez swoich przedstawicieli lub bezpośrednio. Art. 5 Rzeczpospolita Polska strzeże niepodległości i nienaruszalności swojego terytorium, zapewnia wolności i prawa człowieka i obywatela oraz bezpieczeństwo obywateli, strzeże dziedzictwa narodowego oraz zapewnia ochronę środowiska, kierując się zasadą zrównoważonego rozwoju. Art. 7 Organy władzy publicznej działają na podstawie i w granicach prawa. Art. 8 Konstytucja jest najwyższym prawem Rzeczypospolitej Polskiej. Przepisy Konstytucji stosuje się bezpośrednio, chyba że Konstytucja stanowi inaczej. Art. 9 Rzeczpospolita Polska przestrzega wiążącego ją prawa międzynarodowego. Art. 18 Małżeństwo jako związek kobiety i mężczyzny, rodzina, macierzyństwo i rodzicielstwo znajdują się pod ochroną i opieką Rzeczypospolitej Polskiej. Art. 25 Kościoły i inne związki wyznaniowe są równouprawnione. Rozdział II
Zasady ogólne Art. 30 Przyrodzona i niezbywalna godność człowieka stanowi źródło wolności i praw człowieka i obywatela. Jest ona nienaruszalna, a jej poszanowanie i ochrona jest obowiązkiem władz publicznych. Art. 31 Wolność człowieka podlega ochronie prawnej. Art. 32 Wszyscy są wobec prawa równi. Wszyscy mają prawo do równego
traktowania przez władze publiczne. Art. 35 Rzeczpospolita Polska zapewnia obywatelom polskim należącym
do mniejszości narodowych i etnicznych wolność zachowania i rozwoju własnego
języka, zachowania obyczajów i tradycji oraz rozwoju własnej kultury. Wolności i prawa osobiste Art. 38 Rzeczpospolita Polska zapewnia każdemu człowiekowi prawną ochronę życia. Art. 45 Każdy ma prawo do sprawiedliwego i jawnego rozpatrzenia sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki przez właściwy, niezależny, bezstronny i niezawisły sąd. (..) Art. 47 Każdy ma prawo do ochrony prawnej życia prywatnego, rodzinnego, czci i dobrego imienia oraz do decydowania o swoim życiu osobistym. Art. 48 Rodzice mają prawo do wychowania dzieci zgodnie z własnymi
przekonaniami. Wychowanie to powinno uwzględniać stopień dojrzałości
dziecka, a także wolność jego sumienia i wyznania oraz jego przekonania. Art. 51 Nikt nie może być obowiązany inaczej niż na podstawie
ustawy do ujawniania informacji dotyczących jego osoby. Art. 53 Każdemu zapewnia się wolność sumienia i religii. Art. 54 Każdemu zapewnia się wolność wyrażania swoich poglądów
oraz pozyskiwania i rozpowszechniania informacji. Wolności i prawa polityczne Art. 61 Obywatel ma prawo do uzyskiwania informacji o działalności
organów władzy publicznej oraz osób pełniących funkcje publiczne. Prawo to
obejmuje również uzyskiwanie informacji o działalności organów samorządu
gospodarczego i zawodowego a także innych osób oraz jednostek organizacyjnych w zakresie, w jakim wykonują one zadania władzy publicznej i gospodarują
mieniem komunalnym lub majątkiem Skarbu Państwa. Wolności i prawa ekonomiczne, socjalne i kulturalne Art. 73 Każdemu zapewnia się wolność twórczości artystycznej, badań naukowych oraz ogłaszania ich wyników, wolność nauczania, a także wolność korzystania z dóbr kultury. Środki ochrony wolności i praw Art. 77 Każdy ma prawo do wynagrodzenia szkody, jaka została mu
wyrządzona przez niezgodne z prawem działanie organu władzy publicznej. Art. 78 Każda ze stron ma prawo do zaskarżenia orzeczeń i decyzji wydanych w pierwszej instancji. Wyjątki od tej zasady oraz tryb zaskarżania określa ustawa. Art. 79 Każdy, czyje konstytucyjne wolności lub prawa zostały
naruszone, ma prawo, na zasadach określonych w ustawie, wnieść skargę do
Trybunału Konstytucyjnego w sprawie zgodności z Konstytucją ustawy lub innego
aktu normatywnego, na podstawie którego sąd lub organ administracji publicznej
orzekł ostatecznie o jego wolnościach lub prawach albo o jego obowiązkach
określonych w Konstytucji. Obowiązki Art. 85 Obowiązkiem obywatela polskiego jest obrona Ojczyzny. Rozdział
IV
Art. 104 Posłowie są przedstawicielami Narodu. Nie wiążą ich
instrukcje wyborców. "Uroczyście ślubuję rzetelnie i sumiennie
wykonywać obowiązki wobec Narodu, strzec suwerenności i interesów Państwa,
czynić wszystko dla pomyślności Ojczyzny i dobra obywateli, przestrzegać
Konstytucji i innych praw Rzeczypospolitej Polskiej." Odmowa złożenia ślubowania oznacza zrzeczenie się mandatu. Art. 108 Do senatorów stosuje się odpowiednio przepisy Art. 103-107. Rozdział
V Art. 130 Prezydent Rzeczypospolitej obejmuje urząd po złożeniu wobec Zgromadzenia Narodowego następującej przysięgi: „Obejmując z woli Narodu urząd Prezydenta
Rzeczypospolitej Polskiej, uroczyście przysięgam, że dochowam wierności
postanowieniom Konstytucji, będę strzegł niezłomnie godności Narodu,
niepodległości i bezpieczeństwa Państwa, a dobro Ojczyzny oraz pomyślność
obywateli będą dla mnie zawsze najwyższym nakazem". Rozdział
VI Art. 151 Prezes Rady Ministrów, wiceprezesi Rady Ministrów i ministrowie składają wobec Prezydenta Rzeczypospolitej następującą przysięgę: "Obejmując urząd Prezesa Rady Ministrów
(wiceprezesa Rady Ministrów, ministra), uroczyście przysięgam, że dochowam
wierności postanowieniom Konstytucji i innym prawom Rzeczypospolitej Polskiej, a dobro Ojczyzny oraz pomyślność obywateli będą dla mnie zawsze najwyższym
nakazem." Rozdział
VIII Art. 178 Sędziowie w sprawowaniu swojego urzędu są niezawiśli i podlegają tylko Konstytucji oraz ustawom. Sędziom zapewnia się warunki pracy i wynagrodzenie
odpowiadające godności urzędu oraz zakresowi ich obowiązków. Trybunał Konstytucyjny Art. 195 Sędziowie Trybunału Konstytucyjnego w sprawowaniu swojego
urzędu są niezawiśli i podlegają tylko Konstytucji. (..) Rozdział
IX Rzecznik Praw Obywatelskich Art. 208 Rzecznik Praw Obywatelskich stoi na straży wolności i praw człowieka i obywatela określonych w Konstytucji oraz w innych aktach normatywnych. Zakres i sposób działania Rzecznika Praw Obywatelskich określa ustawa. Art. 210 Rzecznik Praw Obywatelskich jest w swojej działalności niezawisły, niezależny od innych organów państwowych i odpowiada jedynie przed Sejmem na zasadach określonych w ustawie. Art. 212 Rzecznik Praw Obywatelskich corocznie informuje Sejm i Senat o swojej działalności oraz o stanie przestrzegania wolności i praw człowieka i obywatela. Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji Art. 213 Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji stoi na straży wolności słowa, prawa do informacji oraz interesu publicznego w radiofonii i telewizji. Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji wydaje rozporządzenia, a w sprawach indywidualnych podejmuje uchwały. Rozdział
XI Art. 233 Ustawa określająca zakres ograniczeń wolności i praw człowieka i obywatela w czasie stanu wojennego i wyjątkowego nie może ograniczać wolności i praw określonych w Art. 30 (godność człowieka), Art. 34 i Art. 36 (obywatelstwo), Art. 38 (ochrona życia), Art. 39, Art. 40 i Art. 41 ust. 4 (humanitarne traktowanie), Art. 42 (ponoszenie odpowiedzialności karnej), Art. 45 (dostęp do sądu), Art. 47 (dobra osobiste), Art. 53 (sumienie i religia), Art. 63 (petycje) oraz Art. 48 i Art. 72 (rodzina i dziecko). Niedopuszczalne jest ograniczenie wolności i praw człowieka i obywatela wyłącznie z powodu rasy, płci, języka, wyznania lub jego braku, pochodzenia społecznego, urodzenia oraz majątku. Ustawa określająca zakres ograniczeń wolności i praw człowieka i obywatela w stanie klęski żywiołowej może ograniczać wolności i prawa określone w Art. 22 (wolność działalności gospodarczej), Art. 41 ust. 1, 3 i 5 (wolność osobista), Art. 50 (nienaruszalność mieszkania), Art. 52 ust. 1 (wolność poruszania się i pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej), Art. 59 ust. 3 (prawo do strajku), Art. 64 (prawo własności), Art. 65 ust. 1 (wolność pracy), Art. 66 ust. 1 (prawo do bezpiecznych i higienicznych warunków pracy) oraz Art. 66 ust. 2 (prawo do wypoczynku). Rozdział XIII Art. 242 Tracą moc: ustawa konstytucyjna z dnia 17 października 1992 r. o wzajemnych stosunkach między władzą ustawodawczą i wykonawczą Rzeczypospolitej Polskiej oraz o samorządzie terytorialnym (Dz. U. Nr 84, poz. 426, z 1995 r. Nr 38, poz. 184, Nr 150, poz. 729 oraz z 1996 r. Nr 106, poz. 488), ustawa konstytucyjna z dnia 23 kwietnia 1992 r. o trybie przygotowania i uchwalenia Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. Nr 67, poz. 336 oraz z 1994 r. Nr 61, poz. 251). Art. 243 Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej wchodzi w życie po upływie 3 miesięcy od dnia jej ogłoszenia. Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej |
Oryginał.. (http://www.racjonalista.pl/kk.php/s,49) (Ostatnia zmiana: 08-11-2003) |