Mit 1. Lepsza higiena i infrastruktura sanitarna powodują zanik chorób - szczepionki nie są konieczne.

Fakt 1. Choroby przeciwko którym możemy szczepić, powrócą, jeżeli zatrzymamy programy szczepień.

Podczas kiedy lepsza higiena, mycie rąk i czysta woda mogą zabezpieczać ludzi przed takimi chorobami, jak grypa czy cholera, większość jednak wirusów rozprzestrzenia się bez względu na to, jak czyści jesteśmy. Jeżeli ludzie nie będą się szczepić, to tzw. stare choroby szybko pojawią się ponownie, jak np. odra.

Mit 2. Większość ludzi, którzy nabawiają się chorób przeciwko którym są szczepionki, była na nie szczepiona.

Fakt 2. Większość ludzi, którzy cierpią z powodu chorób przeciwko którym mamy szczepionki, nie była na nie szczepiona.

Ze względu na złożoność ludzkiego systemu odpornościowego, żadna szczepionka nie zapewnia 100% ochrony, jakkolwiek ten uporczywy mit opiera się także na tym, że prawdziwy status szczepienia nie zawsze jest prawidłowo rejestrowany oraz na łatwości manipulacji danymi. Ponad 90% ludzi dotkniętych odrą w 2009 nie otrzymało w rzeczywistości zalecanych dwóch dawek szczepionki przeciwko odrze.

Mit 3. Szczepionki mają szereg szkodliwych i długoterminowych skutków ubocznych, które wciąż pozostają nierozpoznane. Szczepienia mogą nawet skutkować śmiercią.

Fakt 3. Szczepionki mają efekty uboczne, ale żadne z nich nie są tak poważne, jak same choroby, którym zapobiegają.

Wszystkie terapie medyczne, w tym i szczepienia, mogą się wiązać z efektami ubocznymi. Tym niemniej z jednej strony mamy tutaj ból, niewielką gorączkę i niezwykle rzadkie poważne skutki uboczne; z drugiej zaś mamy skutki chorób, których nie zapobiegnięto szczepionką. W przypadku polio konsekwencją może być paraliż, odra może spowodować zapalenie mózgu i ślepotę; choroby przed którymi się szczepimy mogą skutkować także śmiercią.

Mit 4. Skojarzona szczepionka przeciwko błonicy, tężcowi i krztuścowi (DTP) oraz szczepionka przeciwko polio wywołują zespół nagłego zgonu niemowląt.

Fakt 4. Nie ma żadnych udokumentowanych korelacji pomiędzy szczepieniami i nagłą śmiercią łóżeczkową.

Szczepionki te podawane są dzieciom w okresie, kiedy może dotknąć je zespół SIDS, ale nie ma żadnych udokumentowanych korelacji pomiędzy tymi dwoma rzeczami. Wszystkie te cztery choroby są dodatkowym zagrożeniem życia dzieci, zatem dzieci nieszczepione narażone są na znacznie większe niebezpieczeństwo.

Krowia Wysypka albo cudowne efekty nowej szczepionki — to satyra z początków XIX w. autorstwa Jamesa Gillraya, przedstawiająca analogiczne mity antyszczepionkowe, które krążyły w pierwszych latach po wynalezieniu szczepionki przeciwko ospie. Na ilustracji przedstawiony jest Edward Jenner, wynalazca szczepionki, który wraz z asystentami spokojnie aplikuje przerażonym ludziom przełomową szczepionkę opartą na wirusie ospy krowianki, pomimo że zamiast zwyczajowych krostów poospowych, wyskakują im z różnych części ciała krowy. Za głosem agitujących księży lud wierzył, że szczepionka jest dziełem antychrześcijańskim, stąd na ścianie szpitala, gdzie Jenner aplikuje szczepionki wisi obraz na cześć złotego cielca. 

Mit 5. Ponieważ choroby przeciwko którym się szczepi są już prawie nieobecne w Europie Zachodniej, nie ma zatem powodów utrzymywania szczepień.

Fakt 5. Choroby przeciwko którym się szczepi wciąż istnieją w Europie. Jako że odsetek zaszczepionych w wielu krajach zachodniej Europy spadł poniżej 95%, choroby te mogą szybko powrócić tam, gdzie dotąd miały znikomy zasięg.

Od 2005 r. epidemie odry wybuchały w Austrii, Belgii, Danii, Francji, Niemczech, Włoszech, Szwajcarii i Wielkiej Brytanii. W 2009 r. ponad 82% przypadków odry pochodzi z Europy Zachodniej.

Mit 6. Choroby dziecięce przeciwko którym aplikuje się szczepionki są po prostu nieszczęsnym faktem naszego życia, akceptowalnym pechem.

Fakt 6. Choroby dziecięce są poważne i mogą prowadzić do poważnych komplikacji zarówno u dzieci, jak i u dorosłych.

Choroby takie jak odra, świnka i różyczka nazywane są chorobami dziecięcymi, gdyż zazwyczaj zdarzają się dzieciom. Nie są one jednak nieszkodliwe i mogą prowadzić do wielu powikłań, takich jak zespół różyczki wrodzonej, dotyczący głównie kobiet, które nie przeszły wcześniej szczepienia przeciwko różyczce, ale także i do śmierci.

Mit 7. Podając dziecku jednocześnie więcej niż jedną szczepionkę można zwiększyć ryzyko szkodliwych skutków ubocznych, które mogą prowadzić do przeciążenia dziecięcego układu odpornościowego.

Fakt 7. Układ odpornościowy dziecka radzi sobie z liczbą kilkuset ciał obcych każdego dnia i z łatwością może poradzić sobie z wieloma szczepionkami podawanymi w tym samym czasie.

Przeciwciała są białkami, których rolą jest rozpoznanie szkodliwej inwazji. Antygeny, które dochodzą do układu odpornościowego dziecka w związku z aplikowanymi szczepionkami, czy też wytwarzane w odpowiedzi na nie przez układ odpornościowy przeciwciała — są nieznaczne w porównaniu do tych, które obsługuje on każdego dnia albo w razie zwykłego przeziębienia czy bólu gardła.

Mit 8. Grypa jest po prostu przejściową uciążliwością.

Fakt 8. Grypa jest poważną chorobą, która każdego roku zabija kilkaset tysięcy ludzi na całym świecie.

Choroba ta jest niezwykle niebezpieczna dla małych dzieci, starszych ludzi ze słabym zdrowiem oraz dla każdego z chorobą płuc lub układu krążenia. Poza tym, niechronieni ludzie mogą przenosić wirusy chorobowe do osób z grup ryzyka, jak pacjenci szpitali czy rezydenci domów opieki, gdzie mogą prowadzić do śmierci.

Mit 9. Szczepionka przeciwko grypie ma niewielką efektywność.

Fakt 9. Szczepionka przeciwko grypie zabezpiecza 70% zaszczepionych.

Pomimo szczepień, wiele ludzi zwalnia się z pracy lub szkoły z powodu grypy, co może prowadzić do przekonania, że szczepienia są mało skuteczne. W rzeczywistości jednak szeroka gama wirusów, wywołuje symptomy grypopodobne, w konsekwencji czego wiele ludzi bezzasadnie sądzi, że przeszli grypę. Dodatkowo, w każdym sezonie grypowym krąży wiele szczepów grypy, zaś szczepienia dają ochronę przed trzema najbardziej rozpowszechnionymi.

Mit 10. Lepiej zaszczepić swój organizm przez samą chorobę aniżeli przez szczepionkę.

Fakt 10. Szczepionki dostarczają systemowi odpornościowemu dostateczną porcję informacji, aby podjął skuteczną obronę przed atakującymi wirusami choroby, co zabezpiecza nas przed narażeniem się na szereg poważnych powikłań związanych z chorobami a nawet śmiercią.

Choroby dostarczają systemowi odpornościowemu bardziej szczegółowych informacji aniżeli szczepionki. Niemniej jednak, system odpornościowy potrzebuje jedynie pewną dozę informacji o chorobie, aby móc rozpoznać atakujący mikroorganizm, i szczepionki dostarczają tyle informacji, ile potrzeba dla zapewnienia długotrwałej ochrony organizmu.

Źródło: WHO, European Immunization Week

Zob. też 9 odpowiedzi na 9 pytań, o które (ponoć) potknąć się mogą adwokaci szczepień

Zobacz więcej informacji na temat Europejskiego Tygodnia Szczepień.