|
Chcesz wiedzieć więcej? Zamów dobrą książkę. Propozycje Racjonalisty: | | |
| |
Złota myśl Racjonalisty: "Jeszcze Polska, jeszcze raz Polska. Co zrobimy z odzyskaną wolnością? Chwilowo przykościelni spierają się, czy nadal prosić Boga, żeby zwrócił ojczyznę wolną, czy żeby ją już teraz wolną zachował. Pan Bóg czeka na dalsze instrukcje. Zatroskani chcą, żebyśmy byli podobni do największej demokracji świata, czyli do Indii, Kaliszan nie widać, ci, którzy wczoraj handlowali dolarami pod kinem, budują.. | |
| |
|
|
|
|
Kościół i Katolicyzm » Sprawy finansowe i majątkowe
Kasa Kościoła [3] Autor tekstu: Mariusz Agnosiewicz
Jeśli chodzi o liczbę katechetów to realizowany jest
wariant mniej korzystny dla budżetu: w 1998 Instytut Statystyki Kościoła
Katolickiego SAC podawał, iż religii w szkołach uczy 17757 funkcjonariuszy kościelnych i 18381 z laikatu. Łącznie zatem pensje katechety pobiera ok. 36 tys. osób.
Dotacje dla parafii na Ziemiach Zachodnich i PółnocnychW 1991 r. znowelizowano ustawę o stos. Państw. Kość.,
dodając m.in. art. 70a, który wprowadził nowe źródło dochodów dla Kościoła,
którego systematyka ustawowa może sugerować, iż ma to coś wspólnego z rewindykacją. W istocie jednak jest to pewna forma dotacji majątkowych kościelnych
osób prawnych na Ziemiach Zachodnich i Północnych, przyznawanych na mocy
decyzji wojewody. Wojewoda mógł na wniosek obdarować te osoby gruntami
rolnymi niebędącymi w przeszłości własnością kościelną. Dom zakonny może
otrzymać do 5 ha; parafia — do 15 ha; diecezja, seminarium duchowne diecezjalne
lub zakonne oraz dom zakonny zajmujący się działalnością charytatywną lub
opiekuńczą — do 50 ha.
Bardzo pomysłowo wykorzystała to diecezja elbląska, która
skomasowała wnioski podlegających jej parafii i przejęła olbrzymi
kilkusethektarowy kompleks po byłym PGR, którego poszczególne parafie stały
się współwłaścicielami w częściach ułamkowych.
Przekazane w ten sposób grunty w Słupsku i gminie Ustka
zapadły za plecami samorządów, a dwa miesiące później miały przejść na
własność gminy Słupsk, na której miasto miało budować osiedla mieszkalne
dla ludności. Tereny były warte 22 mln zł, w mniejszych parcelach dużo więcej.
Proboszcz jednej z „obdarowanych" parafii, Władysław Matys, indagowany na
tę okoliczność, odparł: "Ziemię tę dostaliśmy w ramach rekompensaty
za dobra zabrane Kościołowi po wojnie. Pytanie o jej przeznaczenie jest
niedyskretne. W końcu to własność prywatna. Może będziemy tam jeździć z parafianami na pikniki lub grzyby…". Wiadomo jednak, że tereny będą
przeznaczone na cele bardziej dochodowe.
Finansowanie działalności kapelanów
Państwo finansuje działalność kapelanów
(pensje, kaplice) w publicznych placówkach, takich jak szpitale, więzienia i in.
Kapelani szpitalni. Na koniec 1995 r. w szpitalach
ogólnych resortu zdrowia zatrudnionych było 781 kapelanów, w tym 180 w pełnym
wymiarze czasu pracy oraz 601 w niepełnym wymiarze. Ministerstwo zakupywało wówczas
usługi w 56 niepublicznych zakładach opieki zdrowotnej.
19 lutego 1999 r. Rzeczpospolita przytaczała szacunki duszpasterza służby
zdrowia mówiące, że w szpitalach działa ok. 2000 kapelanów, z czego około
połowa na etatach. 6 listopada 1999 r. Polityka podawała następujące
dane: 1500 kapelanów szpitalnych, z czego ok. 1000 na etatach. Wzrost jest
bardzo duży.
Kapelani więzienni. W październiku 1996 r. istniało 15,5
etatów dla kapelanów więziennych.
19 lutego 1999 r. Rzeczpospolita podawała, iż zatrudnionych było 20
kapelanów. 6 listopada 1999 r. Polityka: 32 etaty kapelanów więziennych.
Kapelani wojskowi. Również katolickie
duszpasterstwo wojskowe jest bardzo rozbudowane. W 1997 r. działało 121
kapelanów z rocznym budżetem w wysokości 2,9 mln zł. W 1999 r. działało 143 kapelanów wojskowych (budżet ordynariatu polowego:
13,1 mln zł — za Polityką). W grudniu 2000 r. zatrudnionych było
ponad 250 zakonnic na etatach ...sierżantów. Jedna pobierała pensję w wysokości
ok. 1,2 tys. zł. Podaje się, iż zakonnice pracują jako pomocnice kapelanów.
Przeciętnie więc na jednego kapelana przypadają dwie zakonnice. Za dużo.
[ 12 ]
Dotacje i darowizny przedsiębiorstw państwowych
Art. 10 ust. 2 ustawy z 17 maja 1989 r. o gwarancjach wolności sumienia i wyznania stanowi: „Państwo i państwowe
jednostki organizacyjne nie dotują i nie subwencjonują kościołów i innych
związków wyznaniowych. Wyjątki od tej zasady regulują ustawy lub przepisy
wydane na ich podstawie." Pozostaje on martwą literą jurydyczną w odniesieniu w szczególności do samodzielnych państwowych przedsiębiorstw, które
go po prostu nie przestrzegają, przy żywej akceptacji tego stanu rzeczy przez
beneficjantów. Niestety nie ma zakazu dowolności w przyznawaniu dotacji dla Kościoła w odniesieniu do wszystkich podmiotów dysponujących w różnych formach środkami
publicznymi: a nie dotyczy to bowiem ani samorządów, ani jednoosobowych spółek
Skarbu Państwa (przedsiębiorstw państwowych po komercjalizacji, ale przed
prywatyzacją). W związku z tym zdarzają się liczne kontrowersyjne, czy po
prostu naganne rozdysponowania środkami przez takie podmioty. Przypadków
takich jest mnóstwo, wystarczy jako przykład podać KGHM Polską Miedź S.A.
Niektóre wydatki: Fundacja Pomocy Społecznej im. św. Antoniego w Warszawie -
za prowadzenie akcji reklamującej KGHM Polska Miedź S.A. podczas festynu
„Unieś mnie do góry" — 300 tys. zł; Parafia pod wezwaniem Najświętszej
Marii Panny w Głogowie — darowizna na odbudowę kolegiaty — 450 tys. zł;
Parafia św. Brygidy z Gdańska — darowizna na cele opiekuńczo-charytatywne -
450 tys. zł; Diecezje: legnicka, zielonogórsko-gorzowska i archidiecezja wrocławska — na prowadzenie działalności charytatywnej — po 50 tys. zł miesięcznie;
Katolickie Radio Plus z Legnicy — 8100 zł miesięcznie; Katolickie
Stowarzyszenie Civitas Christiana z Warszawy — za akcję reklamową podczas
sesji historycznej „Państwo darem wspólnym suwerennego narodu" -
2500 zł; Katolickie Radio Głogów — 5000 zł miesięcznie; Kuria
Metropolitalna we Wrocławiu — umowa darowizny samochodu Audi A8 o wartości
196.918 zł (bez VAT); Metropolitalne Wyższe Seminarium Duchowne we Wrocławiu — za akcję promocyjną KGHM Polska Miedź S.A. podczas XVI Wrocławskiego Forum
Młodych — 7000 zł; Salezjańska Organizacja Sportowa Rzeczypospolitej Polskiej z Warszawy — za promocję KGHM Polska Miedź S.A. podczas XII Światowych
Igrzysk Młodzieży Salezjańskiej — 150 tys. zł. [ 13 ]
Dochody Kościoła i duchownych
Dochody kościelnych osób prawnych
Należą do nich:
1) „Taca", zwana kolektą, która w znacznej większości zasila budżet
parafii. Jest, wedle teorii bpa S. Skworca, przewodniczącego Komisji
Ekonomicznej Episkopatu, „włączeniem się uczestników Eucharystii w ofiarę
Chrystusa przez składanie własnych, duchowych i materialnych ofiar." Dwa
razy do roku zbierane są w parafiach kolekty na świętopietrze [ 14 ]
wysyłane do Watykanu.
2) Zbiórki nadzwyczajne — różnorakie skarbony, których
cele są uzależnione od pomysłowości duchowieństwa (np. Dar Ołtarza; Podziękowania i prośby do miłosierdzia bożego; Na nowe dzwony; Jałmużna postna; Intencje
modlitw do Matki Bożej; Ofiara i prośby do św. Judy Tadeusza; Podziękowania i prośby do św. Antoniego;
Ofiara na budowę Kościoła; Prośby, Podziękowania, Ofiara do Matki Bożej
Nieustającej Pomocy itp.).
3) Dochody z nieruchomości nierolniczych. Szczególna sytuacja
istnieje w Krakowie, gdzie Kościół stał się obecnie największym prywatnym
właścicielem nieruchomości. W maju 2000 r. prymas Glemp poświęcił Roma
Office Center nowy biurowiec wzniesiony w centrum stolicy przez archidiecezję
warszawską we współpracy z firmą ABC Holding. Inwestycję oszacowano na 24
mln USD. Działkę pod biurowiec archidiecezja otrzymała od miasta. Budynek
liczy 8 pięter i ma powierzchnię 11.700 m.kw. Znajdują się w nim m.in.
sklepy restauracje i punkty usługowe.
4) Dochody z prowadzonych przez przedsiębiorstw. W parafiach działają przede
wszystkim drukarnie, wydawnictwa, księgarnie katolickie, sklepy z dewocjonaliami. Organizuje się agencje turystyczne, czy pielgrzymkowe (np. z ojcami palotynami można się było udać za 4,3 tys. dol. na pielgrzymkę do
Brazylii, gdzie oprócz odwiedzenia sanktuarium Aparecida do Norte i ruin misji
jezuickich, przewidywano jazdę jeepami po dżungli, połów piranii w Amazonce,
folklorystyczne kolacje i plaże w Rio de Janeiro). Dom Pielgrzyma Amicus im.
Sługi Bożego Księdza Jerzego Popiełuszki, znajdujący się, wedle prospektu,
„in a quiet corner of Old Żoliborz — a green district of the city of Warsaw",
wskazuje wymownie jakich pielgrzymów się spodziewa.
W skali ogólnopolskiej można wymienić przede wszystkim
przedsięwzięcie Episkopatu — Arca Invesco, czyli próbę wejścia do sektora
funduszy emerytalnych. Największe bodaj kościelne gospodarstwo rolne znajduje
się we Wrzosowie na Pomorzu (1300 ha). W latach PRL był to PGR, w efekcie
transformacji ustrojowej Wrzosowo i pobliski Mierzyn otrzymała kościelna
Caritas (Kościół otrzymał to na podstawie art. 70a ustawy o stos. Państw. Kość. i komasacji wniosków parafii z diecezji koszalińsko-kołobrzeskiej), tworząc
tam zakład rolniczy „Carol" (być może to nawiązanie do papieskiego
imienia). Okoliczny mieszkaniec w ten sposób określił strukturę własności
ziemi: „Do czego to podobne, żeby tu, na polskiej ziemi, majątki miał tylko
Arab, Niemiec lub Duńczyk. A jak już trafi się Polak, to ksiądz".
5) Czynsze z wynajmu lokali. Przede wszystkim chodzi o 22.000 punktów katechetycznych, które po
przeniesieniu katechezy do lokali szkolnych, pozostały
niezagospodarowane.
6) Opłaty za miejsce na cmentarzach parafialnych.
7) Sprzedaż wigilijnych opłatków.
8) Darowizny od osób fizycznych i prawnych. Jest to szczególnie kontrowersyjna
regulacja, która obok zwolnień celnych stanowi zbyt łatwą pokusę do
wielkich nadużyć. W związku z tym, analizując słabości polskiego budżetu,
tygodnik Polityka w nr 34 z 22 sierpnia 1998 r. pisał: „Inna dziura, która wydała się już
załatana, czyli darowizny, nadal czyni sito z budżetu. Nie można odpisywać
ich na rzecz osób fizycznych, ale okazuje się, że nader hojnie obdarowujemy
Kościoły — łącznie na sumę 837 mln zł. Ten typ darowizny jest szczególnie
atrakcyjny, ponieważ nie obowiązuje limit odliczenia w stosunku do osiągniętego
przychodu — jak ktoś jest bardzo hojny, to odpisać może nawet połowę
tego, co zarobił. Są powody, by obawiać się, że oświadczenia
przedstawicieli tych instytucji o otrzymanych darowiznach mijają się z prawdą, w każdym razie w punkcie dotyczącym rzeczywiście ofiarowanych sum. Okazja
czyni złodzieja. System podatkowy jest zły i niespójny. Kogoś, kto od renty
czy darowizny sam nie musi zapłacić podatku, tylko uczciwość może
powstrzymać od wypisania fałszywego potwierdzenia. Niestety, nie zawsze można
na nią liczyć." W 2003 r. tygodnik Newsweek urządził „prowokację"
poddając próbie reakcje duchownych na propozycje fikcyjnych poświadczeń o otrzymaniu darowizny. W jej wyniku napisano: „Żaden z duchownych nie odmówił
nam współpracy w oszustwie" [ 15 ]. Więcej o darowiznach na Kościół
zobacz: str. 2660, 2657, 2653, 2651.
1 2 3 4 5 Dalej..
Przypisy: [ 12 ] Przegląd, nr 1,
grudzień 2000. [ 13 ] Przegląd, nr 32,
6 VIII 2001. [ 14 ] Świętopietrze Polska płaciła
już od Mieszka I, jako opłatę dewocyjną lub jako wyraz naszej zależności
od papiestwa. Polska płaciła świętopietrze do Złotego Wieku, kiedy to w roku 1564 postanowiono nie zasilać więcej Państwa Kościelnego. Tylko za
panowania Zygmunta Augusta do Rzymu nadeszło z Polski i Litwy około 2 tys.
wozów ze złotem i srebrnymi monetami. Później opłata ta została
restytuowana, lecz w znacznie mniejszych kwotach. Za PRLu nie płacono z uwagi na złą wymienialność waluty polskiej. Po 1989 r. znów wysyłamy
świętopietrze. [ 15 ] M. Kęskrawiec, „Ustawa
na pokuszenie", Newsweek, 14 IV 2003. « Sprawy finansowe i majątkowe (Publikacja: 24-09-2003 Ostatnia zmiana: 16-11-2003)
Wszelkie prawa zastrzeżone. Prawa autorskie tego tekstu należą do autora i/lub serwisu Racjonalista.pl.
Żadna część tego tekstu nie może być przedrukowywana, reprodukowana ani wykorzystywana w jakiejkolwiek formie,
bez zgody właściciela praw autorskich. Wszelkie naruszenia praw autorskich podlegają sankcjom przewidzianym w
kodeksie karnym i ustawie o prawie autorskim i prawach pokrewnych.str. 2728 |
|