Santeria - religia Karaibów
Autor tekstu:

Santeria jest także znana jako: `Regla de Ocha`, `La Regla Lucumi`, `Lukumi`, itp.

Santeria jest synkretyczną religią pochodzenia karaibskiego. Zawiera elementy kultu `Orisha` (dosłownie „Główny Strażnik") i wierzenia narodów `Joruba` i `Bantu`, z południowej Nigerii, Senegalu i wybrzeża Gwinei. Są one połączone z elementami hołdowniczymi z rzymskiego katolicyzmu.

Początki religii wiążą się z handlem niewolnikami, kiedy wielu członków narodu `Joruba` schwytano jako niewolników i przewieziono z Afryki na Karaiby. Zwykle byli chrzczeni przez rzymsko-katolickiego księdza po przybyciu, a ich wierzenia były dławione przez nowych panów. Wytworzyli jednak nową drogę przetrwania ich religii — mianowicie zrównali każdego z `Orisha` ze swej religii z odpowiednim świętym katolicyzmu. Przykłady dość generalnie uznanych to:
— `Babalz Ayi` stał się świętym Łazarzem (patronem chorych),
— `Shangs` stała się świętą Barbarą (kontroluje grzmoty, błyskawice, ogień, ...),
— `Eleggua` lub `Elegba` stał się świętym Antonim (patronuje drogom, mostom itp.),
— `Obatala` stało się jednocześnie Najświętszą Panienką z `Las Mercedes` i powstałym z martwych Jezusem (a więc źródłem stworzenia i źródłem duchowości),
— `Oggzn` stał się świętym Piotrem (patronem wojny),
— `Oshzn` stała się Najświętszą Panienką Dobroczynności (kontroluje pieniądze, wrażliwość ...).


Rozmieszczenie i liczba wyznawców Santerii

Wierni Santerii koncentrują się obecnie na: Kubie i innych wyspach Karaibów. Również whiszpańskiej populacji na Florydzie, w Puertoryko, stanach New Jersey, Nowy Jork i mieście Los Angeles. Wyznawcy Santerii występują również w Argentynie, Brazylii, Kolumbii, Meksyku i Wenezueli, oraz we Francji i w Holandii.

Santeria była zwalczana na Kubie od czasów rewolucji komunistycznej — szczególnie w latach 60-tych. Obecnie cieszą się generalnie tolerancją, zaś w latach 90-tych popularność Santerii na Kubie gwałtownie wzrosła.
Jeżeli chodzi o liczbę wyznawców Santerii, to z powodu braku danych, jest ona szacowana bardzo niedokładnie na kilkaset tysięcy — kilka milionów.

Wierzenia

Wiele praktyk Santerii jest trzymanych w tajemnicy przed obcymi. Ponadto istnieje wielu liderów, co oznacza różnice w praktykach i wierzeniach. Generalnie wiadomo jednak, że:
— Bogowie — główny bóg jest nazywany `Olorun` lub `Olódůmarč` czyli „właściciel nieba". Jest on głównym bogiem, stwórcą uniwersum i pomniejszych strażników czyli `Orisha`. Każdy z `Orisha` ma przyporządkowanego swego katolickiego świętego, zasadę, ważny numer, kolor, posiłek, odpowiedni taniec i emblemat. `Orisha` potrzebują posiłku w formie krwawej zwierzęcej ofiary i przygotowanych potraw, oraz ludzkich próśb i podziękowań, żeby pozostać sprawne w działaniu ...
— Rytualne Ofiary — są integralną częścią większości santeriańskich obrzędów religijnych. Krew zwierząt zbiera się i ofiarowuje poszczególnym `Orisha`. Zwykle używa się do tego celu kurczaków. Wierzy się, że ich ofiarowanie zadowala świętych, przynosi szczęście, oczyszczenie duchowe i zgładzenie grzechów.
— Opętanie — rytmiczne dźwięki i ekstatyczne tańce podczas obrzędów Santerii, mają powodować opętania jednostek, przez wskazanego `Orisha`. Dana osoba działa wtedy i przemawia jak dana `Orisha`.
— Hołdy oddawane przodkom — do przodków, nazywanych `Ara Orun` (Ludzie z Nieba), zwraca się po moralne przewodnictwo i dobry przykład. Ich imiona są recytowane podczas ceremonii rodzinnych.

Praktyki

— Tajemniczość — posiadamy bardzo niewielką ilość informacji o wierze, rytuałach, symbolizmie i praktykach Santerii. Najpierw trzeba osiągnąć pewien stopień wtajemniczenia w wierze, żeby uzyskać dalsze informacje.
— Tradycja — Santeria nie jest religią księgi jak Judaizm czy Islam. Jak większość tradycji i religii „pierwotnych", jest przekazywana ustnie.
— Rytuał — rytuał zwykle zaczyna się inwokacją do głównego boga `Olurun`. Bębny zapewniają afrykańską muzykę. Rytm zmienia się potem na inny związany z danym `Orisha`, do którego również wprowadza się inwokację. Zwierzęta, zwykle kurczaki, są zabijane podczas większości rytuałów. Tańce są kolejnym ważnym czynnikiem rytuałów.
— Kapłaństwo — kapłani są nazywani `Santeros` lub `Babalochas`. Kapłanki są nazywane `Santeras` i `Tyalochas`. Natomiast `Olorisha` może się odnosić zarówno do kapłanki jak i kapłana. Są trenowani przez wiele lat w tradycji ustnej i obrzędach wiary. Potem przed inicjacją, są również praktykowane odosobnienia. Uczą się tańców, śpiewów i metod uzdrawiania.
— `Botanikas` — to sklepy, które specjalizują się w dostarczaniu towarów santeriańskich. Sprzedają uroki, zioła, specjalne napoje, instrumenty muzyczne i inne materiały używane przez Santerian.

Istnieje wiele narodowych wariacji tej religii. Szczególnie jest to widoczne w takich miejscach jak Los Angeles, CA, gdzie hiszpańskojęzyczna populacja ma w Santerii wiele elementów narodowych. Meksykańska Santeria podkreśla ważność rzymskiego katolicyzmu i często zawiera elementy lokalnych kultów świętych np. Dziewica z Gwadelupy. Z kolei kubańska wersja Santerii podkreśla swoje korzenie afrykańskie.


Krzysztof Dziubała
Zajmuje się religioznawstwem.

 Liczba tekstów na portalu: 41  Pokaż inne teksty autora

 Oryginał.. (http://www.racjonalista.pl/kk.php/s,1442)
 (Ostatnia zmiana: 06-09-2003)