sukces ewangeliczny dzięki dobremu biznesplanowi

Być może te słowa Edny Fernandes są najlepszym wytłumaczeniem niesamowitego wzrostu `Igreja Universal do Reino de Deus` nie tylko w Brazylii, ale również w prawie 50 innych krajach. Fernandes z Sao Paulo, osoba pracująca w zgromadzeniu, jest siostrą Edir`a Macedo, samo-zatrudnionego biskupa `Universal`, człowieka, który w dwie dekady przekształcił małą sektę, która zbierała się w miejscu używanym do składowania zwłok — w najlepszy brazylijski produkt na całym świecie!

Jego wrogowie mówią, że celem biskupa Macedo jest przekształcenie Brazylii w państwo religijne, w którym byłby głównym Ajatollah`em. Carlos Magno de Miranda, były koordynator `Igreja Universal do Reino de Deus.` (Uniwersalny Kościół Królestwa Boga) twierdzi, że jego były szef i mentor pragnie być prezydentem Brazylii. Macedo, który rzadko udziela wywiadów, ostatnio powiedział, że nie ma ambicji politycznych — "Bóg zatrudnił mnie, żebym głosił Ewangelię dla biednych w duchu, żeby uwolnić tych opętanych przez diabła i żeby ogłosić ofiarę Chrystusa."
Imperium pana Macedo — `IURD` posiada sieć kościołów w prawie 50 państwach. Ma ponad 2 tysiące świątyń. Ponad 300 z nich znajduje się poza Brazylią.

Dokładne liczby trudno uzyskać z dwóch powodów — względnie małego rozgłosu i gwałtownego rozwoju tegoż Kościoła. `Igreja Universal` zaczęła swój zagraniczny ekspansjonizm w 1985 roku, kiedy założono pierwszy kościół poza granicami Brazylii — w Paragwaju. Inny brazylijski kościół `Deus E Amor`, także ma swe odnogi już w ponad 30 państwach, jednak jego ponad 30-letni spokojny i równy rozrost, jest niczym w porównaniu do boom`u `IURD`. Do roku 1990 `IURD` miał już kościoły we wszystkich brazylijskich stanach i świątynie w Argentynie, Portugalii i USA. W jedną niedzielę wrześniową `Igreja Universal` zebrała prawie 50 tysięcy ludzi w stolicy RPA na sesję egzorcyzmów i blisko 6 tysięcy w Nowym Jorku na celebrację zwaną `Domingo dos Milagres`.

`IURD`, którego kwatera główna znajduje się w Bras, koło Sao Paulo — jest jednym z wielu Kościołów opartych na ideach zielonoświątkowych, czyli na wierze w siłę i częste działanie Ducha Świętego. W połączeniu z teatryzmem ich nabożeństw: są „cudowne leki", egzorcyzmy i osobiste świadectwa takich cudownych uzdrowień. `Igreja Universal` oferuje leczenie i rozwiązanie dla każdego rodzaju problemu — finansowego, sentymentalnego czy też zdrowotnego. „Jezus Chrystus jest rozwiązaniem" — to odpowiedź pastora na dolegliwości tak różne jak depresje, wirusy, kłopoty rodzinne, bóle głowy czy bezrobocie. Oferują nawet możliwość leczenia … AIDS i homoseksualizmu. Full servis — chciałoby się powiedzieć.

Z liczbą wiernych bliską 6 milionów na całym świecie i dochodem szacowanym na 1 mld dolarów rocznie, `Igreja Universal` stała się największym koncernem Brazylii, zatrudniającym ponad 40 biskupów i ponad 7 tysięcy pastorów. Kościół jest właścicielem `TV Record`, tradycyjnej brazylijskiej stacji TV, którą kupił za 45 milionów dolarów. `TV Record` stało się wielką tubą idei Kościoła, jednak uwarunkowania rynkowe sprawiły, że z czasem zmniejszono liczbę godzin związanych z Kościołem. Z czasemstanowiska dyrektorów zostały powierzone profesjonalistom nie związanym z `Universal` i dziś Kościół musi płacić za czas z którego korzysta. Oglądalność programu jest cały czas niska, na poziomie 5 procent widowni, i tylko czasami zwyżkuje do 10 procent w czasie meczów piłkarskich i innych programów wysokiej oglądalności. Ci którzy sądzili, że `TV Record` zbankrutuje po kupnie jej przez Kościół mylili się. `TV Record` kupiła ponad 160 filmów wcześniej nie pokazywanych w Brazylii, zatrudniła szanowanych dziennikarzy i prezenterów oraz kupiła prawa do transmisji ważnych meczy piłkarskich.
`Igreja Universal` jest też właścicielem ponad 30 stacji radiowych w Brazylii, oraz kilku poza granicami tego kraju. Posiada ponadto we władaniu sieć gazet i dzienników. Plany tej organizacji są bardzo ambitne.

Sukces Edir`a Macedo, lat 50, byłego urzędnika państwowego, który studiował dwa kierunki na uczelniach wyższych nie kończąc żadnego z nich — jest bardzo związany z umiejętnością wyzyskiwania mediów. `IURD` obiecuje cudowne uzdrowienia i leki nawet na AIDS, jednak największym cudem, który się spełnił, jest bardzo szybki wzrost Kościoła. W roku 1977, Macedo i jego czwórka znajomych przekształcili stary dom pogrzebowy w `Abolicao` w pierwszą świątynię nowego międzynarodowego ruchu.
Biskup Macedo z trudem wiązał koniec z końcem i miał mniej niż 100 członków w swej sekcie, kiedy wystartował z Kościołem. To dzięki Marii Veronesi, kobiecie, która miała wielki majątek po ojcu i którą cudownie uzdrowił Macedo — biskup zyskał dużo pieniędzy, dzięki czemu mógł żywiej propagować swe idee. Macedo wykupił wówczas czas radiowy, 10 minut każdego dnia. W 1980 biskup miał już trwający pół godziny program w `TV Tupi` i otworzył świątynię w Sao Paulo, a do tego miał program radiowy.
W roku 1982 jego radiowy program wynosił już pięć godzin dziennie. Dwa lata później kupił `Radio Copacabana`, był to pierwszy poważny zakup otwierający drogę do stworzenia imperium medialnego — z 35 stacjami radiowymi w Brazylii, Mozambiku i Portugalii (w innych krajach Kościół także kupuje czas radiowy i telewizyjny), z wieloma gazetami oraz z 25 ośrodkami lokalnymi stacji `TV Record`. Dodatkowo Kościół kupił firmę płytową `Line Records`, żeby wydawać płyty o tematyce religijnej.

Macedo miał 20 lat, kiedy opuścił Kościół katolicki i stał się ewangelikiem, przystąpił do Kościoła `Igreja Nova Vida` (Kościół Nowego Życia). W kongregacji tej spędził 10 lat, zanim ją opuścił w 1975 roku, oskarżając o elitaryzm. W `Casa da Bencao` (Błogosławiony Dom), nowym Kościele do którego dołączył Macedo, doradzono mu — z powodu jego niezadowolenia — żeby założył swój własny ruch religijny, co też postanowił uczynić. Wraz z grupą przyjaciół stworzyli `Cruzada do Caminho Eterno` (Wieczną Krucjatę Drogi), agresywną grupę religijną rozdającą Biblie w miejscach publicznych i wygłaszającą płomienne kazania w wynajętych salach. Po raz kolejny Macedo poróżnił się ze współbiskupami i odszedł zakładając `Igreja Universal`.
Przez wiele lat nikt poza grupką zwolenników nie zwracał na jego osobę specjalnej uwagi. Dla dominującego w kraju Kościoła katolickiego i dla większości mediów Macedo wyglądał na kolejnego fanatyka, jednego z setek, którzy czerpali dochody z powszechnej ignorancji, biedy i cierpienia, na tym właśnie opierając prowadzoną przez siebie sektę. Lecz to wszystko miało niebawem ulec zmianie.

Napędził lęku w serca i kieszenie `establishment-u`, kiedy zaczął kupować stacje radiowe, teatry i super-markety, żeby zaprząc je w służbę swego Kościoła. Kupno w 1990 roku `TV Record` pokazało wszystkim bez wątpliwości, że Macedo poważnie myśli o znacznym zwiększeniu swoich udziałów w religijnym rynku. Ponadto `Igreja Universal` poczyniła również poważne postępy w pozyskaniu klasy średniej: lekarzy, ekonomistów, prawników i właścicieli przedsiębiorstw. To sprawiło, że życie Macedo, samo-mianowanego biskupa stało się cięższe. Skąd posiadał tak duże pieniądze? Media zaczęły zadawać pytania, policja prowadzić śledztwo. Został oskarżony o oszustwa finansowe i sprzeniewierzenie pieniędzy — w 1992 roku został osadzony w więzieniu jednak tylko na 12 dni. Za każdym razem, kiedy były procesy — sądy uznawały go za niewinnego.

Nawet dziś `IURD` nie jest największym Kościołem ewangelicznym w Brazylii. `Assembleia de Deus` (Zgromadzenie Boże) ma 13 mln członków, a `Congregacao Crista do Brasil` i `Igreja Luterana` mają po 4 mln członków każda. Niektórzy ewangelicy dystansują się od Macedo. Na przykład Brazylijskie Towarzystwo Ewangeliczne, prowadzone przez Kaio Fabio D`Araujo Filho jest na czołówce tego ruchu, oskarżając biskupa Macedo o metody manipulacyjne w uzyskiwaniu pieniędzy. D`Araujo twierdzi otwarcie, że Macedo „nie ma legitymacji, żeby reprezentować zróżnicowanie Kościoła Ewangelicznego".
Jeżeli finanse Kościoła są trzymane za siedmioma węzłami, to filozofię stojącą za `Igreja Universal` łatwo wytłumaczyć. Macedo osobiście jest autorem 14 książek, wszystkie zostały opublikowane przez `Grafica Universal`, która należy do Kościoła. W tych dziełach biskup tłumaczy m.in. jak złe towarzystwo może zagrozić odkupieniu: „Szukajcie przyjaźni pośród ludzi, którzy mają tę samą wiarę i unikajcie za wszelką cenę rozmów, dyskusji i kontaktów, które mogą zagrozić waszemu zbawieniu". Bardzo często wspomina też o obecności diabła: „Istnieją pewne choroby, które są powodowane przez opętanie (przez diabła) — są to neuroza, ciągłe, przewlekłe bóle głowy, bezsenność, strach, ataki dreszczy, życzenia śmierci z własnej ręki, choroby, których przyczyny nie są wykazywane przez lekarzy, wizje cieni, zmiany głosu" itd. Jednakże o łaskach dla tych, którzy złożą swe pieniądze w ręce Kościoła, Macedo także dużo mówi: „Nie traćcie swej szansy, żeby być Wspólnikiem Bożym. Bądźcie na jego życzenie, ze wszystkim co posiadacie i zacznijcie również uczestniczyć we wszystkim co posiada bóg." Pisze również: „Pieniądze są świętym narzędziem używanym w Bożym dziele" lub też: „Danie dziesięciny sprawia, że stajesz się kandydatem do nieprzeciętnych łask, zgodnie z tym co mówi Biblia, zarówno w aspekcie finansowym, fizycznym i duchowym … Kiedy płacimy bogu dziesięcinę, ma obligację (ponieważ obiecał) żeby dotrzymać swego słowa i odpędzić złe duchy, które niszczą nasze życie". Macedo radził również: „Jeżeli chcemy lepszej pensji, musimy o tym powiedzieć Bogu: Panie, chcę pensję miesięczną w wysokości x dolarów. Jeżeli pragnę nowego auta, muszę powiedzieć, że go pragnę … i poczekać aż się spełni. I tak dalej. Musimy wiedzieć o tym jak składać życzenia, żebyśmy mogli otrzymać".
Od roku 1990 Magno de Miranda, były podwładny Macedo, oskarżył biskupa o użycie miliona dolarów z handlu narkotykami, do kupna `Record TV`. Miranda twierdzi też, że Macedo nielegalnie szmuglował sprzęt dla swych stacji radiowych w Brazylii. Według niego bardzo profesjonalny sprzęt radiowy, dotarł do kraju z pomocą brazylijskich celników …