Jest to słownik stanowiący dodatek do powieści Mieczysława Lenckowskiego Wikingowie z Truso (zob. str. 391), zatem oprócz pojęć, określeń, nazw, czy osób mitologicznych, etnicznych i geograficznych, napotkać można również takie które występują tylko w powieści (jest to zaznaczone). CZĘŚĆ I. OBRAZY Z ŻYCIA LUDZI POGRANICZA Ajtwar — mityczny pruski władca wiatru. Alfred Wielki (872-899) — król Wessexu, nadał część swych ziem wojowniczym Normanom i tekst relacji z podróży Wulfstana zamieścił w swoim przekładzie Chorografii Paulusa Orozjusza. Asgard — niebiańska siedziba bogów położona w centrum wszechświata, do której można było dostać się przez most zbudowany z tęczy. Asgota Okrutny — wielki wikiński wojownik, opiewany w pieśniach i sagach. Aundumla — mityczna krowa, której mleko ssał Ymir, a ona sama wylizała boga Buri. Baldur — literacki niedźwiedź samotnik, który zaprzyjaźnił się z bartnikami z Truso. Bożydar — postać literacka, pruski chłopiec podziwiany za spryt i odwagę. Bratusław — postać literacka, bard z rodu Golędów opiewający sławę pruskich wojowników. Brzeźnica — rzeka, przez którą przeprawiali się pędzący w wyścigu chłopcy. Bur — rodzina mityczna, w której ważną rolę odgrywali Odin, Wili i Hod. Cholin (Cholinum) — pruski gród w okolicach Kwietniewa, który odwiedził prawdopodobnie św. Wojciech. Chorasana — miejsce buntu Szyitów pod wodzą Abul-Abbasa, gdzie przebywał Swen Siwobrody. Dadźbóg Mont — senior rodziny Montów, który zasłynął ze zbrojnych wypraw wojennych. dagis — czas pierwszej orki i wypędzenia stad owiec i bydła na pastwiska. Dangeld — danina za życie dla zbójców wikińskich. Domarada — literacka prawowita żona Kriwe, z którą miał pierworodną córkę Sigrid. Dobiegniewa — literacka kochanka Kriwe z rodziny tkaczy, z którego to związku przyszła na świat Radosława. drakkary — duże wikińskie statki królewskie, pełniące przeważnie funkcje reprezentacyjne lub wywiadowcze do późniejszych działań wojennych. dranice — deszczułki łupane przy pomocy klinów i siekiery, którymi wykładano ulice w osadach i grodach. Dymnik — osada na wzgórzu w pobliżu Kwietniewa, gdzie znajdował się jeden z etapów wyścigów konnych pruskich chłopców. Egil — postać literacka, przystojny wiking w którym kochała się Sigrid. Eryk Czerwony — mieszkaniec Skandii i odkrywca Grenlandii. Estiowie — mieszkańcy krainy u ujścia Wisły zwanej Estlandem, gdzie dopłynął i przebywał w latach 880-890 anglosaski podróżnik Wulfstan. Fjalar — postać literacka, najmłodszy syn Mirgiafów, nazywany człowiekiem-pszczołą, który poznał największe tajniki wiedzy bartniczej. Forkbeardowie — duńska dynastia królewska. Frey — mityczny bóg pokoju i płodności. Galena — miejsce tajemnych nauk z różnych dziedzin sztuki, a przede wszystkim muzyki. Ginnungagap — mityczna czeluść otchłani, która powstała w zaczątkach świata za czasów Ymira. girnoynis — żarna do ręcznego rozcierania zboża. Gniewomir — postać literacka, obrońca Budoraju. Gor — postać literacka, drugi atakujący w grze chłopców w piłkę. Gosława — postać literacka, córka Bratusława. Gościmir — postać literacka, atakujący chłopiec pruski zwycięskiej drużyny. Gunnar Mirgiaf — literacka głowa rodziny bartników, zaprzyjaźniony z pruskimi zbieraczami miodu. Guido z Alezzo — toskański mnich, muzyk i kompozytor średniowieczny, u którego terminował podstawy muzyki Swen Siwobrody. Gurcha (Kurek) — Bóg Plonów i Obfitości,czczony podczas święta plonów. Hallgerda — żona Gunnara Mirgiafa, opiekująca się Baldurem. Hamad — święta księga Islamu, z którejSwen Siwobrody przygrywał na rebabie miłosne sury dla Roxany. Harold Kręposzyi — postać literacka, ojciec Namedy, który wraz z jej bratem prowadził warsztat rzemieślniczy zajmujący się artystyczną obróbką oraz inkrustracją wyrobów z brązu i złota. Hedeby (Haithabu) — duża wikińska osada na półwyspie Szlezwik-Holsztyn. Helgafel — święte wzgórze, na którym składano ofiary i odbywały się modlitwy błagalne o miłość i płodność, dobra materialne i duchowe, a także czyniono przyrzeczenia Freyowi. godi — głowa rodziny, pełniący również funkcję kapłana. Ilfing -rzeka łącząca jezioro Drużno z Zalewem Estyjskim. iuse — pruskie, gorące zupy mięsne. Ivar — syn Thardfa Śmiałego, biorący udział w wyprawie z ojcem na Islandię. Jaromiej — postać literacka, stary skald opiewający chwałę wikińskich Wojowników. Jaromira — postać literacka, żona Bratusława. Kaijls Silriskai — witajcie, pozdrowienie pruskich wojów. kauszele — drewniana miseczka dla płynów obrzędowych. kitara — instrument strunowy, pierwotny dla dzisiejszej gitary. Korsuńskie Jezioro — jezioro w okolicy Kiersit, gdzie odbywała się konna gonitwa pruskich chłopców Kriwe z Nadrowii — kapłan strzegący wiecznego ognia w świętym gaju, którego sława sięgała do najdalszych zakątków ziemi. Krzepimir — postać literacka, pruski obrońca w grze chłopców w piłkę. Krzywula — rodzaj laski magicznej, używanej przez pruskich szamanów podczas staropruskich obrzędów religijnych Kumtamari — cesarz baśniowej Krainy Poświaty Księżycowej. kunigas — przywódcy grodów pruskich, zwani inaczej z gockiego królikami lub rikjami, odpowiedzialni za bezpieczeństwo i obronę ich mieszkańców. langskipy — długie wikińskie okręty z wysoką dziobnicą i nasadą w kształcie głowy smoka. laitian — suszone kiełbasy, wędzone nad paleniskiem. Lauks — osada wiejska z wieloma grodami pruskimi. Leif Erikson — podróżnik i odkrywca Ameryki, której nadano wówczas nazwę Vinland Łaukosarga — mityczny Pan Strzegący Pól i Zbóż. majdan — dziedziniec wewnątrz pruskiego grodu. Mirgiafowie — literacka rodzina bartników, posiadająca dużą pasiekę i wyrabiająca miód dla mieszkańców osady Truso. Mjornill — stary wiking biorący udział w wyprawie Fjalarda, wyłowiony z morza przez drakkar „Wężowa Głowa", zmarł podczas powrotnej żeglugi i został spalony, a prochy wrzucone do morza. Mokajmy — gród na trasie Szlaku Bursztynowego, nieopodal Świętego Gaju. Montowie — pruska rodzina słynąca z waleczności i dalekich wypraw na czele Natangów z Golędami i Sudowami. Mścigniew — postać literacka, dzielny woj pruski opiewany przez skalda Jaromira Muspellheim — mityczne ciepłe wiatry topiące lodowce. Nameda — literacka postać córki Kriwe, żona wikinga Ulfa. Niflheim — mityczna czeluść otchłani. nixam — mityczny bożek wodny, opiekun żeglarzy. Njorda — wiatr mityczny, sprzyjający żeglarzom i rybakom. Nobiles — pruscy możnowładcy i przywódcy rodowi. Nunataki — śnieżne góry w Islandii. Occopirma — jeden z naczelnych bogów pruskich przedstawiający Saturna, ówczesnego boga nieba i ziemi. Odyn — pierwszy z bogów, syn Bura i Bestii, bóg wojny. Olaf — postać literacka, syn bogatego sąsiada zakochany w Ranghildzie wybrał się w podróż, aby zasłużyć na jej miłość, a potem oddał za nią życie. Pergrubi — mityczny Pan Przesilenia Wiosennego i Odradzającej się Roślinności. Perkun — mityczny bóg łyskania, dżdżu i gromu Plac Wiecowy — miejsce obrad i podejmowania ważnych decyzji. Potrimpos — mityczny władca rzek, źródeł i deszczu. Puszait — mityczny Strażnik Drzew. Radosława — postać literacka, żona Radogosta z rodziny rzemieślniczej tkaczy. Radziwoj -postać literacka,mocarny bramkarz z Mokajmów. Ragnar — postać literacka ojca rodziny rybaków, uprawiających rybołówstwo na jeziorze Drużno wraz z synami Egilem i Leifem oraz córką Ranghildą i żoną Towe. rebab — instrument strunowy z długim smyczkiem, na którym wygrywał swoje pieśni bard Sven Siwobrody. Roxana — księżniczka perska, kochanka Swena Siwobrodego. Eryk Rudobrody — postać literacka, normański pirat, pogromca Budoraju. runy — pismo wikingów ryte na kamiennych tablicach. samtis — drewniana łyżka obrzędowa. Sigrid — postać literacka, córka Thora, zielarka i kolekcjonerka runowych tablic. Skadi — mityczna żona Njorda, opiekunka brzemiennych kobiet i kochanków. skald — średniowieczny pieśniarz skandynawski opiewający w sagach bohaterskie czyny wikingów. Sven Siwobrody — postać literacka, wytrawny żeglarz, muzyk i miejscowy bard opiewający bohaterskie czyny wikingów. Synowie Montów — postacie literackie, Tolimir. Wszebor, Żegota i Przecław, uczestnicy wyścigów konnych. Synowie Północy — plemiona nordyckie, przeważnie z krajów skandynawskich. Świętosława — postać literacka, druga córka kapłana Kriwe, zrodzona z jego wielkiej miłości do Dobiegniewy. Święty Gaj — miejscowość, gdzie prawdopodobnie został ścięty św. Wojciech. tanbur — instrument perkusyjny do wystukiwania na nim rytmu ręką. Tabl — arabski bęben używany przez Swena Siwobrodego. Thardf Śmiały — słynny wiking, biorący udział w ataku na klasztor Lindis Harne. Thor — mityczny bóg grzmotów i burzy. Tolimir — postać literacka, najlepszy gracz w piłkę z Mokajmów. tulisze i ligasze — wędrowni kapłani pruscy. Truso — osada i port na pograniczu słowiańsko-estyjskim, do którego pod koniec IX wieku dopłynął Wulfstan. Ulf — literacka postać wikinga, męża Namedy. Walhalla — siedziba dusz wybranych wojowników, nad którą panuje Odyn. Walkirie — dziewice wojowniczki, zabierają do Walhalii poległych wojowników. Wanowie — w mitologii skandynawskiej władcy wiatru, burzy i ognia. Wieland — mityczna boska kraina elfów, trollów i zwergów. wikingowie — normańscy rozbójnicy morscy, podejmujący w VIII-XI wieku na długich i wąskich łodziach dalekie wyprawy łupieżcze do krajów zachodniej i wschodniej Europy. Witan Wojbor — postać literacka, miejscowy garncarz. Wojbor — postać literacka, jeden z atakujących w grze chłopców. Wszerada — postać literacka, sędzia w grze pruskich chłopców. Ymir — w mitologii skandynawskiej olbrzym, który wyłonił się z topniejących lodów Niflheimu, ojciec lodowych gigantów Thurusów. Zalew Estyjski — obecnie Zalew Wiślany w innych obszarach hydrograficznych Żuław Elbląskich. Żemina — bogini ziemi i wszystkiego co się na niej rodzi, żyje i umiera. | |
Oryginał.. (http://www.racjonalista.pl/kk.php/s,2358) (Ostatnia zmiana: 06-09-2003) |