O zapewnieniu równouprawnienia wyznań
Autor tekstu:

Opinia prof. Michała Pietrzaka o nowelizacji ustaw w konsekwencji ratyfikacji konkordatu i w celu zapewnienia równouprawnienia wyznań
(1 stycznia 1995 r., Warszawa)

Nie kwestionowana, ale nie zawsze przestrzegana w praktyce zasada równouprawnienia wyznań, wymaga aby uprawnienia, które uzyskał Kościół katolicki w konkordacie a także w wyniku nowelizacji ustawy o stosunku Państwa do Kościoła katolickiego w latach 1990-1993, zostały rozciągnięte na pozostałe kościoły i związki wyznaniowe. Zadanie to może być zrealizowane w różny sposób. Wydaje się, że najlepszym rozwiązaniem praktycznym byłoby ograniczenie nowelizacji do trzech ustaw, aby zapewnić możliwie szybkie zakończenie prac legislacyjnych. Są nimi: ustawa o gwarancjach wolności sumienia i wyznania, kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz prawo o aktach stanu cywilnego. W ustawie o gwarancjach wolności sumienia i wyznania nowelizacja powinna dotyczyć:


1. uprawnień autonomiczno-samorządowych, których podstawą jest prawo wewnętrzne (statuty), obejmujące m.in. tworzenie jednostek organizacyjnych wyposażonych w osobowość prawną i samodzielność powoływania na stanowiska wewnątrz wyznaniowe (art. 4, 5, 6, 7 konkordatu),
2. uprawnień gwarantujących nienaruszalność cmentarzy z obowiązkiem chowania zmarłych innych wyznań lub bezwyznaniowych (art. 8 ust. 3 i 24 konkordatu),
3. uprawnień do swobodnego wykonywania kultu religijnego (art. 8 ust. 1, 2, 4, 5),
4. uprawnień do nauczania religii w szkołach i przedszkolach (art. 12 konkordatu),
5. uprawnień do praktyk religijnych na obozach (art. 13 konkordatu),
6. uprawnień do zakładania i prowadzenia placówek oświatowych i wychowawczych oraz wspierania finansowego przez państwo (art. 14 konkordatu),
7. uprawnienia do tworzenia szkół wyższych, odrębnych wydziałów na uniwersytetach państwowych oraz określenia trybu i zakresu uznawania przez państwo kościelnych stopni i tytułów naukowych w drodze umowy oraz udzielania im pomocy finansowej (art. 15 konkordatu),
8. uprawnień duszpasterskich w wojsku, zakładach karnych i poprawczych, szpitalach i sanatoriach (art. 16 ust. 1, 2, art. 17 konkordatu),
9. uprawnień duchownych i alumnów seminariów w zakresie służby wojskowej (art. 16 ust. 3, 4 i 5 konkordatu),
10. uprawnień wyznawców do tworzenia organizacji zgodnie z prawem wewnętrznym (art. 19 konkordatu),
11. uprawnień do posiadania własnych środków społecznego przekazu (art. 20 konkordatu i ustawa o łączności z 1990 r.),
12. uprawnień do organizowania zbiórek publicznych (art. 21 konkordatu),
13. uprawnień do zrównania działalności charytatywno-opiekuńczej, naukowej, oświatowo-wychowawczej z działalnością prowadzoną przez instytucje państwowe (art. 22 ust. 1 konkordatu),
14. uprawnienia do otrzymywania dotacji państwowych w celu konserwacji zabytkowych obiektów sakralnych (art. 22 ust. 4 konkordatu),
15. uprawnienia do zakładania fundacji i posiadania przez nie specjalnych uprawnień na wzór art. 58 ustawy katolickiej,
16. uprawnień natury finansowej jakie posiada Kościół katolicki (zwolnienia podatkowe, od opłat skarbowych, od ceł itp.),
17. uprawnienia do otrzymywania na własność nieruchomości państwowych w celu przywrócenia w nich sprawowania kultu religijnego, działalności oświatowo-wychowawczej, opiekuńczej i charytatywnej oraz nieruchomości rolnych na Ziemiach Zachodnich i Północnych, jakie już posiada Kościół katolicki.
Nowelizacja kodeksu rodzinnego i opiekuńczego oraz prawa o aktach stanu cywilnego powinna uwzględnić uprawnienia wszystkich kościołów i związków wyznaniowych, legalnie istniejących w Polsce i mających małżeńskie prawo religijne, do udzielania ślubów wyznaniowych, wywołujących skutki cywilne, przy spełnieniu określonych warunków (art. 10 konkordatu).

*

Tekst publikowany w: „Konkordat Polski 1993. Wybór materiałów źródłowych z lat 1993-1996". Wybór tekstów: Czesław Janik, Uniwersytet Warszawski, Instytut Nauk Politycznych, Warszawa 1997, przygotowany na zlecenie Komisji Nadzwyczajnej do rozpatrzenia projektu Ustawy o ratyfikacji Konkordatu między Stolicą Apostolską a Rzecząpospolitą Polską.


Michał Pietrzak
Profesor doktor habilitowany, historyk ustroju II Rzeczypospolitej, autor prac na temat wolności prasy, rządów parlamentarnych i odpowiedzialności konstytucyjnej. Pracownik Instytutu Historii Prawa i kierownik jedynego Zakładu Prawa Wyznaniowego (Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Warszawski).

 Liczba tekstów na portalu: 19  Pokaż inne teksty autora

 Oryginał.. (http://www.racjonalista.pl/kk.php/s,2945)
 (Ostatnia zmiana: 24-02-2004)