Odpowiedź Ministra Spraw Zagranicznych Andrzeja Olechowskiego na interpelację posła Ryszarda Zająca w sprawie skutków finansowych ratyfikacji Konkordatu między Stolicą Apostolską a Rzecząpospolitą Polską
(30 listopada — 2 grudnia 1994 r., Warszawa)

W związku z interpelacją posła Ryszarda Zająca w sprawie skutków finansowych ratyfikacji konkordatu pomiędzy Stolicą Apostolską a Rzecząpospolitą Polską, przesłaną dnia 16 listopada br. do prezesa Rady Ministrów, niniejszym przedstawiam z upoważnienia pana premiera stanowisko rządu w tej sprawie.
Rząd potwierdza swą wcześniejszą opinię, iż koszty materialne związane z ratyfikacją konkordatu ograniczą się do przeznaczenia w budżecie państwa dotacji na rzecz Papieskiej Akademii Teologicznej, przy czym skalę i podstawę prawną dotowania określić powinien parlament. Zobowiązanie do dotowania PAT wynika z art. 15 ust. 3 konkordatu i będzie realizowane po jego ratyfikacji. Gdyby przyjąć, iż dotowanie PAT odbywa się na zasadach takich samych, jak dotowanie KUL, to w 1994 r. hipotetyczna dotacja na działalność dydaktyczną wyniosłaby ok. 13 mld zł, zaś dotacja na pomoc materialną dla studentów - ok. 3 mld zł.
Obowiązek dotowania KUL nie wynika z konkordatu, lecz z ustawy z dnia 14 czerwca 1991 r. o finansowaniu KUL z budżetu państwa. Art. 15 ust. 3 konkordatu potwierdza w tej części istniejące już unormowanie prawa wewnętrznego. Z tego tytułu KUL w 1993 r. otrzymał z budżetu państwa 104 928 mln zł (na działalność dydaktyczną — 81 358 mln zł, na pomoc materialną 23 570 mln zł), a w 1994 r. otrzymać powinien 129 674 mln zł (na działalność dydaktyczną - 105 867 mln zł, na pomoc materialną dla studentów — 23 807 mln zł). Konkordat nie zmienia zasad ani warunków finansowania KUL z budżetu państwa.
Konkordat — wbrew poglądowi wyrażanemu przez niektórych posłów — nie powoduje powstania innych zobowiązań finansowych dla budżetu państwa. Wydatki związane z duszpasterską i charytatywną działalnością Kościoła mają swoje umocowanie w obowiązującym prawie. Konkordat nie wprowadza kapelanów do zakładów penitencjarnych, wychowawczych, resocjalizacyjnych oraz opieki zdrowotnej i społecznej. Pełnią oni posługę duszpasterską w wyżej wymienionych placówkach już od 1989 r., tzn. od momentu wejścia w życie ustawy o stosunku państwa do Kościoła katolickiego w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Zgodnie z art. 31 ust. 2 ustawy w celu pełnienia posługi duszpasterskiej w zakładach leczniczych oraz w zamkniętych zakładach pomocy społecznej „kierownicy właściwych zakładów państwowych zatrudnią kapelanów skierowanych przez biskupa diecezjalnego". Z informacji Ministerstwa Zdrowia i Opieki Społecznej wynika, iż w placówkach innych niż szpitale kapelani nie są zatrudniani. Wysokość wydatków związanych z funkcjonowaniem kapelanów szpitalnych nie jest dokładnie znana. MZiOS nie gromadzi takich informacji. Skalę kosztów obrazują dane, z których wynika, iż w 1992 r. działały w Polsce 684 szpitale ogólne, zaś kapelani szpitalni zaszeregowani są zgodnie z lp. 8 cz. I tabeli zaszeregowań stanowisk pracy, stanowiącej zał. nr 2 do rozporządzenia MZiOS z dnia 20 lipca 1992 r. w sprawie zasad wynagradzania pracowników publicznych zakładów opieki zdrowotnej (Dz. U. nr 55, poz. 273 z późniejszymi zmianami) w kategorii od XIV do XVI. Stawki wynagrodzenia zasadniczego dla ww. kategorii wynoszą od 2,5 mln do 5 mln zł w przypadku kapelana zatrudnionego w pełnym wymiarze norm pracy.
Kapelani pełniący posługę w zakładach penitencjarnych na podstawie art 32 ust. 4 ustawy z dnia 17 maja 1989 r. o stosunku państwa do Kościoła katolickiego nie otrzymują wynagrodzenia. Z konkordatu nie wynika, by umowa przewidziana w art. 17 ust. 3 miała oznaczać nawiązanie z kapelanem więziennym stosunku pracy i płacenie wynagrodzenia.

_____________________