Kobiety i fundamentalizm. Rezolucja Parlamentu Europejskiego z 13.3.2002
Tłumaczenie: Anna Słota

2000/2174(INI)

Parlament Europejski,

uwzględniając:

  • Powszechną Deklarację Praw Człowieka, w szczególności jej artykuły: 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 13, 14, 16, 18, 23 i 26;
  • Artykuł 13 traktatu ustanawiającego Unię Europejską oraz deklarację nr 11, stanowiącą aneks do traktatu, mówiącą o statusie kościołów i organizacji niewyznaniowych;
  • Konwencję Narodów Zjednoczonych w sprawie likwidacji wszelkich form dyskryminacji kobiet;
  • Swoją rezolucję z 16.8.1998 z okazji islamsko-europejskiego dnia Averroësa;
  • Wnioski z wysłuchania w sprawie kobiet i fundamentalizmu przeprowadzonego 23.1.2001;
  • Europejską Kartę Praw Podstawowych z 7.12.2000, a w szczególności drugi paragraf preambuły, a także artykuły 9, 10 i 14;
  • Dokument Pamięć i pojednanie przedstawiony przez Międzynarodową Komisję Teologiczną 7.3.2000;
  • Zasadę 163 swoich Zasad Postępowania;
  • Raport Komisji Praw Kobiet i Równych Szans oraz opinię Komisji Praw i Wolności Obywatelskich, Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych;
  1. Jako że pojęcie fundamentalizmu powstało w 1920 roku w USA, gdzie przede wszystkim odnoszone było do chrześcijaństwa; ten fundamentalizm charakteryzował się ekstremalnym posłuszeństwem wobec dogmatów, które interpretowane literalnie, stawiane były na równi z prawem państwowym i prawami człowieka; podczas gdy istnieją różne formy fundamentalizmu: religijny, polityczny i ideologiczny; jako że współcześnie mamy do czynienia z rożnymi wariantami fundamentalizmu, istniejącymi wśród różnorodnych religii i sekt;
  2. Rozpoczynając od przesłanki, że poważne problemy różnych form fundamentalizmu i jego wpływ na życie kobiet muszą zostać zablokowane na drodze politycznej, poszukując wsparcia odpowiednich środków, które mogłyby zostać użyte do zwalczania fundamentalizmu;
  3. Odnotowując, że przez całą historię ludzkości, a także w czasach współczesnych, kobiety były i znajdują się wśród głównych ofiar religijnego fundamentalizmu;
  4. Podczas gdy większość wyznań religijnych doświadczała fundamentalistycznej i tradycjonalistycznej degeneracji w różnych formach, w jakimś okresie swojej historii;
  5. Jako że miliony kobiet na całym świecie są pozbawione podstawowych praw należnych człowiekowi i obywatelowi, takich jak czynne i bierne prawo wyborcze; potępiając wyłączenie kobiet z procesu demokratycznych przemian w niektórych krajach, gdzie budzi się fundamentalistyczny nacisk,
  6. Podczas gdy fundamentalizm nie jest zjawiskiem obcym w Unii Europejskiej i stanowi zagrożenie dla wolności i podstawowych praw jednostek, a jego celem jest wymuszenie na władzach i instytucjach publicznych przyjęcia jednostronnego podejścia, które wyklucza równość wobec prawa tych, którzy nie podzielają tego spojrzenia;
  7. Jako że podobieństwo fundamentalistycznych i totalitarnych reżimów politycznych zostało dowiedzione, i potwierdzono, że tradycjonaliści uważają siebie za posiadających prawdę i chcą ją zmonopolizować;
  8. Akcentując, że ekstremistyczne manifestacje powodują wzrost nadużywania przemocy, zwykle wymierzonej w tych, którzy są w opozycji lub wyznają inne religie;
  9. Podczas gdy tradycje europejskie i wartości na polu respektowania podstawowych praw, demokracji, litery prawa oraz świeckiej natury państwa są cenne i praktykuje się rozwijanie ich w społeczeństwie jako podstawę ich rozwoju i ważnym jest, aby ochraniać te tradycje przed atakami ekstremistów i grup bigoteryjnych;
  10. Jako że fundamentalizm ma negatywny wpływ na kulturę, sztukę i naukę, narzuca intelektualny totalitaryzm, prześladuje i wykorzenia wolność myślenia i tworzenia, powoduje zagrożenie morderstwami intelektualistów i artystów;
  11. Odrzucając całą historyczną, zweryfikowaną negatywnie metodę stosowaną w walce z fundamentalizmem poprzez wprowadzanie opozycyjnych typów fundamentalizmów; wychodząc z założenia, że najlepszym istniejącym remedium jest rozwijanie praw i wolności, szacunek dla jednostki, laicyzacja, otwartość, emancypacja kobiet, promocja ideologicznej i kulturowej różnorodności, pluralistyczne współistnienie, praktykowanie dialogu i politycznej elastyczności, swobodnej ekspresji idei, wierzeń i sposobów życia, stopniowalność i relatywność pojęć i tylko to może zostać użyte przeciwko redukcjonistycznym uproszczeniom;
  12. Rozpoznając mądrość tych, którzy stają w obronie laicyzacji i separacji pomiędzy sprawami publicznymi przynależnymi do sfery politycznej a przekonaniami politycznymi i wierzeniami, które muszą być wolne i szanowane, a które pozostają domeną prywatną jednostek, ubolewając nad wpływem kościołów i społeczności religijnych na życie publiczne i polityczne kraju, w szczególności gdy taki wpływ jest wykorzystywany, aby ograniczać prawa człowieka i podstawowe wolności, na przykład sferę seksualną i reprodukcyjną człowieka, lub wzniecać i wspierać dyskryminację;
  13. Podczas gdy państwa powinny gwarantować indywidualne prawa i wolności oraz uznanie wolności wyznania, a prawo do wolności religijnej, w skład którego wchodzi prawo do zmiany wyznania, prawo do niewyznawania żadnej religii i prawo do praktykowania swojej religii są włączone w wiele międzynarodowych traktatów i konstytucyjnych tradycji w państwach członkowskich;
  14. Wyrażając poważne zastrzeżenia w przypadku przemijających ideologii, które tęsknią za minionymi czasami i twierdzą, że posiadają odpowiedzi na rolę kobiet w przyszłości, opartą na wstecznych pozycjach z przeszłości;
  15. Podkreślając, że proces wyzwolenia i usamodzielniania kobiet jest częścią historycznego rozwoju ludzkości; podczas gdy sytuacja kobiet jest powiązana ze stopniem wolności i rozwoju w państwie, a kobiety są czołowymi kreatorami spójności i struktur społeczeństwa;
  16. Jako że państwa członkowskie posiadają także podstawy prawne, które upoważniają je do przyjęcia efektywnej polityki zwalczania dyskryminacji i tworzenia powszechnego systemu udzielania azylu i nowej polityki imigracyjnej;
  17. Rozpoznając różnice w nastawieniu pomiędzy wieloma młodymi, wielkomiejskimi, posiadającymi wykształcenie uniwersyteckie islamskimi kobietami, które przekształcają swoją własną rolę w społeczeństwie i swoje możliwości działania i pogodzenia postawy feministycznej z ich religią;
  18. Potępiając poważne i nieodwracalne niedostatki w edukacji i kwalifikacjach kobiet w warunkach stwarzanych przez fundamentalistów; żałując, że w wielu rolniczych obszarach świata dziewczynkom powyżej 10 roku życia ciągle ogranicza się dostęp do nauki szkolnej i w ten sposób różnice w profesjonalnym szkoleniu są umacniane ze szkodą dla kobiet;
  19. Podczas gdy kobiety muszą mieć wolność wyboru wiary religijnej i używania symboli wyrazu religijnego, jeśli w ten sposób chcą określać swoją tożsamość;
  20. Jako że konieczna jest dla tożsamości kobiet możliwość osobistego i prywatnego odseparowania się od religii, tradycji i kultury, podczas gdy stereotypy, ubiór, wartości, sposób życia i rodzaj zachowania muszą być sprawą osobistego wyboru;
  21. Odczuwając konieczność zapobiegania jakiemukolwiek nawrotowi szkód wyrządzonych kobietom przez fundamentalistyczny reżim Talibanu, gdzie ogromne i systematyczne naruszanie podstawowych praw człowieka prowadzone było bezkarnie, doprowadzając do obecnego dziewięćdziesięcioprocentowego analfabetyzmu wśród młodych kobiet, niszczenia ich zdolności, usuwania z miejsc publicznych oraz miejsc pracy, spychania ich w ekstremalną biedę, pozbawiania prawa do opieki zdrowotnej, sprowadzając jakość ich egzystencji poniżej poziomu należnego istotom ludzkim;
  22. Potępiając kulturowe praktyki i tradycje takie jak okaleczanie genitaliów, jako będące naruszeniem, zbrodnią i atakiem na fizyczną integralność i życie kobiet, zauważając przenoszenie się tego typu tradycji do krajów Unii Europejskiej;
  23. Widząc, że chociaż posiadanie dzieci powinno być czysto osobistą sprawą, prawa reprodukcyjne kobiet są często kontrolowane przez rodzinę, krajowe rozwiązania prawne i/lub przywódców religijnych, co więcej, większość spośród odpowiedzialnych za kontrolę praw reprodukcyjnych kobiet na każdym poziomie to mężczyźni,
  1. Potwierdza szacunek dla wspierania i ochrony ustanowionych praw człowieka, przyswojonych przez UE, które są jednym z kamieni węgielnych współpracy europejskiej i relacji pomiędzy UE i jej krajami członkowskimi a państwami trzecimi, kładzie nacisk, aby prawa kobiet leżące u podstaw międzynarodowych umów i konwencji nie mogły być ograniczane ani znoszone pod pretekstem wierzeń i interpretacji religijnych, tradycji kulturowych, zwyczajów czy rozwiązań prawnych;
  2. Uważa, że żaden system polityczny czy ruch religijny nie może stawiać się nad poszanowaniem dla fundamentalnych praw człowieka i wolności demokratycznych, ani też żadna przynależność polityczna czy religijna nie powinna być wykorzystywana w celu oznaczenia identyfikacyjnego obywateli;
  3. Utrzymuje, że w ramach UE ochrona praw kobiet oznacza uniemożliwienie wprowadzenia przeciwnych lub nie do pogodzenia z tym zasad lub tradycji; wyrzeka się naruszania praw człowieka pod pretekstem wierzeń religijnych czy praktyk kulturowych lub zwyczajowych; odrzuca zastosowanie w UE praw legalizujących nierówności pomiędzy mężczyznami i kobietami, jest przekonany, że nie ma prawdziwej demokracji bez poszanowania praw kobiet, włączając w to prawo do samostanowienia i równość płci;
  4. Odrzuca używanie polityki jako środka ograniczania wolności i praw kobiet lub jako sposobu jakiejkolwiek dyskryminacji, potępia władze organizacji religijnych oraz przywódców ekstremistycznych ruchów politycznych, którzy wspierają dyskryminację rasową, ksenofobię, fanatyzm oraz wykluczanie kobiet z wiodących pozycji w hierarchii politycznej i religijnej;
  5. Nalega, aby imigrantki były informowane o istnieniu praw przeciw dyskryminacji oraz aby umożliwiano tym kobietom korzystanie z ochrony ich praw, nalega aby mogły one otrzymać poradę osób należących do danej kultury i odpowiedzi na pytania na temat konsekwencji jakie mogą ponieść jeśli zaniechają ulegania szczególnym praktykom, które rzutują na ich prawa bez zrzekania się najistotniejszych aspektów danej kultury;
  6. Zaleca krajom członkowskim oraz Komisji wprowadzenie potrzebnych środków dla upewnienia się, że zastosowano w ramach UE, także na poziomie rodzin, prawo wspólnotowe dotyczące równych praw mężczyzn i kobiet oraz zabezpieczono prawa podstawowe;
  7. Wzywa Komisję do badania znaczenia formalnego i nieformalnego zastosowania w ramach rodziny prawa krajów ze skłonnościami fundamentalistycznymi, szczególnie w przypadku kobiet przynależących do społeczności imigrantów w państwach członkowskich; uważa, że jest konieczne, aby prawa wywodzące się z prawodawstwa wspólnotowego były dominującymi nad prawami z krajów pochodzenia imigrantów; nawołuje Komisję oraz kraje członkowskie, aby na podstawie przeprowadzonych badań podejmowały konieczne kroki, aby chronić kobiety, w szczególności przed niekorzystnym wpływem praw typowych dla kraju pochodzenia;
  8. Proponuje, aby wspólna polityka zagraniczna była uformowana i implementowała podstawy demokracji i poszanowanie praw człowieka, dając priorytet walce z problemami metodami pokojowymi, pomagając w ten sposób wykorzeniać antyzachodnią reakcję lub tendencje fundamentalistyczne; proponuje także, aby inicjatywa wspierania przyjęcia powszechnego moratorium na egzekucje i karę śmierci, podobnie jak umocnienie międzynarodowych działań przeciwko nieludzkim, okrutnym, poniżającym karom, takim jak chłosta i ukamienowanie była priorytetem Wspólnej Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa;
  9. Zaleca Komisji stworzenie systemu informacyjnego i programu szkoleniowego dla kobiet skupiającego uwagę na wpływie fundamentalizmu, włączając w to kwestie sekularyzacji i modernizacji społeczeństwa i rodziny;
  10. Poleca zajęcie się polityką, która ogranicza wpływ fundamentalizmów, rozwija międzykulturową otwartość i wymianę w celu eliminacji gett, proponuje kobietom możliwości takie jak szkolenia, informacje i dostęp do nowych technik, tworzenie oraz rozpowszechnienie publikacji, broszur informacyjnych oraz programów radiowych i telewizyjnych; zaleca także inicjowanie i wspieranie aktywności organizacji pozarządowych, które propagują i bronią praw kobiet oraz centrów badawczych, edukacyjnych i szkoleniowych na poziomach regionalnych i lokalnych;
  11. Nawołuje Radę do wspierania Komisji w kontekście europejsko-śródziemnomorskiej współpracy, w zakresie inicjatyw promujących międzykulturowy dialog;
  12. Zaleca Komisji rozwijanie mechanizmów gromadzenia informacji na temat fundamentalistycznych napaści, wykroczeń i dyskryminacji;
  13. Proponuje przyjęcie i zastosowanie programu wymiany i przemieszczania się studentów i profesjonalistów biorących udział w szkoleniu, skierowanym specjalnie do kobiet, podobnie jak stworzenie otwartego uniwersytetu dla kobiet; żąda, aby struktury i centra międzykulturowych spotkań i wymian opinii takich jak Europejsko-Arabski Uniwersytet w Granadzie były wykorzystywane i rozwijane w celu ustanowienia solidnej komunikacji na polu kultury, języka, religii, historii i współczesnych struktur społecznych;
  14. Wzywa Komisję do ustanowienia, zarówno we Wspólnocie jak i w kontekście rozwoju polityki współpracy, sieciowych systemów zbierania danych na temat postępów i poprawy w zakresie praw kobiet oraz zastosowania programów współpracy i stowarzyszania mających na celu rozwój i demokratyzację systemów i procedur prawnych oraz instytucji karnych;
  15. Wzywa Radę oraz Komisję do wspierania, w kontekście zewnętrznych powiązań i rozwoju polityki w zakresie MEDA [ 1 ] oraz Lomé [ 2 ], aktywności organizacji pozarządowych, których celem jest poprawa sytuacji kobiet na poziomie podstawowym, w szczególności tych, które wspierają kobiety będące ofiarami fundamentalizmu;
  16. Domaga się od Rady, aby zaleciła rządom krajów trzecich, z którymi zawiera porozumienia ekonomiczne i handlowe, nieinterweniowanie w życie obywateli tych państw, szczególnie kobiet, w sposób przeciwstawiający się międzynarodowym konwencjom w sprawie poszanowania praw człowieka;
  17. Nakłania Komisję oraz Radę, aby nakładając kary oparte na klauzulach praw człowieka w stowarzyszeniach lub innych porozumieniach, brały pod uwagę fakty naruszania praw kobiet;
  18. Zaleca krajom członkowskim:
    (a) wyraźnie upoważnienie konsulatów, aby rozpatrywały podania o wizy indywidualnie i osobiście, nawet gdy paszport ubiegającej się o wizę kobiety jest paszportem rodzinnym;
    (b) wydawanie kobietom indywidualnych pozwoleń pobytu;
    (c) zapewnienie równego traktowania, jeśli chodzi o otrzymywanie pozwolenia pobytu i pracy w krajach UE kobietom, które doświadczyły naruszenia praw lub były ofiarami dyskryminacji;
  19. Wspiera kobiety, które walczą przeciwko fundamentalizmowi oraz inne ruchy, których celem jest wykluczenie fundamentalizmu z życia społecznego, ekonomicznego i politycznego oraz z dostępu do pewnych rejonów geograficznych na planecie;
  20. Potępia przywódców religijnych, którzy wykorzystują systemy religijne w celu wykluczenia kobiet lub propagują ich niższość w stosunku do mężczyzn;
  21. Zaleca, aby przyszłe wytyczne na temat udzielania azylu w krajach UE brały pod uwagę różne formy prześladowania doznawane przez kobiety, szczególnie te wynikające z fundamentalizmu, a więc te formy prześladowania rozpoznane i włączone w definicje i reguły nakładane na uchodźców, które są uwzględnione w strukturze prawnej Wspólnoty Europejskiej; wzywa Komisję, aby w związku z podstawowymi procedurami z Tampere opracowanymi w celu rozwijania wspólnej polityki europejskiej w dziedzinie azylu i polityki migracyjnej, rozpoznawać dyskryminację doświadczaną przez uchodźców-kobiety pochodzące z krajów reżimów teokratycznych i fundamentalistycznych jako podstawę przyznawania azylu;
  22. Wspiera włączenie prześladowań fundamentalistycznych doświadczanych przez kobiety oraz z powodu ich płci w skład powodów rozważanych w motywowaniu podań o azyl i przyznawania formalnego statusu uchodźcy; nawołuje rządy krajów członkowskich do rozpoznawania prześladowań i pogwałceń praw doświadczanych przez kobiety z powodu fundamentalizmu jako „prześladowanie z powodów przynależności do szczególnej grupy społecznej" w znaczeniu Konwencji Genewskiej, w związku z czym kobiety te (z pierwszeństwem dla tych, które już są rezydentami UE) będą mogły uzyskiwać formalny status uchodźcy; domaga się sformułowania prawnie obowiązujących wskazówek lub instrukcji pomocnych przy składaniu podań;
  23. Nalega, aby Komisja upewniała się, że w trakcie negocjacji akcesyjnych, umowy o współpracy i stowarzyszeniu zawierają klauzule na temat praw kobiet;
  24. Bierze pod uwagę konieczność natychmiastowej integracji imigrantów, uchodźców i mniejszości, legalnie przebywających na terenach UE, na zasadach polityki prewencyjnej, wraz z uznaniem wszystkich praw obywatelskich i pracowniczych;
  25. Zachęca Komisję do otwarcia dialogu politycznego w zakresie przyszłych porozumień z władzami Iranu, w celu poprawy sytuacji kobiet, użyczania treści pomocnych w rozwoju i reformach z możliwością ich przeniesienia do rozwiązań prawnych oraz zabezpieczenia jawności i jasności tych działań;
  26. Stanowczo potępia fundamentalistyczną dyskryminację kobiet nieustannie praktykowaną i promowaną przez rząd Arabii Saudyjskiej;
  27. Nawołuje Radę, kraje członkowskie oraz Komisję, aby podjęły się przewodnictwa wspólnej międzynarodowej inicjatywy stworzenia specjalnej grupy obserwatorów, których zadaniem będzie skupianie uwagi na polityce i aktywności rządu Afganistanu w związku z poszanowaniem praw kobiet w sensie ustanowionym w międzynarodowych konwencjach i traktatach, taka grupa powinna także mieć pewność, że pomoc międzynarodowa i resocjalizacja polityki i programów bierze pod uwagę problemy płci. Jej badania powinny być prezentowane co sześć miesięcy przed Parlamentem Europejskim i Komisją Praw Człowieka przy ONZ; specjalna grupa obserwatorów powinna być powołana spośród członków Parlamentu Europejskiego, Rady Europy, Narodów Zjednoczonych oraz reprezentantów organizacji pozarządowych, wszyscy wybrani powinni być w wysokim stopniu ekspertami w dziedzinie polityki płci;
  28. Nawołuje kraje członkowskie do wyrażania swoich zastrzeżeń w stosunku do rządów, które nie zapewniają równych praw kobietom, wzywa kraje członkowskie do namawiania krajów trzecich, z którymi współpracują, do podjęcia kroków w celu upewnienia się czy kobiety mają prawa wyborcze, prawo do pracy, do kształcenia, prawo własności, prawo dziedziczenia oraz prawo do udziału w centrach i urzędach decyzyjnych;
  29. Uważa, że oddzielenie kościoła od państwa jest najlepszą formą rządów w społeczeństwach demokratycznych, nawołuje kraje członkowskie do zachowania neutralności wobec różnych wyznań religijnych, do utrzymania świeckiego charakteru, zapewniającego całkowity podział obowiązków pomiędzy kościołem i państwem, i zakazania jakichkolwiek praktycznych przeszkód prezentowania praktyk i symboli religijnych, tak długo jak zasady religijne współgrają z prawem państwowym, przestrzeganiem prawa i międzynarodowymi konwencjami;
  30. Pragnie wolności religijnej, która jest uznana za prawo podstawowe i odrzuca wszelkie formy fundamentalizmu religijnego, jako przeciwstawiające się godności ludzkiej, nawołuje szczególnie trzy religie monoteistyczne, które są integralną częścią kultury europejskiej — chrześcijaństwo, judaizm i islam — do odrzucenia fundamentalizmu oraz dyskryminacji kobiet;
  31. Wzywa wszystkich wyznawców jakichkolwiek religii do promowania równych praw dla kobiet, włączając w to prawo do stanowienia o własnym ciele oraz prawo do samodzielnego decydowania o czasie założenia rodziny, stylu życia i związkach osobistych, nawołuje kraje członkowskie do zastosowania rozwiązań prawnych w celu wykluczenia jakichkolwiek praktyk, które zagrażają fizycznej lub psychicznej jedności lub zdrowiu kobiet, takim jak klitoridektomia;
  32. Potępia morderstwa honorowe, które pozwalają męskim członkom rodzin mordować siostry lub córki z powodów „honorowych", naciska, aby popełniających tego typu zbrodnie karać jak morderców w świetle prawa kryminalnego na drodze sądowej;
  33. Wyraża swoje wsparcie w trudnej sytuacji kobiet homoseksualnych, które doświadczają fundamentalizmów;
  34. Wzywa kraje członkowskie do nieuznawania państw, gdzie kobiety nie mogą uzyskać pełnych praw obywatelskich lub są wyłączone z rządzenia;
  35. Zaleca swojemu przewodniczącemu, aby przekazał tę rezolucję do Rady, Komisji, rządów krajów członkowskich oraz do biura Wysokiego Komisarza Praw Człowieka przy ONZ.


 Przypisy:
[ 1 ] Program Meda II jest głównym instrumentem finansowym Unii Europejskiej dla Partnerstwa Euro - Śródziemnomorskiego. Celem Meda jest przekształcenie Basenu Morza Śródziemnego w obszar dialogu, wymiany i współpracy gwarantujący pokój, stabilizację i rozwój; wzmocnienie dialogu politycznego, rozwój współpracy gospodarczej i finansowej, rozwój partnerstwa w dziedzinie społecznej, kulturalnej i humanitarnej, oraz utworzenie do 2010 roku strefy wolnego handlu. Kraje partnerskie to: Algieria, Cypr, Egipt, Izrael, Jordania, Libia, Malta, Maroko, Syria, Tunezja, Turcja i Autonomia Palestyńska.
[ 2 ] Pakiet wielostronnych umów o handlu i rozwoju zawartych 1975 między UE a 71 państwami rozwijającymi się z obszaru Afryki, Karaibów i Pacyfiku; na mocy konwencji towary eksportowane przez te kraje do UE korzystają ze znacznego uprzywilejowania celnego; w 1980, 1985 i 1990 zawarto kolejne Konwencje (II, III, IV), poszerzając je o pomoc finansową dla krajów rozwijających się i porozumienia dotyczące przestrzegania praw człowieka.


 Oryginał.. (http://www.racjonalista.pl/kk.php/s,5077)
 (Ostatnia zmiana: 25-10-2006)