Fot. Agnieszka Zakrzewicz

Doroczny Ogólnopolski Zjazd Racjonalistów (grudzień 2007) odbył się w Pensjonacie Metalowców przy ul. Długiej w Warszawie i zgromadził ok. 40-procentową frekwencję członków stowarzyszenia oraz grono gości, co pozwoliło na przyjęcie sprawozdania i przeprowadzenie wyborów nowych władz stowarzyszenia, nie było jednak wystarczające do dokonania postulowanych zmian statutu PSR. Po wyborze Przewodniczącego Walnego Zjazdu, którym został Marek Pawłowski, Prezydium Walnego Zjazdu (Mariusz Agnosiewicz, Nina Sankari, Marek Ławreszuk) i ukonstytuowaniu Komisji Skrutacyjnej w składzie: Paweł Duńczewski, Małgorzata Koraszewska, Maciej Psyk i Mateusz Burzawa - przyjęto porządek obrad.

Fot. Andrzej Kierski

Do głównych punktów programu Zjazdu należało przedłożenie i przyjęcie sprawozdania z działalności Zarządu, jak również sprawozdania finansowego Stowarzyszenia za rok 2007 oraz wybór nowych władz. Ustępujący Prezes PSR Mariusz Agnosiewicz przedstawił sprawozdanie z działalności Zarządu, omawiając w nim wzrost liczebność organizacji, ostateczne uregulowanie jej statusu prawnego poprzez wpis do rejestru sądowego w listopadzie 2006 r. oraz najważniejsze inicjatywy statutowe zrealizowane przez Stowarzyszenie.

Mariusz Agnosiewicz i Marek Pawłowski, fot. Agnieszka Zakrzewicz

Za najważniejsze działania PSR w 2007 r. zostały uznane m. in. akcje protestacyjne (listy do organów państwowych, w tym do Ministra Edukacji R. Giertycha w sprawie wliczania oceny z religii do średniej ocen i do Ministra Kultury K. Ujazdowskiego w sprawie finansowania z pieniędzy publicznych Świątyni Opatrzności Bożej), poparcie Deklaracji Brukselskiej na rzecz humanistycznych i laickich fundamentów zjednoczonej Europy, debaty i konferencje (np. debata „Ateista w społeczeństwie polskim. Granice kompromisu" i zorganizowana wspólnie z Kołem Naukowym 'Libertas et Lex" konferencja „Jeśli nie religia, to co? O problemach światopoglądowych w polskiej szkole", stanowiąca część większego projektu „Etyczna szkoła"). PSR podjęła także inicjatywę włączenia się w akcje organizowane przez inne podmioty, np. w kampanię na rzecz polskiej transplantologii, w szczególności do podpisywania indywidualnych oświadczeń woli o przekazaniu własnych organów na cele transplantologiczne. Niektóre z tych działań nie zostały uwieńczona sukcesem, np. starania PSR o udział w tegorocznym Przystanku Woodstock (w spotkaniu przedstawicieli Kościoła Katolickiego i innych związków wyznaniowych) czy wniosek PSR o włączenie Stowarzyszenia do Komitetu Doradczego ds. ERRSW, w którym zasiadają przedstawiciele mniejszości.

fot. Agnieszka Zakrzewicz

Za inicjatywę, która odniosła największy sukces w 2006 r. należy uznać kampanię ateistycznego coming out Internetowa Lista Ateistów i Agnostyków, przy realizacji której poza jej pomysłodawcą, Markiem Ławreszukiem, pracowali w szczególności Paweł Duńczewski, Nina Sankari, Michał Przech i Mariusz Agnosiewicz. W czasie kilku miesięcy na listę wpisało się ok. 10 tys. osób, wśród których znalazło się liczne grono wybitnych przedstawicieli świata nauki, kultury, polityki i mediów. Akcja wywołała duży oddźwięk medialny, co ułatwia PSR realizację celów statutowych związanych z problematyką światopoglądową.

Drugim bardzo ważnym przedsięwzięciem było przygotowywanie PSR do wprowadzenia ceremonii humanistycznych w Polsce, w tym przygotowanie pierwszego w Polsce ślubu humanistycznego, przy pomocy merytorycznej zagranicznych towarzystw humanistycznych na całym świecie oraz przy udziale przedstawicielki Szkockiego Towarzystwa Humanistycznego jako celebrantki.

Iwona Olszewska, Juan Antonio Delgado Serrano, fot. Agnieszka Zakrzewicz

PSR aktywnie uczestniczyła w działaniach podejmowanych przez zagranicznych partnerów, w tym organizacje humanistyczne, laickie i feministyczne. Przedstawiciele młodzieży racjonalistycznej Paweł Duńczewski, Paweł Piłat, Kaja Rogowska,, Przemysław Piela i Joanna Rutkowska wzięli udział (w kolejności wymienienia) w przedsięwzięciach organizowanych m.in. przez Norweskie Stowarzyszenie Humanistyczne, Stowarzyszenie Humanistyczno-Wolnomyslicielskim z Havellandu (Niemcy) i IHEYO w Brukseli (Seminarium „Równe szanse i inkluzja społeczna w pracy z młodzieżą"). Nina Sankari brała udział w spotkaniach laickich feministek, w szczególności na zaproszenie Europejskiej Inicjatywy feministycznej w Pradze i Kolonii, towarzysząc Alicji Tysiąc w jej wizycie w Paryżu i Bretanii.

Michał Przech, Wojciech Lefek, fot. Agnieszka Zakrzewicz

Za największe osiągnięcia organizacyjne roku należy uznać finalizację rejestracji Stowarzyszenia, wynajęcie lokalu dla jej siedziby głównej w Warszawie (w bardzo dobrej lokalizacji przy ul. Koszykowej 24/1) oraz przyjęcie PSR do IHEYO ze statusem pełnoprawnego członka. Dużym sukcesem było utworzenie Komitetu Honorowego Stowarzyszenia, do którego przystąpili wybitni uczeni i intelektualiści, w kolejności przyjęcia zaproszenia: prof. prof. Andrzej Nowicki, Adam Urbanek, Jerzy Drewnowski i Jan Woleński.

Piotr Szwajcer, fot. Agnieszka Zakrzewicz

Prezes Mariusz Agnosiewicz wskazał także na niedociągnięcia, do których zaliczył niezrealizowanie projektu wystąpienia z wnioskiem o dofinansowanie działalności PSR z funduszy europejskich z przyczyn formalno-prawnych, przesunięcie inauguracji projektu Wirtualnego Muzeum Boya, niedostateczne zaangażowanie Stowarzyszenia w sprawy doniosłe społecznie, za mała aktywizacja ośrodków terenowych oraz niezadowalające wykorzystanie zasobów ludzkich.

W zakończeniu swojego wystąpienia, Prezes pozytywnie podsumował działalność PSR w 2007 r., podkreślając dynamikę rozwoju Stowarzyszenia, coraz lepszą promocję działalności, coraz wyższą skuteczność i partnerstwo społeczne.

Dariusz Kaliszuk, fot. Andrzej Kierski

Sprawozdanie z działalności Zarządu zostało przyjęte większością 34 głosów przy 4 głosach wstrzymujących się.

Sprawozdanie finansowe Stowarzyszenia przedstawił Marek Ławreszuk pełniący obowiązki skarbnika od zaledwie kilku tygodni. Wskazał on na niedociągnięcia i zaniedbania w prowadzeniu dokumentacji finansowo-księgowej Stowarzyszenia, związanej np. z opóźniona rejestracją NIP-u. Zapoznał on Walny Zjazd z aktualnym stanem finansów PSR. Zgromadzeni przyjęli przedstawioną informację większością głosów. Jednocześnie Zarząd został zobowiązany do pilnego uregulowania wszystkich zaległości finansowych.

Następnie Walny Zjazd zapoznał się ze sprawozdaniami z działalności oddziałów terenowych PSR. Prezes Mariusz Agnosiewicz przedstawił ogólną informację, prosząc o jej uszczegółowienie przez przedstawicieli poszczególnych ośrodków.

Jednym z największych sukcesów w tej dziedzinie było rozpoczęcie działalności przez Oddział Krakowski w dniu 15.11.2007 r., w inauguracji którego uczestniczyło ponad 50 osób, w tym wielu przedstawicieli środowiska uniwersyteckiego, a także młodzieży ze Stowarzyszenia Młodych Intelektualistów z Krakowa. Przewodnicząca Oddziału Małgorzata Leśniak przedstawiła zamierzenia organizacji krakowskiej, zaproponowała także przeprowadzenie następnego zjazdu PSR w Krakowie.

Arkadiusz Andała i Przemysław Piela — ośrodek poznański PSR, fot. Agnieszka Zakrzewicz

Przewodniczący oddziałów z Wrocławia i Poznania (odpowiednio Lesław Cymer i Przemysław Piela) przedstawili informację o działalności ośrodków, Mariusz Agnosiewicz odczytał w zastępstwie informację nadesłaną z Ośrodka Trójmiejskiego. W informacjach tych przewijały się wątki wspólne, dotyczące skąpej liczebności członków oddziałów oraz trudności z przebiciem się z informacją o stowarzyszeniu do szerszego grona społecznego, mimo prowadzenia lokalnej działalności wydawniczej, np. Akademii Wolnej Myśli w Trójmieście czy własnego kwartalnika i własnego serwisu internetowego we Wrocławiu. Przemysław Piela zwrócił uwagę na fakt, że próby zaistnienia PSR w ośrodkach akademickich w Poznaniu spotkały się z nieprzyjaznym przyjęciem, m.in. niszczeniem plakatów PSR.

Przewodniczący Walnego Zgromadzenia poddał pod głosowanie wniosek o udzielenie absolutorium ustępującemu Zarządowi i podjęcie uchwały w tej sprawie. W głosowaniu jawnym podjęto uchwałę o udzieleniu absolutorium ustępującemu Zarządowi:
1. Prezes Zarządu Mariusz Agnosiewicz — większością 37 głosów przy 1 głosie wstrzymującym się
2. Członkowie Zarządu: większością 32 głosów przy 6 głosach wstrzymujących się
3. Komisja Rewizyjna: większością 34 głosów przy 4 głosach wstrzymujących się
4. Sąd Koleżeński: większością 34 głosów przy 4 głosach wstrzymujących się
5. Rzecznik etyki członkowskiej: większością 35 głosów przy 3 głosach wstrzymujących się.

Agnieszka Zakrzewicz, fot. Andrzej Kierski

Ze względu na brak wymaganego kworum do wniesienia postulowanych zmian Statutu (dotyczących m.in. obniżenia dolnej granicy wieku dla młodych członków PSR, zmniejszenia liczby członków wymaganych dla powołania formalnego oddziału PSR, ograniczenia liczby kadencji pełnionych pod rząd) , Walne Zgromadzenie podjęło uchwałę o przeniesienie tego na następne Zgromadzenie. Jednocześnie, zgodnie z § 25 ust. 1 Statutu Stowarzyszenia, została jednogłośnie podjęta uchwała o przekształceniu Walnego Zgromadzenia Członków w Walne Zgromadzenie Delegatów w związku z przekroczeniem przez Stowarzyszenie liczby 100 członków.

Kolejnym ważnym punktem programu Walnego Zjazdu były wybory nowych władz. Kandydatury zgłaszało Prezydium Zebrania oraz członkowie Zjazdu. W wyniku tajnego głosowania na nową kadencję zostały wyłonione następujące władze (liczba uprawnionych do głosowania: 38):

1. Prezes PSR:

• Mariusz Agnosiewicz (Warszawa): za — 37, głosów nieważnych :1

2. Zarząd PSR:

Nina Sankari, Marek Ławreszuk, Mariusz Agnosiewicz i Marek Pawłowski, fot. Agnieszka Zakrzewicz

• Sankari Nina (Warszawa): za — 37, głosów nieważnych: 1
• Ławreszuk Marek (Słubice): za — 35, głosów nieważnych: 1
• Rutkowska Joanna (Warszawa): za — 31, głosów nieważnych: 1
• Leśniak Małgorzata (Kraków): za — 35, głosów nieważnych: 1
• Cymer Lesław (Wrocław): za — 36, głosów nieważnych: 1
• Kalwasiński Tomasz (Warszawa): za — 33, głosów nieważnych: 1

3. Komisja Rewizyjna:

• Kaliszuk Dariusz (Łódź): za — 38
• Ciok Aleksaneder (Wrocław): za — 38
• Jankowski Marian (Warszawa): za — 37

Andrzej Koraszewski, Lesław Cymer, fot. Agnieszka Zakrzewicz

4. Sąd Koleżeński:

• Koraszewski Andrzej (Dobrzyń nad Wisłą): za -38
• Dąbrowiecki Łukasz (Kraków): za — 37
• Kozłowski Grzegorz (Irlandia): za — 38
• Psyk Maciej (Londyn): za — 35
• Łysuniec Marcin (Wrocław): za — 35

5. Rzecznik etyki członkowskiej:

• Marek Pawłowski (Warszawa): za — 38

fot. Agnieszka Zakrzewicz

W swoim wystąpieniu nowo wybrany Prezes Mariusz Agnosiewicz podziękował zebranym za okazane zaufanie i przedstawił plany na przyszłość Stowarzyszenia . Przedstawiony program został przyjęty jednogłośnie.

W trakcie liczenia głosów przez Komisję Skrutacyjną odbyła się dyskusja programowa, w której udział wzięli Mariusz Agnosiewicz, Maciej Psyk, Czesław Sieradzan, Mateusz Burzawa i Marian Jankowski. Dyskusja dotyczyła głównie skutecznych metod pracy Stowarzyszenia i przeciwdziałania rozproszeniu sił oraz kwestii krystalizacji politycznej postawy PSR. Podkreślano role mediów oraz organizowanych przez PSR debat na tematy nurtujące społeczeństwo w rozwoju ruchu racjonalistycznego w Polsce.

Racjonalista Roku

Czesław Grzelak, fot. Agnieszka Zakrzewicz

Kulminacyjnym punktem programu Walnego Zjazdu było uroczyste ogłoszenie przyznania tytułu Racjonalisty Roku Czesławowi Grzelakowi oraz wręczenie mu pamiątkowej statuetki.

Czesław Grzelak, przedsiębiorca z Wielkopolski, postanowił walczyć o prawo pobierania lekcji etyki przez swojego syna. Od 10 lat jego syn Mateusz, jest dyskryminowany przez to, że jak inne dzieci przez swoich rodziców, nie został posłany na lekcje religii. Od 5 lat Pan Czesław śle pisma do Kuratorium, Ministerstwa Oświaty i Rzecznika Praw Obywatelskich, które zbywają go lakonicznymi pismami i bezradnie rozkładają ręce.

Tymczasem, Mateusz przeżywał w szkole gehennę: „Wyszydzanie, wyśmiewanie się z syna, podważanie jego moralności, przyrównywanie go do różnych istot z dogmatów religijnych, wyszydzanie dziecka i jego rodziców, podważanie jego człowieczeństwa, ataki na jego cielesność, molestowanie i dokuczanie psychiczne, prowokowanie dyskusji religijnych, brak akceptacji i zrozumienia współuczniów, przyklejanie etykiet (jehowy, komunista, żyd itd.), topienie garderoby w klozecie szkolnym." to próbka możliwości jego wierzących kolegów.

Agnieszka Łysiak, Michał Ciołek — Ruch Aktywnej Młodzieży, fot. Agnieszka Zakrzewicz

Czesław Grzelak w konsekwentny sposób odwoływał się jednak do kolejnych instytucji, aż z pomocą Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka dotarł do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu, gdzie niedługo będzie rozpatrywana jego sprawa. Według ekspertów, praktycznie pewną jest jego wygrana. Będzie to wielka wygrana sprawiedliwości nad dyktatem religijnego integryzmu.

By tego dokonać, Czesław Grzelak musiał się wykazać wielkim hartem ducha, uporem i pewnością, że prawda i walka o własne prawa są dużo więcej warte niż konformizm i lekcja obłudy.

Każdy z nas wie, ile potrzeba siły woli, by otwarcie występować w obronie swoich racji i odmiennego poglądu — a dotyczy to tylko naszych małych, codziennych spraw. Tym większy zatem szacunek należy się Czesławowi Grzelakowi, który odważył się wystąpić przeciwko Państwu i jego biurokracji. Nie oglądając się na innych, nie szukając rozgłosu, ten niebywale skromny i zrównoważony człowiek w pojedynkę bliski jest dokonania tego, czego nie udało się wywalczyć licznym stowarzyszeniom, partiom politycznym i całej rzeszy niezadowolonych z obecnego stanu rzeczy.

Czesław Grzelak jest członkiem PSR.

Fot. Agnieszka Zakrzewicz

Akt zbiorowej i publicznej apostazji

Łukasz Dąbrowiecki, Mariusz Agnosiewicz, fot. Agnieszka Zakrzewicz

Bardzo ważną częścią programu Zjazdu było dokonanie aktu zbiorowej publicznej apostazji zebranych na sali członków i sympatyków PSR, której dokonali: Cz. Grzelak, P. Piela, A. Koraszewski, M. Przech, A. Ciok, A. Stęplewski, M. Burzawa, I. Brzezińska, M. Konstańczak, A. Sałaszewski, J. Szczepanik, G. Roman, L. Cymer, Maciej Psyk, T. Gularski, G. Magdziarski, S. Waszkiewicz, Z. Kraszewska, M. Ławreszuk, W. Lefek, T. Kalwasiński, M.A. Kuszczyńska, A. Zakrzewicz, M. Gawlik oraz P.A. Gawlas. Zbiorowy publiczny akt apostazji został każdej indywidualnie osobie poświadczony wystawionymi imiennymi certyfikatami, podpisanymi przez świadków aktu w imieniu Polskiego Stowarzyszenia Racjonalistów, które inicjatywie patronowało.

Nina Sankari, Sara Wastijn, fot. Agnieszka Zakrzewicz

Wprowadzenia do tego punktu programu dokonał Łukasz Dąbrowiecki. Ideą przyświecającą temu aktowi jest wzmocnienie indywidualnych aktów apostazji wobec pojawiających się utrudnień ze strony Kościoła. Polskie Stowarzyszenie Racjonalistów poświadcza apostazję wymienionych osób, ich udział w ruchu społecznym i światopoglądowym, którego cele są sprzeczne z zasadami Kościoła oraz obejmuje monitoringiem proces indywidualnej apostazji ww. osób, licząc na jego bezproblemową i szybką finalizację. Zobacz dokument aktu publicznej apostazji.

Ostatnim punktem programu było wystąpienie Sekretarza generalnego IHEYO Sary Wastijn, która ogłosiła przyjęcie polskiego Stowarzyszenia Racjonalistów do IHEYO jako pełnoprawnego członka i przedstawiła program współdziałania IHEYO i PSR na arenie międzynarodowej.

Po wyczerpaniu wszystkich punktów programu Przewodniczący Marek Pawłowski zamknął obrady.

Zobacz fragmenty video