II wojna światowa zmieniła oblicze świata. Na gruzach starej Europy powstała nowa. Na szczątkach starego ładu tworzył się nowy, światowy porządek, oparty o dwubiegunowy podział wpływów. Stany Zjednoczone i Związek Radziecki dzieliły świat według własnych upodobań.

Niemal połowa Europy znalazła się pod sowiecką okupacją. Armie ZSRR zajęły prawie całe Bałkany, Berlin i Wiedeń. Warszawę, Pragę i Bukareszt. Jednakże los Europy Środkowo-Wschodniej i krajów nadbałtyckich został przypieczętowany już w 1943 r., w trakcie konferencji teherańskiej, kiedy to Stalin wraz z Rooseveltem de facto podzieli między siebie Europę. Polską granicę wschodnią wytyczono na linii Curzona, zachodnią wg różnorakich wariantów w tym bez Wrocławia i Szczecina. Zresztą i tak nie miało to większego znaczenia, bo cały kraj niezależnie od kształtu granic przypadł w prezencie Stalinowi. Koncepcja Churchilla związana z lądowaniem Aliantów na Bałkanach i utworzeniem frontu południowego została odrzucona, w brytyjskiej strefie wpływów pozostawiono jedynie Grecję. W Teheranie uzgodniono również konieczność powołania organizacji ponadnarodowej skupiającej większość państw świata. Pomysł należał do Roosevelta, nazwę zaproponował Churchill. Organizacja Narodów Zjednoczonych powoli zaczęła nabierać kształtu.

Można spotkać się z pytaniem, czy decyzje podejmowane na konferencjach w Teheranie i Jałcie stanowiły niezależne rozstrzygnięcia przywódców Wielkiej Trójki czy też były wynikiem gry operacyjnej Stalina i komunistycznej siatki wywiadowczej działającej i infiltrującej amerykańską administrację. Wiadomo o co najmniej jednym agencie działającym w otoczeniu Roosevelta — Algerze Hissie, ale pojawiają się również koncepcje o wiele dalej idące. Wg nich Francis Delano Roosevelt nie tylko był sympatykiem Stalina i osobą będącą pod jego wyraźnym wpływem, ale de facto sam był kryptokomunistą powiązanym z Amerykańską Partią Komunistyczną i szefującym jej Earlem Browderem. Na angielskiej stronie Wiki informacji takich nie znajdziemy — prezydentura FDR uległa swoistej mityzacji niczym w Polsce działalność Lecha Wałęsy...

Czy powojenny obraz świata został zaplanowany już wcześniej, przed Teheranem?.. Jakiś czas temu znajomy podesłał mi linka. Czy słyszałeś o Mapie Gomberga? — pytał. Oczywiście nie, a czy ktokolwiek wcześniej słyszał? Przeglądając zasoby Internetu można znaleźć jedynie kilka stron poświęconych temu dokumentowi, w tym stronę Uniwersytetu Stanu Ohio, zawierającą skan z Biblioteki Kongresowej (data zaksięgowania: 31 marca 1942 r.).

Mapa Gomberga wydrukowana została w lutym 1942 r. w Filadelfii, a więc w czasach gdy wojska III Rzeszy stały u wrót Moskwy i Stalingradu, a Amerykanie toczyli zaciekłe walki o wyspy Pacyfiku. Zawiera nie tylko planowany zarys granic państwowych po zakończeniu wojny, ale również fragmenty 77 przemówienia F. D. Roosevelta do Kongresu oraz 41-punktowy zarys nowego, światowego porządku i rządzącej nim polityki, podpisany przez Maurice’a Gomberga, związanego (podobno) z Amerykańską Partią Komunistyczną i ruchem syjonistycznym. Choć równie dobrze mapa może być dziełem całkiem innych osób, związanych z administracją prezydencką lub nawet sowiecką agenturą. W zasadzie trudno rozróżnić, kto był agentem, kto dla kogo pracował, kto był dyktatorem, a kto zwykłym figurantem.

Zgodność i zbieżność z porządkiem pojałtańskim opracowanego dokumentu jest wręcz zastanawiająca. Nie wszystkie założenia wprowadzono w życie, części zdarzeń nie przewidziano, ale mimo wszystko mapa zakreśla powojenny podział stref wpływów oraz przewiduje część uzgodnień z Konferencji Teherańskiej, która miała miejsce rok później.

1. My, USA w kooperacji z naszymi aliantami, dla naszego bezpieczeństwa i dla międzynarodowej moralności, jesteśmy zdecydowani zmiażdżyć i zupełnie zniszczyć militarną moc agresorów Osi i ich satelitów bez względu na koszty, wysiłek i czas potrzebny dla osiągnięcia tego celu.
2. Stary porządek świata, kolonialnej opresji, eksploatacji dominiów, (...) odpowiedzialny za obecny światowy kataklizm narażający nasze bezpieczeństwo i pokojowy postęp, nigdy nie podniesie się.
3. Nowy Światowy Moralny Porządek stałego pokoju i wolności będzie ustanowiony po pomyślnym zakończeniu obecnej wojny.

Plan Gomberga zapowiada ustanowienie Nowego, Światowego Moralnego Porządku opartego o hegemonię Stanów Zjednoczonych, przy udziale Imperium Brytyjskiego i ZSRR, likwidację europejskich kolonii w Afryce i Azji Płd-Wsch oraz tworzenie organizmów ponadpaństwowych na szeroką skalę, w tym Unii Europejskiej. Europa Wschodnia miała zostać przekazana ZSRR, podobnie zresztą jak Finlandia, cieśnina Bosfor i Iran (okupowany przez siły brytyjsko-sowieckie w latach 40.).

14. ZSSR (Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich) trzecia co do wagi militarna siła, w kooperacji z USA jako siłą dla wolności i utrzymania światowego pokoju, przejmie kontrolę nad wyzwolonymi, zdezorganizowanymi, przylegającymi do jej granic terenami, łącznie z Niemcami i Austrią, które będą reedukowane i w końcu zostaną dołączone jako równorzędne republiki ZSSR, jak w przybliżeniu zaznaczono na mapie.

Pozostałe państwa europejskie utworzą Stany Zjednoczone Europy:

18. Obszary znane jako Holandia, Belgia, Luksemburg, Szwajcaria, Francja, Hiszpania, Portugalia, Korsyka i ostatecznie Włochy wraz z Sardynią i Sycylią będą zunifikowane jako zdemilitaryzowane federalne „Zjednoczone Stany Europy".

Zapowiedziano również likwidację Prus Wschodnich oraz wysiedlenia ludności niemieckiej:

34. Wszystkie osoby pochodzenia niemieckiego z Prus Wschodnich oraz Nadrenii zostaną przemieszczone do terytorialnych Niemiec i regionów na stałe zdeprusyfikowanych.

Jak również powołanie instytucji międzynarodowych stojących na straży nowego porządku, czyli de facto ONZ i Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości:

15. Światowa Liga Narodowości pod nadzorem i arbitrażem mocarstw zostanie zorganizowana.
16. Zostanie ustanowiony Sąd Światowy z mocą karną ustanowienia całkowitego bojkotu, blokady, oraz okupacji przez międzynarodową policję łamiących międzynarodową moralność.

Nie zapomniano również o państwie Izrael:

26. Teren Ziemi Świętej starożytnych Hebrajczyków, obecnie znany jako Palestyna i Transjordania z przynależnymi regionami, jak zaznaczono na mapie, biorąc pod uwagę historię i bezwzględną potrzebę złagodzenia powojennego problemu uchodźców, zostanie zunifikowany jako zdemilitaryzowana, niezależna republika „Państwo Hebrajskie".

Powtórzmy jeszcze raz: wszystkie te uzgodnienia i plany pochodzą z 1942 r.

Rzecz jasna zamierzenia były o wiele szersze. Zjednoczenie Irlandii Północnej, zjednoczenie kontynentu północnoamerykańskiego (NAFTA), Afryki (Unia Afrykańska), Indii, Beludżystanu i Afganistanu. Na uwagę zasługuje też jeden drobny fragment mapy: ZSRR pod swą pieczę otrzymać miała nie tylko Wschodnią Europę z Finlandię, ale również Wyspy Kurylskie (czego zażądała strona sowiecka w 1945 r. i o które to toczą się rosyjsko-japońskie waśnie aż po dziś dzień).

Czy mapa Gomberga jest dziełem przypadku i wizjonerstwa? Czy raczej politycznym manifestem określonych kręgów władzy? Nawiązaniem do tego dokumentu lub do tego samego nurtu administracji prezydenckiej mogą być plany Henry’ego Morgenthau, amerykańskiego sekretarza skarbu, które zakładały podział III Rzeszy na mniejsze państwa, podział Prus Wschodnich oraz przekazanie większej części Śląska Polsce. Kraj Saary przechodził w ręce Francji (do 1956 r. okręg ten stanowił francuski protektorat, odrębny od RFN). Plan Morgenthau zakładał pozbawienie Niemiec potencjału przemysłowego zarówno poprzez straty terytorialne (Saara, Zagłębie Ruhry, Śląsk) jak i demontaż lub zniszczenie większej części ośrodków przemysłowych, fabryk i stoczni, demontaż sytemu bankowego, a same Niemcy miały stać się „państwem pasterskim"… (Analogie związane z transformacją ustrojową w III RP i ogólnie w krajach Bloku Wschodniego są zapewne jedynie dziełem przypadku...)