Nacjonalizm i patriotyzm  obawy, mity, szanse
Autor tekstu:

Razem z grupą znajomych prowadzę stronę „Jak żyć?" Strona jest skierowana dla wszystkich, którzy chcą znaleźć odpowiedź na to palące pytanie. My nie będziemy szukać tej odpowiedzi w dogmatach, ale w dorobku kulturowym — od filozofii przez psychologię po literaturę i sztukę.

Nacjonalizm ma w Polsce zły PR i często bywa mylony z szowinizmem i ksenofobią. Jest raczej utożsamiany z bojówkami krótko obciętej młodzieży określanej jako katolicka, niż z międzypokoleniowym i międzyklasowym ruchem społecznym.

Co to dla nas znaczy „naród"? My będziemy posługiwać się określeniem „naród" w takim rozumieniu, jakie występuje w Konstytucji RP. Naród oznacza ogół obywateli. W ustroju, jakim jest republika, prawnym suwerenem jest obywatel. Co to oznacza? Oznacza to, że osoba nieposiadająca obywatelstwa polskiego, ale czująca się Polakiem (częścią narodu polskiego) nie ma żadnych praw gwarantowanych w Konstytucji RP. Z drugiej strony mniejszości narodowe w Polsce posiadające obywatelstwo polskie mogą cieszyć się pełnią praw.

Fot. Mateusz Zuba
1. Fot. Mateusz Zuba

Sama nazwa „nacjonalista" czy „narodowiec" zawierają w sobie takie pojęcia jak „nacja" i „naród", które konotują wartości związane z etnicznym pochodzeniem.

Dla nas i dla Konstytucji etniczne pochodzenie nie ma żadnego znaczenia, chociaż można przypuszczać, że osoba z wielopokoleniowymi korzeniami danego państwa czy regionu będzie z lokalną społecznością i terytorium bardziej związana, będzie lepiej rozumiała kulturę i panujące obyczaje. Sprzyjamy pozostawaniu na swoim, bliskim kulturowo terytorium tworząc silne związki społeczne — takie stanowisko siłą rzeczy może prowadzić do etnicznego ujednolicenia, ale nie jest jego celem.

Sam fakt różnicy pochodzenia jest mało istotny. Najistotniejsze jest sprawne i bezpieczne funkcjonowanie w społeczeństwie, dlatego środowiska narodowe są sceptycznie nastawione do imigrantów, którzy w społeczeństwie europejskim często nie potrafią się z nim zasymilować.

Przyjęło się, że środowiska patriotyczne uważają państwo polskie czy naród polski za lepszy i ważniejszy od innych. Wzbudza to wtedy dystans osób, które uważają, że nie istnieją żadne przesłanki do tego, żeby stwierdzić, że ktoś jest lepszy lub ważniejszy od kogoś innego ze względu na przynależność państwową czy narodową. Ten dystans jest uzasadniony, ale przesłanki są nieprawdziwe.

Wychowaliśmy się w Polsce. I jako osoby wychowane tutaj, mówiące językiem polskim, przez wiele lat nabywaliśmy wiedzę na temat stosunków społecznych, gospodarczych, warunków klimatycznych i w pewnym stopniu lokalnego porządku prawnego. Posiadamy więc narzędzia, dzięki którym możemy efektywniej rozwiązywać tutejsze i okoliczne problemy niż obywatele innych państw. Świadomość posiadania tych narzędzi stawia nas w poczuciu obowiązku korzystania z nich i czyni z nas patriotów. Najpełniej wykorzystamy nasz potencjał w kręgu rodziny, miasta i regionu. Dopiero potem możemy skierować go na naród, a następnie np. Słowian, Europejczyków i ludy całej Ziemi. I im na wyższym poziomie moralnym stoimy tym bardziej będziemy przedkładać swoje własne interesy na rzecz interesu rodziny, wspólnoty, państwa czy całego świata.

Podsumowując — nie uważamy, że naród polski jest lepszy bądź ważniejszy od innych narodów per se. Uważamy, że jest uzasadnione pracowanie dla lokalnego środowiska ze względu na jego bliskie poznanie i silne związki społeczne. Warto również przemyśleć swoje dotychczasowe poglądy dotyczące patriotyzmu i postarać się zrozumieć rosnącą popularność wszelkich ruchów patriotycznych i eurosceptycznych w Polsce i Europie. Często chcemy wspierać organizacje o profilu narodowym czy patriotycznym, ale nie możemy do żadnej z obecnych dołączyć z uwagi na ich wyznaniowy charakter. Powinniśmy jednak traktować je z dużym szacunkiem i wspierać we wspólnych celach, i co najważniejsze, sami organizować się i wspólnie działać.


Filip Nowak
Inżynier architekt, interesuje się sztuką, filozofią, religiami i polityką. Szczególnie zajmują go problemy ciągłości kulturowej, tożsamości i sprawiedliwości społecznej. Razem z grupą znajomych prowadzi stronę Jak żyć?

 Liczba tekstów na portalu: 3  Pokaż inne teksty autora

 Oryginał.. (http://www.racjonalista.pl/kk.php/s,9541)
 (Ostatnia zmiana: 13-01-2014)