|
Chcesz wiedzieć więcej? Zamów dobrą książkę. Propozycje Racjonalisty: | | |
| |
Złota myśl Racjonalisty: Nauka jest wielką republiką z wieczystem liberum veto, wedle którego głos jednego uczonego, gdy słuszny, zmusza do posłuchu wszystkich, naturalnie nie zaraz, ale ostatecznie zawsze. Więc w imię tych praw owej wielkiej republiki naukowej, stojącej ponad narodami, państwami, autorytetami, trzeba być cierpliwym. To nie oświata, to nauka. To nie popularyzacja lecz badanie. Jeśli ktoś mniema, że nie ma.. | |
| |
|
|
|
|
Filozofia » Historia filozofii » Filozofia starożytna
Wstęp do filozofii przedsokratejskiej Autor tekstu: Michał Piotrowski
Zewsząd docierają do nas informacje o projekcie przyszłej konstytucji
Unii Europejskiej, a najbardziej burzliwe dyskusje wzbudza preambuła do tego
dokumentu. O odwołaniu do światopoglądu chrześcijańskiego napisano i powiedziano już wiele, jednakże niejako w cieniu pozostaje inna fraza, a mianowicie: "...czerpiąc inspirację z kulturowego, religijnego i humanistycznego
dziedzictwa Europy, którego wartości, zawsze obecne w jej spuściźnie,
zakorzeniły w życiu społecznym uznanie centralnej roli człowieka oraz jego
nienaruszalnych i niezbywalnych praw, a także poszanowanie prawa…".
Zazwyczaj, gdy mowa o wartościach humanistycznych Europy, uogólnia się
bardzo rozległy temat, któremu skrótowe potraktowanie może tylko zaszkodzić.
Dlatego też postanowiłem zarysować początki
humanistycznego dziedzictwa Europy, a dokładniej — początek myśli
filozoficznej starożytnej Grecji, z której szeroko pojmowany humanizm się
wywodzi.
Zastosowany w mojej pracy podział okresu przedsokratejskiego zaczerpnąłem z książki
„Filozofia przedsokratejska", autorstwa G.S.Kirka, J.E.Ravena i M.Scholfielda. Przedstawia się on następująco:
1. Pionierzy filozoficznej kosmogonii: — mityczne kosmogonie — orfickie kosmogonie — Hezjod i jego dzieła
2. Jońscy myśliciele: — Tales z Miletu — Anaksymander z Miletu — Anaksymenes z Miletu — Ksenofanes z Kolofonu — Heraklit z Efezu
3. Filozofia na zachodzie: — Pitagoras z Samos — Parmenides z Elei — Zenon z Elei — Empedokles z Akragas — Filolaos z Krotonu i pitagoreizm V w. przed Chrystusem
4. Jońska reakcja: — Anaksagoras z Klazomen — Archelaos z Aten — Melissos z Samos — atomiści — Leukippos i Demokryt — Diogenes z Apollonii
W moim przekonaniu podział ten doskonale przedstawia wszystkie najważniejsze
prądy i postacie okresu przedsokratejskiego. Przy opracowywaniu tegoż
zagadnienia posługiwałem się także innymi książkami, które uważa się za
kanon dla tego okresu historii filozofii: — G. Reale: „Historia filozofii starożytnej" t. I; — S. Świeżawski: „Dzieje europejskiej filozofii
klasycznej"; — D. Laertios: „Żywoty i poglądy słynnych filozofów"; — W. Tatarkiewicz: „Historia filozofii" t. I.
W przypadku filozofii przedsokratejskiej każdy badacz
natrafia na pewien „ilościowy" problem — otóż zachowanych świadectw
posiadamy obecnie niewiele. Odnosi się to zwłaszcza do dzieł autorstwa
pierwszych filozofów. W większości wiedzę o nich można czerpać tylko ze świadectw
starożytnych, którzy rozpoczęli opisywanie działalności przedsokratejskiej w czasach Arystotelesa (szkoła perypatetycka), w znacznej mierze poprzez
cytowanie fragmentów. Również informacje biograficzne nie są dokładne, gdyż
początki oficjalnej historiografii greckiej datuje się na V w. p.n.e. Relacje
ówczesnych historyków są niekiedy sprzeczne, bądź też niepełne, co
znacznie utrudnia konkretne umiejscowienie w czasie.
Podstawowych źródeł wiedzy o epoce przedsokratejskiej dostarcza nam
Diogenes Laertios (III w. n.e.). Jego dzieło (często zawierające odautorskie
ubarwienia), o tytule „Żywoty i poglądy słynnych filozofów" jest
prawdziwą kopalnią informacji o zagadnieniu, które jest przedmiotem moich
rozważań. Jednakże już wcześniej filozofowie interesowali się działalnością i poglądami swoich kolegów sprzed lat. Już u Platona możemy natknąć się
na analizę poglądów pierwszych myślicieli. Niestety — jeden z największych w historii filozofii dość swobodnie sobie na tym polu poczynał. Mieszał
parafrazy z cytatami, co nie jest zbyt obiektywnym źródłem dla uczonych.
Kirk i jego koledzy wymieniają też Plutarcha (akademik z II Iw. n.e.), który
pozostawił po sobie wiele cytatów z dawniejszych dzieł: Simplikosa, Teofrasta i wielu innych, z którymi bliższa znajomość nie jest nam potrzebna.
« Filozofia starożytna (Publikacja: 18-10-2003 Ostatnia zmiana: 07-02-2005)
Wszelkie prawa zastrzeżone. Prawa autorskie tego tekstu należą do autora i/lub serwisu Racjonalista.pl.
Żadna część tego tekstu nie może być przedrukowywana, reprodukowana ani wykorzystywana w jakiejkolwiek formie,
bez zgody właściciela praw autorskich. Wszelkie naruszenia praw autorskich podlegają sankcjom przewidzianym w
kodeksie karnym i ustawie o prawie autorskim i prawach pokrewnych.str. 2809 |
|