|
Chcesz wiedzieć więcej? Zamów dobrą książkę. Propozycje Racjonalisty: | | |
| |
Złota myśl Racjonalisty: Nauka jest wielką republiką z wieczystem liberum veto, wedle którego głos jednego uczonego, gdy słuszny, zmusza do posłuchu wszystkich, naturalnie nie zaraz, ale ostatecznie zawsze. Więc w imię tych praw owej wielkiej republiki naukowej, stojącej ponad narodami, państwami, autorytetami, trzeba być cierpliwym. To nie oświata, to nauka. To nie popularyzacja lecz badanie. Jeśli ktoś mniema, że nie ma.. | |
| |
|
|
|
|
Religie i sekty » Chrześcijaństwo » Herezje i inne odłamy
Kataryzm – religia Dobrych Ludzi Autor tekstu: Aneta Średzińska
Czym był Kataryzm? Przede wszystkim było to późne odgałęzienie największej
sekty dualistycznej — manicheizmu, nazywani byli też Albigensami. Albigensi
byli konfederacją heretyków z XII w., złożoną z Katarów, Pertobruzjan, Henrycjan, Arnoldystów i Waldensów [ 1 ].
Nazwa ta pochodzi od głównego ośrodka tej herezji- miasta Albi w południowej
Francji swoim zasięgiem obejmował
Francję, Katalonię, Italię, Niemcy a nawet Anglię.
Największy ośrodek Katarów znajdował się w południowej Francji -
Langwedocji, gdzie katarzy znaleźli doskonałe warunki dla dalszego rozwoju
swojej działalności. Kraj ten posiadał wiele bogatych miast jak np. Narbonne,
Tuluza, Montpellier, Alres, Awionion, Marsylia i inne. Były to przede wszystkim
ośrodki handlowe, gdzie stykali się
ludzie z różnych stron Europy, tutaj właśnie panowała ogromna, zadziwiająca
ludzi Południa, tolerancja. Ta część
Francji była krajem niezależnym, chociaż pewne posiadłości mieli tu król
Aragonu, król Anglii, jednak największą władzę w tej części Francji
posiadali hrabiowie Tuluzy. Co takiego przyciągało ludzi, na czym
polegała siła fenomenu katarskiego? Herezja ta opierała się na dualizmie, na
manichejskiej teorii dwóch pierwiastków: Dobra i Zła, Światła i Ciemności,
Ducha i Materii. Najbardziej zaangażowani wyznawcy wyrzekali się aktywności seksualnej — zwłaszcza gdy
chodziło o prokreację, potępiali małżeństwo, praktykowali surowy
wegetarianizm i odmawiali spełniania takich świeckich obowiązków, które
wymagały składania przysiąg.
Dość osobliwa była ich wiara w wędrówkę dusz, uważali mianowicie, że
dusza po śmierci nie idzie na tamten świat i to nie tylko ludzkiego, lecz
udaje się do drugiego ciała . O tym do jakiego ciała trafi, decydują zasługi człowieka z życia doczesnego. [ 2 ]
Odrzucali też sakramenty, zwłaszcza chrzest i Eucharystię, oraz Kościół i kapłanów. Sami wiedli życie proste i pobożne,
dążąc do osobistego kontaktu z Bogiem, co ograniczało znaczenie
duchownych, kaznodziejów i nauczycieli. Katarów obowiązywał też zakaz kłamania,
przeklinania, zabijania, samotnego
podróżowania, sypiania bez ubrania, oddawania się prostytucji. Dzielili
wyznawców swoich na dwie kategorie: doskonałych(perfecti) i zwykłych wyznawców (credentes). Owi
„doskonali" stanowili elitę nadrzędną nad zwykłymi wierzącymi.
„Doskonali" sprawowali liturgię inicjacji — Consolamentum, która prowadziła do przejścia ze stanu wierzących do
stanu „doskonałych". Każdy kandydat musiał przysiąc posłuszeństwo wobec
zasad doktrynalnych. Jedyną
modlitwą zaakceptowaną i przejęta przez katarów
było Ojcze Nasz, ponadto
obowiązywała jeszcze jedna formuła odmawiana przez nich: Podajemy Ci tą
świętą modlitwę, abyś miał ją
od nas, Boga i Kościoła i abyś nigdy nie zjadł ani nie wypił niczego, nie
odmówiwszy jej pierwsze. Jeśli tego nie uczynisz, będziesz musiał odprawić
pokutę [ 3 ],
następnie Doskonali kładli
mu na głowę ręce (rytuał
podobny do manichejskiego tchnienia Ducha Świętego). Drugi
rytuał melioramentum, była to publiczna
spowiedź, podczas której zgromadzeni udzielali rozgrzeszenia. Każdy
„Doskonały" był odziany w habit pocieszonego, dopiero w okresie prześladowań
habit został zamieniony na sznur noszony przez mężczyzn na koszuli, a przez
kobiety bezpośrednio na ciele.
Consolamentum pozwalało wyświęcanemu otrzymać Ducha Świętego, stać
się Doskonałym i dostąpić zbawienia już w życiu doczesnym. [ 4 ]
Obrzęd ten występował w dwóch kontekstach.
Konteksty te zostały dokładnie opisane przez Dobkowskiego Mariana: W
pierwszym przypadku był stosowany jako pocieszenie umierających i miał na
celu wyłącznie udzielenie zbawienia przez oczyszczenie się zesłanie Ducha Świętego i podjęcie trudu zachowania go. W przypadku pocieszenia umierających miał on
na celu wyłącznie udzielenie zbawienia przez oczyszczenie się zesłanie Ducha
Świętego i podjęcie trudu zachowania go. Natomiast Consolamentum doskonałych
oprócz łaski zbawienia umożliwiało nowo wyświęconemu również
przekazywanie tego ducha. [ 5 ] Jest to najlepszy moim zdaniemopis doktryny Katarskiej,
przedstawia bowiem jej wszystkie cechy charakterystyczne i porównuje je z doktryną kościoła katolickiego. Teologia katarska była pochodzenia
gnostyckiego i jak większość
gnostyków nie uznawała Starego Testamentu,
jej zdaniem relacjonował on czyny Szatana — władcy tego świata
(podobnych twierdzeń możemy doszukać się w dziele ruchu heretyckiego bogomilów [ 6 ],
znane jako Interrogatio Johannis-
Pytania Jana). Chrystusa uznawali ze względu na
to, że był Synem Bożym, że zstąpił na
ziemię żeby głosić chwałę Najwyższemu — czyli Bogu i że był starszym
bratem perfecti. Katarzy obchodzili święta religijne wraz z katolikami, ale świętom tym nadawali inną treść np. Zesłanie Ducha
Świętego oni nazywali rocznicą „nakładania rąk". Odprawiali
także comiesięczne modły (lo servisi w języku prowansalskim, a po łacinie
apparellamentum).
Kataryzm swoim zasięgiem objął feudalne i mieszczańskie społeczeństwo,
zubożałą szlachtę, rzemieślników i kupców. Przyjął się właśnie tam, gdzie najtrudniej było wprowadzić
jakiekolwiek zmiany. Katarscy duchowni podzielili społeczeństwo na trzy grupy:
oratores (ci, którzy się modlą), bellatores (ci, którzy walczą)
i laboratores(ci, którzy
pracują). [ 7 ]
Kataryzm przeciwstawiał się feudalizmowi z natury swoich wierzeń i teorii
moralnych, twierdził, że to szatan jest głową
hierarchii feudalnej.
Przypisy: [ 1 ] H. Masson , Słownik herezji w Kościele katolickim, Katowice 1993 s. 50, 166 [ 2 ] Więcej o reinkarnacji w R. Nelli, dz. cyt.,rozdz. I, s 13 — 14, oraz E. Potkowski, dz. cyt., s. 33 [ 3 ] H. Masson. dz. cyt, s. 168 [ 4 ] S. Runciman, dz. cyt. s. 123 oraz Niel F. dz. cyt., s.45 [ 5 ] M. Dobkowski, Czy consolamentum dawało zbawienie? Szkic z liturgii katarskiej, Gnosis, Nr 11, 1999, s. 28 — 35 [ 6 ] Herezja powstałaok. 930 r na Bałkanach, pierwszy powszechny ruch dualistyczny, doktryna Bogomilów ma swoje początki w manicheizmie [ 7 ] Doskonały opis społeczności katarskiej, stworzony na podstawie protokołów inkwizycyjnych znaleźć można w: Le Roy Ladurie, dz. cyt., Warszawa 1988 « Herezje i inne odłamy (Publikacja: 19-12-2002 Ostatnia zmiana: 27-02-2004)
Wszelkie prawa zastrzeżone. Prawa autorskie tego tekstu należą do autora i/lub serwisu Racjonalista.pl.
Żadna część tego tekstu nie może być przedrukowywana, reprodukowana ani wykorzystywana w jakiejkolwiek formie,
bez zgody właściciela praw autorskich. Wszelkie naruszenia praw autorskich podlegają sankcjom przewidzianym w
kodeksie karnym i ustawie o prawie autorskim i prawach pokrewnych.str. 2120 |
|