W dniach 4 — 18 września gościliśmy w Polsce wybitnego biologa i ateistę, profesora Jerry’ego Coyne’a. Profesor Coyne przyjechał z wizytą do Małgorzaty i Andrzeja Koraszewskich. Na szczęście zdecydował się również spotkać się ze swoimi czytelnikami w Warszawie i w Krakowie.

Organizacją wykładów zajęło się Polskie Stowarzyszenie Racjonalistów, Klub Sceptyków Polskich, oraz Szkoła Wyższa Psychologii Społecznej. Ze strony KSP koordynatorem był Konrad Maj, ze strony PSR Kaja Bryx, Nina Sankari i Jacek Tabisz.

Na początek napisałem o wizycie Jerry’ego Coyna dla „Faktów i Mitów", na portalu racjonalista.pl i w NaTemat, poinformowane zostały też wszystkie liczące się media. Szybko odezwało się TVN prosząc o wyłączność na materiał. Negocjacje z TVN były dość trudne, gdyż redaktorzy chcieli zaprosić prof. Coyne’a do swojego studia w Warszawie na poniedziałkowy „Dzień dobry TVN", zaś Jerry Coyne chciał w tym czasie zwiedzać Kraków i obóz zagłady w Oświęcimiu. Ostatecznie telewizja ugięła się i zrobiła materiał w Krakowie, za co ogromnie dziękujemy. (Wywiad jest już dostępny w Internecie).

Wszystkie spotkania z prof. Coyne'm zostały zarejestrowane, niemniej, wyprzedzając publikację materiałów filmowych, postaram się opowiedzieć pokrótce o przebiegu jego wizyty. Pociąg wiozący 12 września profesora do Warszawy z pustelni Koraszewskich niestety się spóźnił, w związku z czym, trzeba było skrócić powitania i wycieczkę po stolicy. Obok aktywnych członków PSR Warszawa, Jana Reszki, Marka Łukaszewicza i Joanny Kownackiej, naszego gościa zabawiał sympatyk PSR z Krakowa, Zenon Kalafaticz, znany ze swoich reportaży filmowych na temat świeckości i ateizmu, publikowanych na racjonalista.pl. Ostatnim dziełem Zenka jest anglojęzyczny materiał z obchodów Rocznicy Śmierci Łyszczyńskiego zorganizowanych przez PSR Warszawa. Przed posiłkiem Nina Sankari opowiedziała gościowi o Pałacu Kultury i Nauki w Warszawie, najwyraźniej okazał się nie lada atrakcją dla Amerykanina z Chicago.

W godzinach 18:00 — 20:30 miał miejsce wykład prof. Jerry’ego Coyne’a „Dlaczego religia i nauka są nie do pogodzenia", który odbył się w stylowym wnętrzu Kawiarnio — księgarni „Psyche" w budynku SWPS, w samym sercu warszawskiej Pragi. Wykład poprzedzili wstępem Konrad Maj, który później, z moją pomocą, moderował ożywioną dyskusję. Przybyła liczna publiczność, sądząc po ilości rozdanych ulotek PSR było koło 200 osób. Profesor mówił na tematy rzadko obecne w Polsce i ogromnie cenne dla racjonalistów. Otwarcie prezentował tezę, iż nie ma możliwości pogodzenia naukowych faktów z religijnymi mitami. Odniósł się też do wojującego amerykańskiego kreacjonizmu,  krytykując również tak zwany „ewolucjonizm teistyczny", modny wśród wykształconych chrześcijan. Zwrócił uwagę, iż również to spojrzenie na ewolucję jest oczywistym wypaczeniem naukowych odkryć na rzecz wierzeń religijnych. Prof. Coyne ironicznie odniósł się do tzw. „faitheistów", czyli ateistów uważających, że nie należy zbyt głośno krytykować religii.

Tłumaczenie plansz, wykładu i dyskusji na język polski zapewniło PSR. Wbrew obawom naszych kolegów z KSP, mimo bardzo kontrowersyjnej w Polsce tematyki, wykład i dyskusja miały spokojny przebieg, a na sali dominowali zwolennicy licznych artykułów i wystąpień filmowych profesora. 

Miłym akcentem na koniec była ogromna kolejka uczestników spotkania po egzemplarze polskiego tłumaczenia książki Jerry’ego Coyne’a Ewolucja jest faktem, które sprowadził do „Psyche" Konrad Maj. Książka nie jest obecnie łatwo dostępna w księgarniach, gdyż wyszła już ładnych kilka lat temu. Po zakupie chętni przechodzili do profesora Coyne’a, który pisał dedykację.

Dowiedzieliśmy się, że w najbliższym czasie profesor ma zamiar opublikować książkę dotyczącą tego, dlaczego nauka i religia są nie do pogodzenia. W Polsce ten temat jest niezwykle ważny. Wielu polskich naukowców stara się bowiem godzić mity z faktami, czy to na potrzeby własnych, wdrukowanych w dzieciństwie wierzeń, czy też z uwagi na oportunizm. Jerry Coyne uważa ową strategię za całkowicie błędną. Nie wyobraża sobie, aby większość osób rzeczywiście uzdolnionych i zaangażowanych w naukę mogła nadal uporczywie trzymać się religijnych mitów.

Następnego dnia te same tematy wróciły na spotkaniu z biologami na Wydziale Biologii Uniwersytetu Warszawskiego. Pojawiło się tam również dwóch profesorów tego wydziału i grupka studentów, a jeden z tych profesorów bronił zażarcie roli religii chrześcijańskiej w rozwoju nauki oraz zasady unikania krytykowania religii. Jerry Coyne wdał się w dość ostrą polemikę z nim, w czym wspierali go inni uczestnicy spotkania. Obok argumentów związanych z nauką, padały też argumenty z zakresu historii, kulturoznawstwa i religioznawstwa, sądzę więc, iż spotkanie było dla wszystkich inspirujące. Po debacie udaliśmy się na zwiedzanie Wydziału Biologii, po czym, niezrażeni deszczem za oknem, ruszyliśmy na zwiedzanie Warszawy.

Członkowie PSR Warszawa oprowadzili nas po głównych budynkach Uniwersytetu Warszawskiego, na Krakowskim Przedmieściu. Prof. Coyne chciał potem zobaczyć pomnik Bohaterów Getta i inne miejsca związane z powstaniem w getcie.

Następnego dnia Jerry Coyne pojechał wraz z Kają Bryx do Krakowa gdzie najpierw miał wykład wyłącznie po angielsku o ewolucji. Wykład był zorganizowany, w ramach X zjazdu PSPS na Wydziale Zarządzania i Komunikacji Społecznej UJ w Krakowie. Spotkanie prowadził sympatyk PSR Wrocław, dr Borczyk, który jest też wybitnym znawcą kreacjonizmu, jego historii, odmian i metod propagowania. Przed salą wykładową znów pojawiły się książki profesora, licznie nabywane przez uczestników. Na spotkaniu było od 50 do 70 osób, niektóre przybyły aż z Czech! Większa część wykładu poświęcona była mocnym dowodom na rzecz ewolucji, która zdaniem prof. Coyne’a jest po prostu faktem, równie niezbitym jak to, że choroby zakaźne powodują wirusy i bakterie, oraz jak to, że świat złożony jest z atomów. Na koniec wykładu prof. Jerry Coyne odniósł się krytycznie do religii, stwierdzając jasno i wyraźnie, iż jeszcze większym problemem niż kreacjonizm, ogromnie popularny w USA (ale też i w Polsce!) są religie jako takie. Kreacjonizm jest tylko jednym z licznych przykładów psucia nauki przez religię, obok kreacjonizmu istnieją znacznie większe nieszczęścia powodowane przez wiarę religijną.

Po wykładzie miała miejsce krótka dyskusja, na której pojawił się między innymi temat bardziej filozoficznego rozumienia słowa „teoria".

Dzięki pomocy członków PSR Łódź i PSR Wrocław, licznie przybyłych na spotkanie z Coyne'm w Krakowie, udało się przetransportować profesora i wszystkich chętnych uczestników w obu planowanych wykładach do położonego na Kazimierzu Klezmer Hause, gdzie prof. Coyne miał okazję zasmakować oryginalnej kuchni żydowskiej. Po drodze o Kazimierzu opowiadał nader ciekawie Mariusz Loszek, sympatyk PSR z Krakowa.

O 18.00 w krakowskim Punkcie Ka, załatwionym dzięki pomocy Grzegorza Brauna i Magdaleny Wójcik, odbyła się debata z profesorem : „Twarzą w twarz z biologiem (r)ewolucjonistą". Przybyło około 50 osób. Debatę prowadziła Kaja Bryx, zaś tłumaczył ją znakomicie Julian Jeliński, wrocławianin, publicysta i tłumacz na portalu racjonalista.pl, sympatyk PSR i znany tłumacz Sama Harrisa. Wszyscy byliśmy pod wrażeniem jego bezbłędnego tłumaczenia wielowątkowej debaty. Na początku debaty Kaja Bryx zadała istotne dla wszystkich pytania o historię ateizmu prof. Coyne, o jego zainteresowanie biologią i filozoficzne podstawy jego działań. Atmosfera była ciepła i bardzo merytoryczna. Na koniec pożegnaliśmy się z profesorem, który nazajutrz miał zaplanowany wywiad dla TVN (obecnie dostępny w sieci) i wyjazd do Auschwitz. Na ostatni dzień jego wizyty zdobyliśmy bilety na Wawel. 

Na naszym egzemplarzu „Ewolucja jest faktem" prof. Coyne narysował kota, co ucieszyło nas ogromnie, gdyż jest on jednym z najbardziej zagorzałych kociarzy, jakich mieliśmy okazję poznać.

Relację samego Jerrego Coye’a z pierwszego  dnia pobytu w Warszawie można obejrzeć tu: http://whyevolutionistrue.wordpress.com/2013/09/12/poland-dobrzyn-to-warsaw/