|
Chcesz wiedzieć więcej? Zamów dobrą książkę. Propozycje Racjonalisty: | | |
|
|
|
|
Kościół i Katolicyzm » Historia Kościoła » Krucjaty i gnębienie
Prześladowanie czarownic w kantonie Vaud Autor tekstu: Artur Marek Wójtowicz
Kanton
Waadtland (po francusku: Pays de Vaud) należący dziś do Szwajcarii pozostawał w XVI wieku pod wpływami Księcia Savoy, a także Księcia Biskupa Lozanny. Od
1536 r. prawnie teren ten należał do Berna. Vaud zamieszkiwało w1558/59 ok.
70.- 80.000 mieszkańców.
Po zajęciu kantonu Vaud przez kanton Bern tamtejsi komisarze (pomimo, iż
pisemnie zagwarantowali wolność kantonu i lojalność wobec savoiskich biskupów z Lozanny) używali tytułu Pan z Vaud. Zaostrzenie sytuacji między tymi
kantonami pojawiło się dopiero w momencie reformacji szwajcarskiej, której
celem była sekularyzacja klasztorów.
Warto jest również nadmienić o sytuacji prawnej kantonu Vaud. Jest to z pewnością ciekawa
kompozycja. Sam kanton bowiem jest francuskojęzyczny. Kanton Bern natomiast
pozostaje w strefie języka niemieckiego. Jeżeli ktokolwiek był w Szwajcarii z pewnością widział, że te dwie strefy językowe nie żyją raczej w zgodzie. Ale
wróćmy do prawa. Vaud pozostawał wasalem Berna, a co za tym idzie instancją
apelacyjną we wszelkich procesach dla Vaud był wspomniany Bern (nie
mylić z miastem Berno, które leży w Czechach). Zatem protestancki Bern miał
prawo orzekać wyroki (bądź je kwestionować) na terenach należących do
savoyskiego domu z Chambéry i oficjalatu z Besançon, które należały do
biskupstwa Lozanna. Niemniej jednak Bern starał się szanować wszelkie normy i przyzwyczajenia obowiązujące na terenie Vaud. Podobnie też nieowocnymi stały
się wszelkie próby ingerowania berneńskich radców w decyzje podejmowane
przez szlacheckie sądy na terenie
Vaud. A troszeczkę ich było. Historycy bowiem podają nam liczbę 91
instytucji uprawnionych do wydawania wyroków śmierci na osobach podejrzanych o uprawianie magii. W dużej mierze, jak już wcześniej wspominałem, w sądach
tych zasiadała szlachta savoyska.
Prześladowania czarownic na terenie kantonu Vaud są ściśle związane z osobą
Biskupa Księcia Lozanny. W roku 2000 Peter Kamber wraz z Fabienne Taric opublikowali monografię dotyczącą okresu nowożytnego w zachodniej Szwajcarii, a także prześladowania czarownic jakie miały miejsce w wiosce Gollion. W niniejszej pracy mocno
stali na stanowisku, że szwajcarski kanton Vaud znajdował się w centrum
uwagi europejskiej inkwizycji. W swojej pracy Kamber podaje ponadto dokładną
liczbę prześladowań jaka miała miejsce w latach 1580-1665.
Jego zdaniem w tym okresie na terenie Vaud spalono na stosach
1700 domniemanych czarownic lub czarowników (stanowiących 30% z ogólnej
sumy ofiar). Od roku 1680 inkwizycja
odchodzi powoli w zapomnienie. Największa fala prześladowań miała
miejsce w roku 1599 przynosząc żniwo w postaci 74 ofiar. W innych natomiast
latach liczba ofiar kształtowała się w okolicach 40-60. Peter Kamber w swojej pracy stara się zauważyć powiązania procesów czarownic z ówczesnymi
klęskami głodu jakie były na tym terenie. Przykładowo w 1599 r. przez Vaud
przewinęła się epidemia. Z kolei wlatach1629 — 1630 wydano na śmierć 103 osoby.
Opisywany przeze mnie kanton z pewnością miał problem prawny. Z jednej bowiem strony ulegał on naciskom
protestanckiego Berna, pozostając pod jego wpływami, z drugiej zaś musiał
liczyć się ze zdaniem katolickiego Księstwa Savoyen. Tego typu sytuacja
nie była nazbyt przyjazna dla tamtejszych sędziów.
Radcy berneńscy uważali, że procesy czarownic jakie były przeprowadzane na
terenie Vaud, często były wynikiem kłótni
między sądami szlacheckimi na tamtejszym terenie. Przykładowo w roku 1543
spalono osobę podejrzaną o uprawianie magii bez udowodnienia jej winy. A przecież przekonujące dowody
powinny być powodem wydania wyroku. Tego typu procesy trwały aż do 1664 r.
Tymczasem Bern ograniczał się wyłącznie do rozpatrywania apelacji. A takie
nie napływały zbyt często. Procesy o których pisze w monografii Fabienne
Taric udowadniały społeczeństwu, że Bern uznaje suwerenność Vaud.
W latach 1615-1631 skazano w Vaud
kolejnych 27 osób na śmierć, wyroki te jednak poszły przed trybunał w Bern. Z apelacji jakie wysłano do Bern, 19 przyjęto,
zaś 6 wyroków zmodyfikowano poprzez złagodzenie kary.
Złagodzenie wyroku śmierci nie oznaczało jednak uwolnienie danej
osoby. Krótko mówiąc nie została ona spalona na stosie, lecz np. ścięta
mieczem. Z podanej przeze mnie
liczby (27), jedną osobę wypuszczono wolno, zaś los jednej pozostaje nieznany.
Sąd w Bernie rzadko wypowiadał się na temat procesów w Vaud. Dochodził on
zazwyczaj do głosu w momentach mających
na celu zademonstrowanie siły,
pisze wspomniana Taric. Niemniej jednak rozpatrywał on sprawy związane z czynami osób należących do posiadłości L'Isle (Gollion) w latach 1620-1632.
Po roku 1632 kiedy to w wiosce Gollion wybuchł bunt przeciwko sędziom, władcom
odechciało się po raz kolejny
ukazywać demonstrację siły. Efekt tego był taki, że przez kolejne 12 lat
nie rozpatrzono na tym terenie żadnej sprawy przeciwko domniemanej czarownicy.
Literatura:
-
Kamber, Peter: Die Hexenverfolgung im
Waadtland (1581-1620). Unveröffentlichte Lizentiatsarbeit, Universität Zürich
1980.
-
Ders.: La chasse aux
sorciers et aux sorcières dans le Pays de Vaud: Aspects quantitatifs
(1581-1620). w: Revue historique vaudoise 90 (1982), S. 21-33.
-
Ders.: Croyances et peurs: La sorcellerie dans le pays de Vaud (XVIe-XVIIe siècles).
w: François Flouck, Patrick-R. Monbaron, Marianne Stubenvoll und Danièle
Tosato-Rigo (red.): De l'Ours à la Cocarde: Régime bernois et révolution
en pays de Vaud. Lausanne 1998, S. 247-256.
-
Modestin Georg:Hexenverfolgungen im Waadtland. Bernisches Herrschaftsgebiet
1536-1798, zählt zu den Kernländern der frühneuzeitlichen Hexenverfolgungen
w: www.historicum.com
-
Modestin, Georg: Vaud,
Pays de. w: Richard Golden (red.): Encyclopedia of Witchcraft: The Western
Tradition. Santa Barbara (w
druku).
-
Monter, E. William:
Witchcraft in France and Switzerland: The Borderlands during the Reformation.
Ithaca-London 1976.
-
Taric Zumsteg, Fabienne: Les
sorciers à l’assaut du village: Gollion (1615-1631). Lausanne 2000 (za :
Etudes d'histoire moderne 2).
Fotografia:
Rycinę
przedstawiającą zakopywanie czarownicy żywcem zaczerpnięto z : http://www.asn-ibk.ac.at/bildung/faecher/geschichte/maike/zeitreise/abb49.htm
« Krucjaty i gnębienie (Publikacja: 02-11-2003 )
Artur Marek Wójtowicz Teolog, publicysta, pisarz. Ukończył Uniwersytet Stefana Kardynała Wyszyńskiego w Warszawie (dawne ATK) oraz Studia Pastoralne w St. Gallen. Autor wstępu do Biblii protestanckiej ręcznie przepisanej przez 650 osob z Horgen ZH w 2003 r. Mieszka w Szwajcarii. "Wszyscy mawiają, że po filozofii traci sie rozum, zas po teologii wiarę. Więc co pozostaje? Spryt? Spotkać teologię w życiu to niewielki problem. Ale spotkać wierzącego teologa, to już sztuka, a prawdziwie wierzącego to... cud" - napisał. Strona www autora
Liczba tekstów na portalu: 19 Pokaż inne teksty autora Najnowszy tekst autora: Mormoński okultyzm | Wszelkie prawa zastrzeżone. Prawa autorskie tego tekstu należą do autora i/lub serwisu Racjonalista.pl.
Żadna część tego tekstu nie może być przedrukowywana, reprodukowana ani wykorzystywana w jakiejkolwiek formie,
bez zgody właściciela praw autorskich. Wszelkie naruszenia praw autorskich podlegają sankcjom przewidzianym w
kodeksie karnym i ustawie o prawie autorskim i prawach pokrewnych.str. 2878 |
|