Zapomniana rewolucja. Grecka myśl naukowa a nauka nowoczesna Dziedzina: Nauka i technika
Autor: Lucio Russo Tłumacz: Ireneusz Kania Przedmowa (posłowie, opracowanie): Marcello Cini Miejsce i rok wydania: Kraków 2005 Wydawca: UNIVERSITAS Liczba stron: 455 Zawiera indeksy (osób, rzeczy, miejsc itp.) Wymiary: B5 cm ISBN: 83-242-0451-2 Okładka: Miękka Ilustracje: Nie Cena: 39,90 zł (bez rabatów)
"ZAPOMNIANA REWOLUCJA - grecka myśl naukowa a nauka nowoczesna" Lucio Russo . Przeczytałem tę książkę z wielkim zainteresowaniem i niemal wypiekami na twarzy . Przez lata badań w dziedzinie jaką jest religia , gdzieś zawsze człowiek ocierał się o różne poglądy " naukowe" starożytnych . Myślałem że tak już było że ludzie zawsze wierzyli że słońce krąży wokół ziemi a " kryształowa sfera gwiazd stałych " to firmament niebieski nad którym znajdują się wody potopu.Nic bardziej mylnego , poglądy geocentryczne i bajkowe kryształowe sklepienia to jak się okazuje wtórne wstecznictwo jakie przyszło ludziom przyjąć po zapomnieniu a właściwie porzuceniu nauki ( w całym znaczeniu tego słowa ) hellenistycznej. Okazuje się że Aleksander Wielki miał całą armię naukowców , których zabierał ze sobą na wyprawy.Po jego śmierci ( 323 r.p.n.e.) zaowocowało to niezwykłym rozkwitem wiedzy , zwłaszcza w Aleksandrii ( w Egipcie). Trzeci wiek p.n.e. był szczególnie owocny pod tym względem , wówczas to nauka często zwana "aleksandryjską" osiągnęła swoje apogeum. Trudno wymienić wszystkie wynalazki jakie skonstruowano lub odkrycia jakich dokonano. Wymienię tylko niektóre dziedziny w których dokonano niezwykłego postępu , były to : astronomia ( heliocentryzm ) , optyka ( soczewki ) , geodezja i kartografia ( niezwykle dokładne mapy) mechanika ( niezwykle dużo urządzeń nawet "automaty" ) hydrostatyka ( pompy , akwedukty ) medycyna ( pierwsze sekcje zwłok , badania " in vivo" ) filologia ( usystematyzowany wykład gramatyczny ) geografia ( pomiar południka - bardzo dokładny). Wśród wybitnych ( i znanych nam ) naukowców tamtych czasów , należy wymienić : Cherofilos z Chalkedonu - twórca anatomii i fizjologii naukowej ; Arystarch z Samos - rzeczywisty twórca teorii heliocentrycznej ; Archimedes ; Eratostenes - pierwszy dokonał pomiarów Ziemi . Niestety rok 145p.n.e. przyniósł nagłą przerwę w badaniach i wstrzymał rozwoju nauki , za sprawą Ptolemeusza VIII , który zaczął prześladować grecką warstwę sprawującą władzę w Aleksandrii. Skutek tego był taki że naukowcy hellenistyczni rozpierzchli się po bliskim wschodzie. Część z tej wiedzy dotarła do Indii , w późniejszym czasie stamtąd zaimportowali ją Muzułmanie ( mieli mądre podejście idąc za radą Mahometa i " zdobywali wiedzę nawet w Chinach " ) a od Muzułmanów na powrót przejęli ją , w wiekach późniejszych europejczycy. Nadejście Cesarstwa Rzymskiego do Aleksandrii ( 30 r.p.n.e.) właściwie przesądziło o zastoju w dziedzinie badań naukowych.Rzymianie przejęli tylko niektóre wynalazki greków , bywało że samej nauki hellenistycznej w ogóle nie rozumieli. Ich rozwój intelektualny zawdzięczali greckim niewolnikom ( często byli to ludzie nauki ) których "zatrudniali" w swoich dominiach jako nauczycieli i pedagogów. Rzymianie byli bardziej skorzy do uprawiania spekulacji filozoficznej ( bez empirycznego potwierdzenia) lub myślenia magicznego ( życzeniowego ), niż do nauki empirycznej popartej dowodem z działania . Później kiedy Cesarstwo stało się chrześcijańskie koniec prawdziwej nauki był przesądzony , judeochrześcijański światopogląd musiał zwyciężyć a wraz z nim myślenie magiczne ( czytaj religijne ). Biblia i Almagest Ptolemeusza stały się jedynymi "naukowymi" dziełami na których budowano cały światopogląd średniowiecza. Za koniec nauki starożytnej uważa się 415 r.n.e. kiedy to matematyczkę Hypatię w Aleksandrii , zlinczował tłum fanatycznych chrześcijan .Późniejsze średniowiecze to obraz nędzy i rozpaczy nie licząc wiedzy przywłaszczonej od arabów za czasów wypraw krzyżowych.Dopiero wiek XVII ODKRYWA NA NOWO - w dziełach Galileusza czy Newtona - metodę naukową i dokonania znane już w epoce hellenistycznej. Tak samo Kopernik w XVIII WIEKU teorię heliocentryzmu oparł na dziele Arystarcha z Samos na którego się zresztą powołuje w pierwszym wydaniu jego dzieła.Nawet sławny Leonardo da Vinci w XV wieku dużo ze swego geniuszu zawdzięczał hellenistycznej nauce którą w XV wieku namiętnie studiował , dzięki napływowi do Włoch ogromnej liczby greckich pism.Wiele z jego projektów uwiecznionych na rysunkach to myśl techniczna wywodząca się z hellenizmu.Zatem po około dwóch tysiącach lat nauka hellenistyczna , przemierzając Indie , Arabię wróciła do Europy. Po lekturze książki Russo , zadałem sobie pytanie gdzie byłaby dzisiaj ludzkość gdyby nie zaprzepaściła dorobku nauki hellenistycznej ...ano byłaby daleko w przodzie , może tak daleko że z dzisiejszego punktu widzenia uznalibyśmy taką wiedzę za "kosmiczną". Niestety nie da się nadrobić zaprzepaszczonego czasu i będziemy musieli długo czekać na to aż "wynajdziemy " lub "odkryjemy" wiedzę , którą już kiedyś posiadaliśmy !