Do zrozumienia tego przełomu potrzebne jest zrozumienie historii przedwojennego komunizmu:
- w Polsce - jego podziały, walki frakcyjne i zagłada (wśród 100 tys. Polaków, ofiar czystek stalinowskich w latach 1936-39 było ponad 14 tys. komunistów)
- w Rosji - seminarzysta Stalin wzorem Konstantyna, zorganizował Komintern, lokalnych hegemonów, Inkwizycję (dzięki Dzierżyńskiemu) oraz program integracji starą rzymską metodą - przez eksterminację do raju...
- kontekst 1956 to również arena międzynarodowa, koniec awantur greckich, koreańskich, początek Wietnamu, rewolucja na Węgrzech itd.
- Kościół i narodowcy, od czasów Katarzyny byli wykorzystywani przez zmieniające się władze w Moskwie, często prześladowany kler, bywał również kontrolowany, inwigilowany, zmuszany do kompromisu, jak w czasie oblężenia Moskwy, święta ikona na pokładzie bombowca latała nad pobojowiskiem przez 3 tygodnie z rozkazu Stalina...
Walka programów, symboli i służb specjalnych - jak trwała wtedy tak trwa do tej pory...
Dziękuję za interesujący artykuł.

Gomułka w 1956 r. - trzeba Mu to przyznać - prowadził dosyć twarde i odważne rozmowy z Chruszczowem. Być może miały one jakiś wpływ na sowieckie decyzje. Większy jednakże miało - zapewne - stanowisko Mao. A oto próbka "twardego" gomułkowskiego stylu:

"Mikojan: Wy podrywacie naszą przyjaźń.

Tow. Gomułka: Przyjaźń jest nam bardziej potrzebna niż wam i wszyscy myślący ludzie w Polsce to rozumieją. Możemy wysłuchać waszej opinii o sytuacji wewnętrznej w Polsce, ale decyzja ostateczna to nasza sprawa. Tow. Chruszczow miesza się do naszych spraw i niesłusznie mówi, że jesteśmy przeciwko przyjaźni.

Tow. Kaganowicz: Tow. Chruszczow daje jedynie polityczną ocenę faktów.

Tow. Gomułka: Tow. Chruszczow powiedział, że wyprowadzenie tow. Rokossowskiego z Biura Politycznego oznaczać będzie zerwanie Układu Warszawskiego.

Tow. Chruszczow i Mikojan: Tak.

Tow. Gomułka: Nie macie prawa nam grozić."

Całość na: wyborcza.pl/ale(*)0,awantura-z-chruszczowem.html
 

Pomimo takich "kwiatków" i zdecydowanej awersji Gomułki do Stalinizmu, nie był on gotów do "twardego starcia", przestraszony skutecznością i popularnością Moczara, ustąpił "twardogłowym" w 1962 i 1968... co kosztowało go na końcu drogi, nie tylko utratę popularności, ale pomimo szczerości aż do bólu, nikt mu na końcu drogi nie wierzył...

Zdecydowanie - od początku do końca, nie wierzyli mu "przedwojenni KPP ideowcy, którzy chcieli polskiej drogi do powszechnego szczęścia..."

Śmiano się w końcu z "łososiowej ślepoty"...

Za długo i bezskutecznie tolerował sowieckie wtyczki w Państwie Polskim...
Jak słusznie mawiał Giedroyć - Gomułka komuch - ale nasz!
Co z niesmakiem kwitowali przedwojenni komuniści - temu agentowi Stalina ufać nie należy...

Moczar, Jaroszewicz, Milewski i wielu innych, kontynuowali kariery za jego wiedzą i aprobatą... aż do przekazania "trefnych teczek" kontynuatorom "słusznej sprawy"...

I to by było na tyle ;-)

Chcę tylko powiedzieć, że opublikowaliście bardzo interesujący wywiad.