Przystawki uzależniają od siebie duże partie

System proporcjonalny często daje partiom marginalnym, o małym poparciu społecznym, dużą, niczym nieuzasadnioną władzę. Do utworzenia większości rządowej potrzebna jest bowiem z reguły co najmniej jedna mała partia. Partia o wysokim paparciu, która wygrała wybory (ale nie ma większości bezwzględnej, bo taka większość w systemie proporcjonalnym prawie nigdy się nie zdarza), jest z reguły w sytuacji przymusowej, która pozwala małym partiom (przystawkom) na stawianie wygórowanych żądań.

W kadencji 2005-2007 LPR, partia o słabym poparciu społecznym, kierowała polskim rybołówstwem. W tym celu utworzono nawet nowe ministerstwo. Było tak, mimo że LPR nie miała w dziedzinie rybołówstwa ani programu, ani kompetentnych ludzi. Wyborcy, którzy poparli LPR, zrobili to z przyczyn religijnych lub ze względu na nacjonalistyczne poglądy LPR — bynajmniej nie ze względu na jakiekolwiek kwestie związane z rybołówstwem. LPR uzyskała władzę nad rybołówstwem w ramach podziału władzy z PiS i Samoobroną, wynegocjowanego z pozycji siły.

LPR kierowała też szkolnictwem, mimo że właśnie tam, zarówno wśród uczniów, jak wśród nauczycieli, partia ta miała wyjątkowo małe poparcie. Tak powstała ustawa o mundurkach szkolnych — ustawa, którą mało kto popierał, której uczniowie nie chcieli. Tę ustawę PiS musiał poprzeć, aby zadowolić przystawkę.

Od roku 2007, role przystawki objął PSL. Przystawka ta wydaje się mniej szkodliwa niż LPR i Samoobrona, co bynajmniej nie oznacza braku szkodliwości. Waldemar Pawlak z PSL jest wicepremierem i ministrem gospodarki, chociaż w sprawach gospodarczych nie ma ani żadnych szczególnych kompetencji, ani ciekawego programu. Skutkiem tego deregulacja dostępu do zawodów (jeden z kluczowych punktów programu rządu w kwestiach gospodarczych) prowadzona jest w ministerstwie sprawiedliwości, pod kierownictwem Jarosława Gowina, chociaż program ten nie ma z wymiarem sprawiedliwości wiele wspólnego. Tak więc premier Tusk, aby zadowolić przystawkę, musi mieć dwóch ministrów gospodarki: jednego oficjalnego, z tytułem wicepremiera, i drugiego nieoficjalnego, który tytularnie zajmuje się resortem sprawiedliwości, ale faktycznie realizuje program rządu w dziedzinie gospodarki.

Podobnych przykładów jest znacznie więcej. W systemie proporcjonalnym mechanizm budowy większosci rządowej jest taki, że partie marginalne, którym wyborcy udzielili małego poparcia, często mogą negocjować z pozycji siły. Prowadzi to do podziału władzy, który nie ma wiele wspólnego ani z demokracją, ani ze zdrowym rozsądkiem.

Zobacz także te strony: Głos przeciwko JOW Jednomandatowe okręgi w świetle doświadczeń demokracji szlacheckiej

Dodaj komentarz do strony..

Wyślij mailem..

Wersja do druku    PDF    MS Word

Marcin Skubiszewski Dr, ukończył matematykę i informatykę w École Normale Supérieure w Paryżu. Mieszka w Warszawie  Strona www autora