Dziś od rana wiązki protonów w Wielkim Zderzaczu Hadronów (ang: LHC) są po raz pierwszy zderzane z rekordową energią 13 teraelektronowoltów (TeV). To jeden z wielu kroków przygotowujących do drugiego etapu działania LHC. Tzw. "stabilne wiązki" mogą zostać ogłoszone już w najbliższych tygodniach. To będzie sygnałem dla eksperymentów że mogą rozpocząć zbieranie danych przy tej niespotykanej dotąd energii.

"Obecnie doprowadzamy do zderzeń przy energii 13 TeV i dopasowujemy orbity tak, aby wiązki zderzały się idealnie centralnie," powiedział Ronaldus SuykerBuyk z zespołu LHC.

CERN

W zeszłym miesiącu wiązki pojawiły się w akceleratorze po raz pierwszy po trwającej dwa lata modernizacji urządzenia. 10-ego kwietnia po raz pierwszy rozpędzono wiązkę do rekordowej energii 6.5 TeV, a następnie rozpoczęto zderzanie wiązek przy niższej energii 450 gigaelektronowoltów (GeV).

"Kiedy próbujemy doprowadzić do zderzeń przy nowej, wyższej energii, wiązki często w siebie nie trafiają," tłumaczy Jorg Wenninger z zespołu LHC. "Wiązki są malutkie - przy energii 6.5 TeV mają rozmiar około 20 mikrometrów, czyli około 10 razy mniej niż przy energii 450 GeV. Musimy tak długo zmieniać położenia wiązek aż eksperymenty potwierdzą że widzą prawidłowe zderzenia."

Kierownicy wszystkich czterech wielkich eksperymentów na LHC: ALICE, ATLAS, CMS i LHCb, zgodnie przyznają że wprawdzie ich eksperymenty nie zbierają jeszcze danych fizycznych, te pierwsze zderzenia przy docelowej energii są bezcenne dla ostatecznego sprawdzenia wszystkich elementów detekcyjnych.

Warto przypomnieć, że Polska ma istotny udział w tym sukcesie. Nasze zespoły uczestniczą we wszystkich czterech wielkich eksperymentach na Wielkim Zderzaczu Hadronów, a Polacy pracujący w CERN pełnią ważne role w zespole samego akceleratora. Również nad modernizacją LHC przez ostatnie dwa lata pracowały liczne ekipy inżynieryjno-techniczne z Polski.

Więcej materiałów dostępnych jest na stronie CERN

Wizualizacje pierwszych zdarzeń w detektorach przy energii 13 TeV są dostępne tutaj