Racjonalista - Strona głównaDo treści


Fundusz Racjonalisty

Wesprzyj nas..
Zarejestrowaliśmy
204.219.799 wizyt
Ponad 1065 autorów napisało dla nas 7364 tekstów. Zajęłyby one 29017 stron A4

Najnowsze strony..
Archiwum streszczeń..

 Czy konflikt w Gazie skończy się w 2024?
Raczej tak
Chyba tak
Nie wiem
Chyba nie
Raczej nie
  

Oddano 679 głosów.
Chcesz wiedzieć więcej?
Zamów dobrą książkę.
Propozycje Racjonalisty:
Sklepik "Racjonalisty"

Złota myśl Racjonalisty:
Chrystus wypędził handlarzy ze świątyni. Potem handlarze zmądrzeli: przywdziali szaty kapłańskie.
 Ludzie, cytaty » Voltaire

Voltaire

Wolter

"Że umarł Wolter, muza poetyczna płacze,
A że się zrodził — wiary boleją tłomacze
" (1782)

"Szczęśliwe pióro nadało wdzięk
wszystkiemu, czego się tylko imał
"
biskup warmiński Ignacy Krasicki

"Nigdy żaden nieprzyjaciel Chrześcijańskiej Religii
nie był od niego straszliwszy i jadowitszy,
bo nikt z ludzi nie targnął się na nią
nigdy tak statecznie, tak oczywiście,
tak dowcipnie i tak chytrze...
"
cenzor kapitulny, ksiądz Woliński, 1781

"...zakwaszenie umysłu łacno… wygładzisz
przez czytanie zalety mającej od najpierwszych
w ojczyźnie osób książki Woltera...
"
Weihart, 1768

"...takich bezbożnych ksiąg jak
Słownik Filozoficzny, Pucelle d'Orleans, Emile, Listy
poniechajcie, a natomiast Ewangelii
i ksiąg świętych się chwyćcie...
"
polskie czasopismo Monitor, 1770

" Człowiek o laserowym umyśle, któremu
zarzucić naiwność byłoby szczytem naiwności

Valdemar Baldhead (Łysiak), „Perfidia"

"Dzieło to może być czytane jedynie przez osoby oświecone; pospólstwo nie jest uczynione dla takiej wiedzy i filozofia nigdy nie będzie jego udziałem. Ci, którzy mówią, że istnieją takie prawdy, które należy przed ludem ukrywać, nie powinni się niepokoić: lud wszak nie czyta nic; przez sześć dni w tygodniu pracuje, a siódmego idzie do kabaretu. Jednym słowem: dzieła filozoficzne są tylko dla filozofów, a każdy uczciwy człowiek powinien próbować takowym zostać, nie uważając się jednakże za jedynego znawcę".

Wolter nie był tolerancyjny, jeśli chodzi o głupotę i fanatyzm, listy do D'Alemberta pokazują jego pasję, którą ten ten drugi nie zwalcza, gdyż ją dzieli, milczy jednak, bo jak pisze: "Obawa żagwi jest otrzeźwiająca". To jest Wolter:

"Zbliżamy się do równostanu. Każdy człowiek rozumny i szczery odrzuca sektę chrześcijańską, jako absurdum. Pozostaje nam wysoka godność teizmu. Jedyną autentyczną ewangelią jest wielka księga Natury, pisana ręką Boga i zaopatrzona w jego pieczęć".

"Filozofia, jedynie filozofia, ta siostra religii, rozbroiła ręce, które zabobon tak długo okrwawiał, a duch ludzki, budząc się ze swego zapamiętania, zdumiał się potwornościom, ku którym poniósł go fanatyzm".

4 lutego 1757 r.: "Powstaje wiele partii fanatycznych przeciw rozumowi, ale on zatriumfuje, przynajmniej u porządnych ludzi; kanalia nie jest stworzona dla niego".

6 grudnia 1757 r.: "Nie idzie o przeszkadzanie naszym lokajom chodzić na mszę lub na kazania; idzie o wyrwanie ojców rodzin spod tyranii oszustów".

4 maja 1762 r.: "Widzę stąd jansenistów, umierających na przyszły rok swoją piękną śmiercią po przyprawieniu o zgubę, w tym roku, jezuitów śmiercią gwałtowną, ustanowienie tolerancji, odwołanie protestantów z wygnania, księży pożenionych, spowiedź zniesioną i fanatyzm zdeptany niepostrzeżenie".

Takie fragmenty można mnożyć w nieskończoność. Wiele listów Wolter kończy charakterystycznym skrótem: Écr. l’inf. (Écrasons l’infâme), co znaczy zdeptajmy bezecne. Owo bezeceństwo oznacza fanatyzm religijny...

Wolter jako patron Racjonalisty łączy w sobie wszystko to, co chcielibyśmy realizować w zakresie krzewienia rozumności — w pięknym stylu i z wielką skutecznością. Z jednej strony Wolter doskonale niszczył dawne przesądy i uprzedzenia, z drugiej zaś torował drogę nowym ideom oraz triumfowi nauki (był wielce zasłużonym popularyzatorem nauki, zwłaszcza Newtona!). Wolter miał swoje typowo ludzkie słabostki i grzeszki, lecz blask jego zasług i królestwa ducha — przyćmiewa wszystko, co złe. Wolter to symbol epoki Oświecenia — kluczowej dla kształtu i aksjologii współczesnej Europy. Nie tylko gromił fanatyzm i nietolerancję religijną, ale i prowadził niestrudzone kampanie w obronie prześladowanych, na gruncie francuskim propagował myśl angielską. Niesamowicie wiele pisał i tworzył. Jego powiastki filozoficzne to wcielenie doskonałości stylistycznej i niezrównanej subtelnej ironii. Jesteśmy przekonani, że wolterianizm i Wolterowskie środki przeczyszczająco-stymulujące są dziś polskiemu społeczeństwu potrzebne, jak mało kiedy.

*

Bibliografia:
  • "Wolter czyli królewskość Ducha" — Jean Orieux, PIW 1986, s.848.
  • "Traktat o tolerancji napisany z powodu śmierci Jana Calasa" — Wolter; przeł. i opracowali Zdzisław Ryłko i Adolf Sowiński, PIW, Warszawa 1988; s.223.
  • "Powiastki filozoficzne" (Zadig, Tak toczy się światek, Kandyd, Prostaczek, Memnon, Historia podróży Skarmentada, Mikromegas, Historia dobrego bramina, Białe i czarne, Jeannot i Colin, Człowiek o czterdziestu talarach, Biały byk, Uszy hrabiego Chesterfield i kapelan Gudman) — Wolter; przeł. i opracował Tadeusz Żeleński (Boy), PIW, Warszawa 1955; s.680.
  • "Refleksye" — Voltaire; przeł. i opracował Grzegorz Glass, Nakładem Księgarni Polskiej B. Połonieckiego, Lwów 1911; s.192
  • "Syn marnotrawny — komedia w pięciu aktach" — Wolter; przeł. Stanisław Trembecki; opr. Jerzy Adamski, Wydawnictwo Zakładu Narodowego im. Ossolińskich, Wrocław 1951; s.97
  • "Księżniczka Babilonu" — Wolter, Opolpress 1993, s.244
  • "Pamiętniki" — Wolter, Książka i Wiedza, Warszawa 1994, s.96
  • "Aforyzmy — Wolter" — opr. Michał Mroziński, PIW, Warszawa 1976; s.68
  • A. Maurois, „Wolter"
  • K. Dzierżawin, „Wolter"
  • N. Mitford, „Wolter zakochany", Warszawa 1979
  • Wolter, „Pogawędki i dialogi"
  • T. Adorno, Hokenheimer, „Dialektyka oświecenia"
  • P. Chanau, „Cywilizacja wieku oświecenia"
  • P. Hazard, „Myśl europejska 18 wieku od Monteskiusza do Lessinga"
  • J. Spink, „Libertynizm francuski od Gassendiego do Voltaire’a"

Zob. też: Neufs Soeurs. Loża Woltera


Poddziały:
  
 Tytuł stronyAutor
Czy Wolter szkodził Polsce?Mariusz Agnosiewicz
Émilie du Châtelet. Bogini Wolteran.d.
Książę Poetów – nowoczesnym biznesmenemMariusz Agnosiewicz
Poglądy WolteraMariusz Agnosiewicz
Polska recepcja WolteraJerzy Adamski
Religijne oszczerstwa i racjonalna apologia WolterMariusz Agnosiewicz
Sprawy WolteraMariusz Agnosiewicz
Voltaire: bandyckie pióro najdoskonalszego wcielenia szatanaGeorge F. Dillon
Wolter popularyzatorem fizykiStanisław Mrówczyński
Wypowiedzi o religii i t.p.n.d.
Życie i twórczośćn.d.

« Dział nadrzędny




Logowanie..
Wyszukaj

Indeks artykułów
Książka: Racjonalista
Napisz do nas
Newsletter

6 polecanych witryn:
Voltaire Foundation
The Voltaire Society of America
Voltaire's Page
Chateau Cirey - Residence of Voltaire
Voltaire's Beatings
Národný Inątitút Francois Marie Voltaire
Zgłoś swoją propozycję
Promocja Racjonalisty

Racjonalista w Facebooku
Tag Cloud
ateizm biblia chrześcijaństwo demokracja etyka ewolucja filozofia historia islam izrael jezus kościół kultura moralność nauka papież państwo polityka polska prawo racjonalizm religia seks społeczeństwo szkoła terroryzm wiara wojna wolność śmierć
[ Regulamin publikacji ] [ Bannery ] [ Mapa portalu ] [ Reklama ] [ Sklep ] [ Zarejestruj się ] [ Kontakt ]
Racjonalista © Copyright 2000-2018 (e-mail: redakcja | administrator)