Racjonalista - Strona głównaDo treści


Fundusz Racjonalisty

Wesprzyj nas..
Zarejestrowaliśmy
204.805.435 wizyt
Ponad 1065 autorów napisało dla nas 7364 tekstów. Zajęłyby one 29017 stron A4

Wyszukaj na stronach:

Kryteria szczegółowe

Najnowsze strony..
Archiwum streszczeń..

 Czy konflikt w Gazie skończy się w 2024?
Raczej tak
Chyba tak
Nie wiem
Chyba nie
Raczej nie
  

Oddano 723 głosów.
Chcesz wiedzieć więcej?
Zamów dobrą książkę.
Propozycje Racjonalisty:
Sklepik "Racjonalisty"

Złota myśl Racjonalisty:
"Jest u nas [w Walii?] takie powiedzenie: 'Jeśli muszę pójść do dżungli, to najlepiej, gdy będę miał za towarzysza Polaka'. Jesteście wierni, trzymacie się do końca razem. Starsze pokolenie Anglików zaświadczy też, jakimi świetnymi jesteście żołnierzami."
 Filozofia » Historia filozofii » Filozofia starożytna

Wiedza typu doxa, techne i episteme
Autor tekstu:

Zagadnienia epistemologiczne są niezwykle istotne dla filozofii, a także innych nauk. Odnoszą się bowiem do poznania, które jest fundamentalnym aktem umysłowym każdej istoty ludzkiej i niejako definiuje jej sposób bycia w świecie. Rzeczą oczywistą zatem jest, że teorie poznania i wiedzy nurtowały już starożytnych Greków, którzy byli przecież pionierami filozofii. Poniżej postaram się scharakteryzować elementarne rodzaje wiedzy, które zostały zdefiniowane przez antycznych myślicieli.

Wedle starożytnych Greków istnieją trzy podstawowe typy wiedzy: episteme, doxa oraz techne. Jako pierwszą opiszę episteme, gdyż jest ona najistotniejsza i stoi najwyżej w hierarchii. Episteme jest wiedzą pewną, niekwestionowaną, pełnym odzwierciedleniem rzeczywistego stanu rzeczy. Parmenides z Elei twierdził, że powstaje ona jako rezultat poznania rozumowego, nie opartego na doświadczeniu i zmysłach. Według Platona episteme była odbiciem prawdziwej rzeczywistości, płynęła ze świata idei i podobnie jak u Parmenidesa, mogła objawić się tylko poprzez rozum. Świat idei był jednakże niedostępny dla śmiertelników, którzy egzystowali w jej iluzorycznym odbiciu. Sama episteme, jednakże była możliwa do osiągnięcia dla ludzi dzięki temu, że poznająca dusza, egzystowała wcześniej w świecie idei i mogła tam poznać realny stan bytu.

Doxa oznaczająca w języku greckim przekonanie, bądź mniemanie, jest wiedzą pozorną i niepełną. Warto zaznaczyć, że doxa i episteme istnieją ze sobą w relacji antagonistycznej. Doxa jest przeciwieństwem episteme, jest niedoskonała, ma charakter aposterioryczny i spekulatywny. Doxa w istocie nie jest wiedzą o rzeczywistości, lecz opinią o niej. Zarówno Parmenides jak i Platon twierdzili, że doxa jest efektem działania zmysłów, wiadomością opartą na doświadczeniu, powstającą w umyśle ludzkim złudną wizją rzeczywistości, przefiltrowaną przez pryzmat zmysłów.


Ostatnią z wyróżnionych typów wiedzy jest techne, oznacza umiejętność lub sztukę, jest wiedzą o tym w jaki sposób coś kreować. Podczas, gdy istotą episteme był wymiar teoretyczny, istotą techne jest wymiar praktyczny. Dzięki jej poznaniu można osiągnąć informacje jak działać, aby osiągnąć oczekiwany rezultat.

Wszystkie wymienione tu rodzaje wiedzy odnoszą się do osobnych aspektów poznania. Uzupełniają się i istnieją ze sobą w relacjach, tworząc spójną całość. Owe teorie stworzone w czasach starożytnych, dały podwaliny do rozwoju epistemologii i na przestrzeni wieków były używane i rozwijane przez wielu filozofów.

Bibliografia:

Michał Kuziak i inni, Słownik myśli filozoficznej, Wydanie I, Bielsko Biała 2004, PPU Park.

Włodzimierz Łagocki i Grzegorz Pyszczek, Filozofia, Warszawa 2000, Wydawnictwo Naukowe PWN.

Simon Blackburn, Oksfordzki słownik filozoficzny, Warszawa 1997, Książka i Wiedza.

 Dodaj komentarz do strony..   Zobacz komentarze (7)..   


« Filozofia starożytna   (Publikacja: 09-06-2016 )

 Wyślij mailem..   
Wersja do druku    PDF    MS Word

Mateusz Chról
Student kognitywistyki z Lublina

 Liczba tekstów na portalu: 5  Pokaż inne teksty autora
 Najnowszy tekst autora: Apolityczność a możliwość dyskursu
Wszelkie prawa zastrzeżone. Prawa autorskie tego tekstu należą do autora i/lub serwisu Racjonalista.pl. Żadna część tego tekstu nie może być przedrukowywana, reprodukowana ani wykorzystywana w jakiejkolwiek formie, bez zgody właściciela praw autorskich. Wszelkie naruszenia praw autorskich podlegają sankcjom przewidzianym w kodeksie karnym i ustawie o prawie autorskim i prawach pokrewnych.
str. 10013 
   Chcesz mieć więcej? Załóż konto czytelnika
[ Regulamin publikacji ] [ Bannery ] [ Mapa portalu ] [ Reklama ] [ Sklep ] [ Zarejestruj się ] [ Kontakt ]
Racjonalista © Copyright 2000-2018 (e-mail: redakcja | administrator)
Fundacja Wolnej Myśli, konto bankowe 101140 2017 0000 4002 1048 6365