|
Chcesz wiedzieć więcej? Zamów dobrą książkę. Propozycje Racjonalisty: | | |
|
|
|
|
Prawo » Prawo cywilne
Użyczenie Autor tekstu: Marta Lampart
Przez umowę użyczenia użyczający
zobowiązuje się zezwolić biorącemu na bezpłatne używanie oddanej mu w tym
celu rzeczy (art. 710 KC). Użyczenie może zostać zawarte na czas oznaczony i nieoznaczony. Jest to umowa realna — dochodzi do skutku przez wydanie rzeczy
biorącemu na używanie [ 1 ].
Biorący korzystający z tej rzeczy nie pobiera z niej pożytków. Często dzieje się tak, że
umowa pożyczki utożsamiana jest z umową użyczenia. Przedmiotem umowy pożyczki
są pieniądze, natomiast umowa użyczenia może obejmować wszelkiego rodzaju
rzeczy [ 2 ].
Zatem „pożyczając" komuś np. książkę, nie zawieramy umowy pożyczki,
ale umowę użyczenia.
Obowiązkiem użyczającego jest
znoszenie tego, że ktoś używa jego rzeczy. Natomiast prawem biorącego jest
jej używanie. Powinien on używać rzecz zgodnie z jej właściwościami i przeznaczeniem. W tej kwestii strony mogą się inaczej umówić w umowie [ 3 ].
Aby biorący mógł oddać osobie trzeciej rzecz na używanie potrzebuje na to
zgody użyczającego. Biorący rzecz na używanie musi liczyć się z tym, że
ponosi on zwykłe koszty utrzymania rzeczy użyczonej. Jeżeli zmuszony był
uczynić inne wydatki i nakłady na rzecz, to do takiej sytuacji stosuje się
odpowiednio przepisy o prowadzeniu cudzych spraw bez zlecenia [ 4 ].
Po stronie biorącego może występować
kilka podmiotów. Jeżeli wspólnie wezmą rzecz do używania to ich
odpowiedzialność jest solidarna [ 5 ]
(art. 717 KC). Biorący na używanie jest odpowiedzialny za przypadkową utratę
lub uszkodzenie rzeczy, jeżeli jej używa w sposób sprzeczny z umową albo z właściwościami
lub z przeznaczeniem rzeczy (art. 714 KC in
principio). Taka odpowiedzialność powstaje także, gdy biorący powierza
rzecz innej osobie nie będąc do tego upoważniony przez umowę ani zmuszony
okolicznościami, a rzecz uległa utracie lub uszkodzeniu, które by nie powstało
gdyby biorący używał rzeczy w sposób właściwy lub gdyby trzymał ją u siebie (art. 714 in fine).
Użyczający musi naprawić
szkodę, której doznał biorący przez to, że użyczający nie powiadomił go o wadach rzeczy, mimo tego że o nich wiedział [ 6 ].
Wyjątkiem od tej zasady jest taka sytuacja, w której biorący mógł z łatwością
wadę zauważyć.
Jeżeli umowa użyczenia została
zawarta na czas określony to jej zakończenie równoważne jest z upływem tego
terminu. Natomiast jeżeli umowa taka została zawarta na czas nieoznaczony, użyczenie
kończy się, gdy biorący uczynił z rzeczy użytek odpowiadający umowie albo
gdy upłynął czas, w którym mógł ten użytek uczynić (art. 715 KC). Umowa
użyczenia, zawarta nawet na czas oznaczony, może też ulec zakończeniu, gdy:
·
biorący używa rzeczy w sposób sprzeczny z umową, właściwościami
lub z przeznaczeniem rzeczy
·
biorący powierza rzecz innej osobie nie będąc do tego upoważniony
ani zmuszony przez okoliczności
·
gdy rzecz stanie się potrzebna użyczającemu z powodów nie
przewidzianych w chwili zawarcia umowy
W przypadku zakończenia umowy użyczenia biorący rzecz
na używanie powinien zwrócić ją użyczającemu w stanie nie pogorszonym. Nie
ponosi on odpowiedzialności za zużycie rzeczy w następstwie prawidłowego używania.
Taki sam obowiązek zwrotu rzeczy ciąży na osobie, której biorący na używanie
tę rzecz powierzył.
Roszczenia użyczającego
przeciwko biorącemu o naprawienie szkody za uszkodzenie lub pogorszenie rzeczy
oraz roszczenia biorącego przeciwko użyczającemu o zwrot nakładów na rzecz
oraz o naprawienie szkody poniesionej wskutek wad rzeczy przedawniają się z upływem
roku od dnia zwrotu rzeczy (art. 719 KC [ 7 ]).
Przypisy: [ 1 ] W. Czachórski, „Zobowiązania. Zarys wykładu", Warszawa 2003, s. 449. [ 2 ] Zarówno ruchomości jak i nieruchomości. [ 3 ] Na zasadzie swobody umów — art. 353¹ Kodeksu cywilnego. [ 4 ] O tym temacie
mój tekst: „Prowadzenie cudzych spraw bez zlecenia". [ 5 ] Zobowiązanie jest solidarne, jeżeli to wynika z ustawy lub z czynności
prawnej — art. 369 KC. W przypadku użyczenia solidarność wynika z czynności prawnej. [ 6 ] Jest to rękojmia za szkodę. [ 7 ]
Przepis ten stanowi lex specialis do
art. 118 KC określający ogólne terminy przedawnienia roszczeń — 10
lat, a 3 lata dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczenia związane z prowadzeniem działalności gospodarczej. « Prawo cywilne (Publikacja: 31-08-2004 )
Marta Lampart Absolwentka Prawa i Administracji na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Jagiellońskiego. Interesuje się prawem cywilnym i gospodarczym/handlowym oraz ekonomią. Od października 2004 prowadziła zajęcia z Historii Prawa Polskiego w Towarzystwie Biblioteki Słuchaczów Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego. Liczba tekstów na portalu: 9 Pokaż inne teksty autora Najnowszy tekst autora: Społeczeństwo obywatelskie | Wszelkie prawa zastrzeżone. Prawa autorskie tego tekstu należą do autora i/lub serwisu Racjonalista.pl.
Żadna część tego tekstu nie może być przedrukowywana, reprodukowana ani wykorzystywana w jakiejkolwiek formie,
bez zgody właściciela praw autorskich. Wszelkie naruszenia praw autorskich podlegają sankcjom przewidzianym w
kodeksie karnym i ustawie o prawie autorskim i prawach pokrewnych.str. 3581 |
|