Racjonalista - Strona głównaDo treści


Fundusz Racjonalisty

Wesprzyj nas..
Zarejestrowaliśmy
204.038.661 wizyt
Ponad 1065 autorów napisało dla nas 7364 tekstów. Zajęłyby one 29017 stron A4

Wyszukaj na stronach:

Kryteria szczegółowe

Najnowsze strony..
Archiwum streszczeń..

 Czy konflikt w Gazie skończy się w 2024?
Raczej tak
Chyba tak
Nie wiem
Chyba nie
Raczej nie
  

Oddano 654 głosów.
Chcesz wiedzieć więcej?
Zamów dobrą książkę.
Propozycje Racjonalisty:
Sklepik "Racjonalisty"

Złota myśl Racjonalisty:
"Ludzie, zauważyłem, lubią takie myśli które nie zmuszają do myślenia."
 Religie i sekty » Religie azjatyckie

Erotyczny charakter tantry hinduistycznej i buddyjskiej [2]
Autor tekstu:

Kolejnym ważnym elementem tantry jest celebrowanie mandali. Mandala dosłownie oznacza „krąg", i „koło” – „Jest to rysunek dość złożony, obejmujący krąg zewnętrzny i jedno lub kilka koncentrycznych kół, które zamykają kwadrat podzielony na 4 trójkąty: wewnątrz każdego z tych trójkątów, a także w centrum mandali znajdują się koła zawierające obrazy bóstw albo ich symbole. Ten schemat ikonograficzny poddaje się niezliczonym odmianom: jedne mandale mają wygląd labiryntu, inne pałacu z murami obronnymi, wieżami, ogrodami (...)" [ 31 ].

Mandala jest narzędziem stosowanym w rytuale i medytacji. Wchodząc w mandaliczną przestrzeń, praktykujący doświadcza stopniowej transformacji nieświadomości w świadomość. Mandala symbolizuje święty wymiar czasu i przestrzeni. Przedstawienia mitologicznych bóstw i postaci w środku mandali stanowią reprezentacje określonych stanów mentalnych, a sama struktura mandali wyznacza drogę do centrum, które oznacza osiągnięcie integracji indywidualnego „ja" z najwyższą rzeczywistością. Natomiast w medytacji mandala pomaga w wizualizacji symboli – we własnym ciele [ 32 ].

W praktykach trantrycznych, nieocenioną rolę pełni ciało. Reprezentuje ono kosmos i cały panteon bóstw, toteż odgrywa kluczową rolę w drodze do wyzwolenia. Tantrycy muszą praktykować medytację i ćwiczenia jogiczne, w celu utrzymania kondycji fizycznej [ 33 ]. Ciało człowieka bowiem stanowi swoisty instrument, który poprzez odpowiednie zabiegi pomaga w dostąpieniu Absolutu. Jedną z fundamentalnych koncepcji tantrycznych jest tożsamość ludzkiego ciała z wszechświatem na zasadzie jedności mikrokosmosu z makrokosmosem.

Generalnie rzecz ujmując, fizjologia tantryczna wyróżnia ciało fizyczne i subtelne – odpowiednik ciała boskiego. Specyficznymi konstruktami tej fizjologii są kanały, przez które przechodzi energia – nadi oraz centra, w których skupia się energia kosmiczna i boska – czakramy. Najważniejsze z nadi to: ida, pingala i suszumna. Mówi się, że wszystkie z nich istnieją tylko na poziomie symbolicznym – w świadomości jogina [ 34 ]. Ida – biegnie do lewej dziurki nosa, pingala – do prawej, a suszumna prowadzi do najistotniejszej czakry – sahasrary [ 35 ].

Celem praktyk jest skierowanie energii do suszumny, aby osiągnąć stan czystej świadomości. Uważa się, że ida to księżyc, Śiwa i jego nasienie, pingala – słońce, sprawcza moc Śakti oraz, ida przenosi nasienie, a pingala – jajo. Najczęściej spotykane nazwy dla idy i pingali, to odpowiednio – „słońce" i „księżyc" – symbole Śakti i Śiwy [ 36 ].

Rytuały tantryczne kładą również nacisk na praktykowanie jogi kundalini (joga wężowa), która dąży do połączenia przeciwstawnych sobie energii: seksualnej i duchowej. Kundalini nazywana jest również „wężową mocą". Jest to boska, kosmiczna moc, która drzemie w ciele każdego człowieka [ 37 ]. "Joga ta rozwinęła mistyczną fizjologię ciała opisując proces budzenia energii kundalini i jej wznoszenie się przez kolejne centra (czakramy) [ 38 ]. Kundalini uosabia żeńską energię (śakti), którą należy obudzić i nakierować centralnym kanałem energetycznym (znajdującym się u podstawy kręgosłupa – muladhara) do najwyższego centrum energii – sahasrary (znajduje się na szczycie głowy i stanowi siedzibę Śiwy). Aby pobudzić Kundalini należy wykonywać skomplikowane ćwiczenia jogiczne, które nastawione są na zatrzymanie oddechu. Oprócz tego, częstokroc wykonuje się odpowiednie pozycje ciała, określane mianem asana [ 39 ] i mudra [ 40 ]. W ten sposób przeciwstawne sobie pierwiastki jednoczą się.

Na tle rozpatrywanej tantry hinduistycznej, warto wskazać na wyjątkowość tantry buddyjskiej, w kontekście jej erotycznych aspektów. Specyfika tantry buddyjskiej musi być, rzecz jasna, zabarwiona doktryną filozoficzno-religijną samego buddyzmu, gdzie kwestią zasadniczą jest bezpośrednie doświadczenie rzeczywistości. Duży wpływ na późniejszy kształt buddyzmu mają jego początki, tkwiące w skrajnie ascetycznym ruchu śramanów, odrzucających wszystkie przejawy życia materialnego, kondycji ziemskiej, a przede wszystkim – kobiecości [ 41 ]. Zgodnie z obowiązkiem życia w czystości (bhikkhu), mnichowi nie wolno było odezwać się do kobiety, ani przyjąć czegokolwiek z jej rąk. Kobieta bowiem budziła zbyt wiele namiętności, a zatem była przyczyną cierpienia. Wyzbycie się fałszywych pragnień, stłumienie żądz związanych z seksem, małżeństwem i rodziną było warunkiem koniecznym wyzwolenia się z samsary [ 42 ].

Początkowo, zgodnie z ascetyczną doktryną buddyzmu: głównym celem życia ludzkiego powinno być wyzwolenie z cierpienia i osiągnięcie nirwany. Obowiązkiem każdego buddysty było przestrzeganie 5 zakazów: zabijania, kradzieży, kłamstwa, picia napojów upajających i prowadzenie życia nieczystego. Środowisko mnisze natomiast zobowiązane było do respektowania znacznie większej ilości zakazów m.in.: zakazane były wszelkie rozrywki jak tańce, muzyka, teatr, a także obcowanie cielesne [ 43 ]. Stopniowo jednak buddyzm ulegał ewolucji i przejmował wiele wierzeń ludowych. Konsekwencją tego było pojawienie się tantry.

Już w okresie „Wielkiego Wozu", do panteonu i mitologii buddyjskiej wkroczyły żeńskie bóstwa związane z płodnością i erotyzmem. Jedną z pierwszych takich bogiń była Pradżniaparamita [ 44 ], będąca personifikacją cech bodhisattwy. Potem na wzór panteonu hinduistycznego Buddowie i bodhisattwowie otrzymali swoje małżonki kojarzone odtąd jako śakti swoich mężów. Związek taki pojmowano jako seksualny [ 45 ].

Jeśli chodzi o teksty tantryczne, ich powstanie datuje się je na okres między IV a X wiekiem. Tradycja tantryczna podaje, iż zostały one objawione mahasiddhom [ 46 ]przez Buddę, który objawił się im pod postacią energii (Wadżradhara). Źródłem tych objawień jest Pierwotny Budda, który zamanifestował się jako Bóg i Bogini w seksualnym zespoleniu , w „wielkiej błogości" zwanej mahasukhi. Budda nauczając tantr ukazywał się ze swoją małżonką w zespoleniu, dlatego też praktykujący musi ten akt wizualizować [ 47 ].

Główna różnica miedzy tantrą buddyjską a hinduską zasadza się na sposobie traktowania rzeczywistości zjawiskowej, jak i tej absolutnej. Zarówno jedną, jak i drugą cechuje niesubstancjalność – pustka [ 48 ]. W tantrze buddyjskiej podkreśla się, iż świat widziany jest jako zewnętrzna manifestacja wewnętrznego oświecenia, a proces transformacji polega przede wszystkim na przemienieniu substancji takich jak: ignorancja i namiętność w oświeconą świadomość. Natura namiętności nie jest stłumiona i zanegowana, ale jest zbierana i transformowana przez tantryka. Tantrycy buddyjscy zwracają uwagę, iż jednostronne wywyższenie ducha i zaprzeczenie ciała – jak dzieje się w ortodoksyjnych nurtach – w ostateczności prowadzi do autodestrukcji, ponieważ negujemy pewną część naszej istoty [ 49 ].

Kolejnym, istotnym aspektem różnicy między omawianymi rodzajami tantr jest sposób postrzegania żeńskich i męskich mocy, które w hinduizmie oznaczają odpowiednio: aktywność i statyczność, podczas gdy w buddyzmie aspekt żeński związany jest z działaniem i mądrością, a męski z energią. Ponadto, specyficznym rysem buddyzmu tybetańskiego jest ogromny szacunek w stosunku do odmiennej płci [ 50 ].

Jednakże, w każdym z tantryzmów, podstawowa zasada sprowadza się do idei, iż zespolenie seksualne między kobietą i mężczyzną polega na przepływie energii i najlepiej, kiedy odbywa się bez wzajemnej stymulacji. Poprzez akt seksualny dokonuje się zrównoważenie biegunowości, a co za tym idzie – zaistnienie więzi i harmonii pomiędzy człowiekiem a światem.

Tantra, zarówno na płaszczyźnie ideologicznej, jak i rytualnej posługuje się symboliką i praktykami seksualnymi, ponieważ są one doskonałym sposobem przekroczenia poczucia dualizmu świata, poprzez doświadczenie dwóch odrębnych i złączonych ciał, w rezultacie stanowiących Jedność. Ta swoista „rozpusta" seksualna tantryków stanowi niejako katharsis od grzesznych skłonności i uczynków [ 51 ].

Podsumowując, należy zwrócić uwagę na istotny fakt, iż motyw erotyzmu żeńsko-męskiego na terenie Indii pojawia się od niepamiętnych czasów. Już nawet w sferze mitologicznej zjednoczenie seksualne między bogami jest aktem sakralnym. Natomiast późniejszy akt seksualny jest po prostu powtórzeniem tej świętej czynności.

Bibliografia

  • Ł. Trzciński, Tantra Śiwaicka, w: Filozofia Wschodu, pod red. B. Szymańskiej, Kraków 2001
  • M. Czerniak – Drożdżowicz, Tantryczne tradycje Indii, w: Hinduizm, „Znak", nr 553, Kraków 1999
  • M. Jakubczak, M. Sacha-Piekło, Między wiarą a gnozą. Doświadczenie mistyczne w tradycjach Orientu, Kraków 2003
  • Tulku Thondup Rinpocze, Ukryte nauki Tybetu, Kraków 1999
  • M. Eliade, Mity, sny i misteria, Warszawa 1999
  • Ł. Trzciński, Tantra buddyjska, w: Encyklopedia religii świata, T.1, pod red. W. Żakowskiego, Warszawa 1997
  • Padoux A., Tantryzm, w: Encyklopedia religii świata T.1, pod red. W. Żakowskiego, Warszawa 1997
  • Kudelska M., Hinduizm, Kraków 2006
  • Kudelska M., Hinduizm – jedność w różnorodności, „Znak", nr 533, Kraków 1999
  • Jakimowicz – Shah M., Jakimowicz A., Mitologia indyjska, Warszawa 1982
  • Giaco, XIV Dalajlama Tenzin, Świat buddyzmu tybetańskiego, Kraków 2002
  • Eliade M., Joga: nieśmiertelność i wolność, Warszawa 1984
  • Eliade M., Mity, sny i misteria, Warszawa 1999
  • D'Onza Chiodo M., Buddyzm, Kraków 2005
  • Czerniak – Drożdżowicz M., Tantryczne tradycje Indii, w: „Znak", Hinduizm, nr 553, Kraków 1999
  • Basham Arthur L., Indie od początku dziejów do podboju muzułmańskiego, Warszawa 1964
  • Brockington J.L., Święta nić hinduizmu: hinduizm w jego ciągłości i różnorodności, Warszawa 1990

1 2 

 Po przeczytaniu tego tekstu, czytelnicy często wybierają też:
Kobieta w hinduizmie
Konfucjanizm

 Dodaj komentarz do strony..   Zobacz komentarze (3)..   


 Przypisy:
[ 31 ] Ibidem, s. 233
[ 32 ] Ibidem
[ 33 ] Ibidem
[ 34 ] Ibidem
[ 35 ] sahasrara — centralna, docelowa czakra, utożsamiana z Absolutem
[ 36 ] Ibidem
[ 37 ] M.Kudelska, Hinduizm , op.cit.
[ 38 ] Ibidem, s.211
[ 39 ] asany — pozycje ciała stosowane w praktykach jogi, mają za zadanie odizolować zmysły od konsekwencji wysiłku podczas tych praktyk i pomóc w uzyskaniu stabilności ciała
[ 40 ] M.Drożdżowicz, op.cit.
[ 41 ] J.L. Brockington, op.cit.
[ 42 ] M. D'Onza Chiodo, Buddyzm , Kraków 2005, s.69
[ 43 ] A.L. Basham, op.cit.
[ 44 ] Pradżniaparamita — bogini personifikująca mądrość
[ 45 ] A.L. Basham, op.cit.
[ 46 ] mahasiddhowie — wielcy, oświeceni mistrzowie tantrycznej ścieżki, którzy uzyskali "najwyższą moc" — maha — siddhi
[ 47 ] XIV Dalajlama Tenzin Giaco, Świat buddyzmu tybetańskiego , Kraków 2002
[ 48 ] Ł. Trzciński, Tantra buddyjska , op.cit.
[ 49 ] Tulku Thondup Rinpocze, Ukryte nauki Tybetu , Kraków 1999
[ 50 ] Ibidem
[ 51 ] M. Eliade, Joga...

« Religie azjatyckie   (Publikacja: 14-10-2007 Ostatnia zmiana: 28-01-2009)

 Wyślij mailem..   
Wersja do druku    PDF    MS Word

Ilona Wojtarowicz
Absolwentka religioznawstwa na Uniwesytecie Jagiellońskim (2006).

 Liczba tekstów na portalu: 8  Pokaż inne teksty autora
 Najnowszy tekst autora: Kabała a sufizm
Wszelkie prawa zastrzeżone. Prawa autorskie tego tekstu należą do autora i/lub serwisu Racjonalista.pl. Żadna część tego tekstu nie może być przedrukowywana, reprodukowana ani wykorzystywana w jakiejkolwiek formie, bez zgody właściciela praw autorskich. Wszelkie naruszenia praw autorskich podlegają sankcjom przewidzianym w kodeksie karnym i ustawie o prawie autorskim i prawach pokrewnych.
str. 5579 
   Chcesz mieć więcej? Załóż konto czytelnika
[ Regulamin publikacji ] [ Bannery ] [ Mapa portalu ] [ Reklama ] [ Sklep ] [ Zarejestruj się ] [ Kontakt ]
Racjonalista © Copyright 2000-2018 (e-mail: redakcja | administrator)
Fundacja Wolnej Myśli, konto bankowe 101140 2017 0000 4002 1048 6365