Azowie to w mitologii germańskiej ród dobroczynnych bogów, który po pokonaniu Wanów rządził światem. Siedzibą Azów był Asgard. Oto krótkie charakterystyki postaci bogów skandynawskich oraz zagadnień związanych z nimi.

Aegir — był to bóg morski. Jego żoną była Ran, mieli dziewięć córek — olbrzymek. Według legendy organizowali oni podwodne uczty dla topielców i bogów.

Andvari — mitologiczny karzeł, posiadacz wielkiego, złotego skarbu. Bóg zła Loki rozkazał mu go oddać, nie pozostawiając nawet magicznego pierścienia, który umożliwiłby Andvariemu odzyskanie skarbu.

Asgard — odpowiednik greckiego Olimpu, niebiańska siedziba bogów skandynawskich. W jej skład wchodziło kilka pałaców, z których najsłynniejsza jest Walhalla. Do Asgardu można było się dostać jedynie przez most zbudowany z tęczy. Słowo to pochodzi od „as" — bóg i „gardh" — dwór, ogrodzona przestrzeń.

Ask — w mitologii skandynawskiej imię to nosi pierwszy człowiek. Powstał on z jesionu, a jego stwórcami byli Odyn, Ve i Vili.

Odyn — władca bogów i ludzi; skandynawski odpowiednik zachodniogermańskiego Wodana (zwanego też Wotan, Wuotan) i anglosaskiego Wodena. Główny bóg Azów, ich władca, patron wojny, zwycięstwa, poległych w boju bohaterów, poezji, rolnictwa, zasiewów, mądrości, mag oraz mistrz czarów. Za cenę utraty oka wypił wodę ze źródła Mimira, co uczyniło go najmądrzejszym z bogów. Wyobrażany jako jednooki, potężny starzec przywdziany w błękitny płaszcz, kapelusz z szerokim rondem, który kładzie cień na część twarzy i oko, z kijem w ręku. Jego brakujące oko to Słońce. Uważany jest za wynalazcę znaków runicznych i magii runicznej, co czyni go patronem poetów. Poezja nosiła miano daru, wynalazku, zdobyczy, napoju Odyna. Bóg ten zamieszkiwał Gladsheim, jego pałacem w Asgardzie była Walhalla. Odyn był synem Bora, bratem Ve i Viliego, jego żoną była Frigga. Należały do niego dwa kruki — Huginni Muninn, które przynosiły mu wieści z ziemi, rumak Sleipnir, wilki Geri i Freki. Własność Odyna stanowiły okręty Skidbladnir i Naglfar, niechybna włócznia Gungnir, pierścień Draupnir, tron Hlidskjalf. W dniu ostatecznej walki bogów Odyn miał zostać pożarty przez Fenrira.

Freja — małżonka Odyna;

Thor — pierworodny syn Odyna, władca piorunów; zwany też Thórr. Jeden z ważniejszych bogów skandynawskich. Jego atrybuty to Młot, Pas i Żelazne Rękawice. Władał piorunami, patronował domowi, rodzinie, urodzajom, trzodzie. Jego żoną była wieśniaczka Sif, symbolizująca Ziemię. Przez plamiona germańskie czczony był jako Donar, a przez Sasów pod imieniem Thunera. Germanie nadali czwartkowi imię Thora — „donnerstag", podobnie uczynili Anglicy — „thursday" i Duńczycy oraz Szwedzi — „torsdag".

Tyr — syn Odyna, bóg wojny; inaczej Tiu, Thingsus. Bóg wojny, prawa, ćwiczeń atletycznych, sprawiedliwości. Pozbawiony jednej ręki (odgryzł mu ją Fenrir). Przypuszcza się, iż składano mu ofiary z ludzi. Germanowie nadali wtorkowi imię Tyra: niemiecki „dienstag", angielski „tuesday", duński „tirsdag"

Baldur — syn Odyna, bóg słońca i światła; występuje również jako Baldr lub Balder. Potomek Odyna, patron słońca letniego i światła. Był skandynawskim odpowiednikiem Apolla, ulubieńcem zarówno bogów jak i ludzi. Jego życiu zagrażała śmierć, by go przed nią uchronić jego matka — Frigga — kazała przysiąc wszystkim rzeczom, iż nie uczynią mu krzywdy. W roztargnieniu zapomniała jednak o jemiole. Według jednej z legend Loki nakłonił ślepego Hödura, by ten cisnął w Baldura gałęzią tej rośliny, co spowodowało śmierć boga światła. Inna wersja mitu głosi, iż między Höduram a Baldurem nawiązała się rywalizacja o przepiękną Nannę. Ślepy bóg zdobywa miecz Miming lub Misteleinn (co oznacza „jemioła"), któremu nikt nie mógł się oprzeć i zabija Baldura. Wydarzenie to wstrząsnęło bogami i zostało odczytane jako zapowiedź ich zmierzchu.

Nanna — małżonka Baldura; z rozpaczy po śmierci męża rzuciła się na stos pogrzebowy i spłonęła wraz z jego ciałem.

Bragi — patron poezji;

Iduna — małżonka Bragiego;

Vidar — patron milczenia;

Hermod — syn Odyna, jego poseł;

Loki — bóg zła, kłótni i niezgody, szatan. Wraz z olbrzymką Angrbodą wydał na świat trzy potworne istoty: wilka Fenrira, węża Midgardu oraz Helę. Nakłonił Hödura, by ten zabił Baldura. Jedna z wielu wiążących się z nim legend głosi, iż dał życie demonom, którym przewodził podczas walki bogów ze złem, czyli zmierzchu bogów.

Siguna — małżonka Lokiego;

Vali — syn Odyna, strażnik sprawiedliwości; najmłodszy potomek Odyna. Miał przeżyć zmierzch bogów.

Bifrost — most zbudowany z tęczy. Łączył on Asgard, znajdujący się w niebie z Midgardem, czyli ziemią. Kolory tęczy miały pochodzić od odbicia jego drogich i pięknych kamieni. Strażnikiem Bifrostu był Hajmdal. Most miał się rozpaść w chwili nastania Rangaröku, czyli zmierzchu bogów.

Bragi — bóg pieśni, poezji, wymowy. Potomek Odyna i Friggi, jego żoną była Iduna. Przedstawiany był jako starzec z długą i siwą brodą. Wspólnie z Hermoderem witali i przyjmowali w Walhalli poległych w boju wojowników. Z postacią Bragiego wiążą się dwa określenia: „Opowieść Bragiego" - długa, interesująca historia; oraz „Puchar Bragiego" — puchar, który musiał wypić każdy król, który obejmował tron po przodkach.

Draupnir — wykuty przez gnomy dla Odyna złoty, magiczny pierścień. Jego szczególna właściwość polegała na tym, iż w co dziewiątą noc powstawało z niego osiem identycznych pierścieni.

Embla — imię to nadano pierwszej kobiecie, powstałej z jesionu i stworzonej przez Odyna, Ve i Vili.

Fenrir — zwany również Fenris-wilk. Potworny potomek Lokiego i olbrzymki Angrbody, brat Hela i węża Midgardu. Był tak wielkich rozmiarów, że kiedy ziewał dolną szczęka dotykał ziemi, a górną niebios. Dla bezpieczeństwa Tyr skuł go łańcuchem Gleipnir, z którego wilk zerwał się w dniu zmierzchu bogów, a następnie pożarł Odyna i zginął z ręki Vidara.

Frigga — żona Odyna, matka bogów. Odpowiedniczka Junony oraz germańskiej Freji. Bogini małżeństwa oraz rodziny.

Gleipnir — mitologiczny łańcuch, którym Tyr skuł Fenrira. Wykonany przez karły, bardzo lekki, zrobiony z odgłosu kocich kroków, korzeni gór, mięśni niedźwiedzia, oddechu ryb, bród kobiecych, śliny ptaków. Jego zerwanie miało zwiastować koniec świata.

Hajmdal — bóg światła, strażnik niebios na moście Bifrost.

Hel — córka Lokiego i Angrbody, siostra Fenrira i węża Midgardu. Władczyni zmarłych i podziemnego kraju otoczonego rzeką, do którego wejścia strzegł pies Garm. Do tego miejsca zrzucił ją Odyn, jej mieszkanie zaś znajduje się w korzeniach Igdrasilu. Hel to też nazwa podziemnej krainy umarłych w łóżku.

Hermod — czasem jego imię występuje jako Hermodr. Syn Odyna, boski poseł. Wspólnie z Bragim witał i podejmował w Walhalli zmarłych na polu bitwy. Odbył bezskuteczną podróż do krainy umarłych — Helu — by wydobyć stamtąd Baldura. Został zabity przez swojego brata — ślepego Hödura.

Hödur — zwany też Hedr, Hödr, Hodur, Hoder, Höthur. Władca ciemności, przedstawiany jako ślepy starzec. Przeciwieństwo Baldura, którego za namową Lokiego uśmiercił przy pomocy strzały z jemioły albo miecza. Za ten czyn został zgładzony przez boga sprawiedliwości — Valiego.

Hrimfaksi — mitologiczny koń, którego piana z pyska pokrywająca ziemię tworzyła rosę, rumak Nocy.

Huginn i Munnin — dwa kruki, własność Odyna, przynosiły mu one wieści z ziemi. Symbolizował Myśli i Pamięć, zwykle siedziały na ramionach najważniejszego z bogów.

Iduna — zwana także Idun, Ithunn. Żona Bragiego, córka karła Svalda, uosabiała porę roku pomiędzy marcem a wrześniem. Posiadała magiczne, złote jabłka, które przechowywała w Asgardzie. Bogowie spożywali je, by zachować nieśmiertelność i wieczną młodość.

Igdrasil — drzewo zwane też Yggdrasill, Drzewo wszechświata, Wielkie drzewo świata. Jesion, który niezależnie od pory roku pozostawał zielony. Według wierzeń podtrzymywał on wszechświat, a wyrósł z ciała olbrzyma Imira. Gałęzie drzewa miały otaczać Asgard, z kolei korzenie Niflheim, Jötunheim i podziemne królestwo zmarłych.

Imir — zwany też Ymir. Kosmogonia skandynawska podaje, iż olbrzym ten wyłonił się z topniejących lodów Niflheimu. Z jego lewej pachy powstała pierwsza para ludzi, a ze stóp Olbrzymi Mrozu. Imir został wykarmiony prze prakrowę Audhumla, która to liżąc słony lód morski uwolniła człowieka imieniem Buri. Jego syn Borr poślubił córkę Imira — Bestlę — i został ojcem Azów. Odyn, Ve i Vili zgładzili Imira, którego krew zalewając świat zabiła Olbrzymów Mrozu, z wyjątkiem Bergelmira. On uratował się i odpłynął łodzią, by założyć nowy ród olbrzymów. Odyn, Ve i Vili z trupa olbrzyma stworzyli Midgard, czyli świat ludzi; z jego krwi oceany, morza i jeziora; z ciała ziemię; z kości góry; z zębów skały i kamienie; z brwi zaporę broniącą świat ludzi; z czaszki sklepienie niebieskie, które podtrzymywały cztery karły stojące na czterech krańcach świata.

Jabłka wiecznej młodości — magiczne, złote jabłka przechowywane w Asgardzie przez Idune. Bogowie spożywali je by zachować młodość i nieśmiertelność. Wiąże się z nimi następująca legenda: Olbrzym Thjazi wymusił szantażem na Lokim, by ten skradł jabłka i porwał Idune, a następnie przywiódł od niego. Gdy reszta bogów odkryła udział władcy zła w tym wydarzeniu, zagroziła mu, iż zginie, jeśli nie odzyska jabłek i żony Bragiego. Gdy olbrzym udał się na połów ryb Loki, który przybrał postać sokoła, wkradł się do jego domu i przeobraził boginię w orzeszek, a następnie przeniósł ją z wraz z owocami do Asgardu.

Jörmungander — zwany również wężem Midgardu. Potwór ten był synem Lokiego i Angrbody, bratem Fenrira oraz Hel. Odyn zrzucił go do oceanu, gdzie urósł do takich rozmiarów, że otoczył swoim ciałem całą ziemię i zjadł własny ogon.

Midgard — kraina stworzona z ciała Imira przez Odyna, Ve i Vili. Miejsce pośrednie pomiędzy światem umarłych a Asgardem, zamieszkałe przez ludzi, ziemia. Z siedzibą bogów połączona była Bifrostem. Słowo Midgard pochodzi od „mid" — środkowy i „gardh" — ogrodzony obszar, miejsce.

Po przeczytaniu tego tekstu, czytelnicy często wybierają też: Wierzenia skandynawskie O religii Szwedów

Zobacz komentarze (8)..

Wyślij mailem..

Wersja do druku    PDF    MS Word