|
| |
Złota myśl Racjonalisty: Nauka jest wielką republiką z wieczystem liberum veto, wedle którego głos jednego uczonego, gdy słuszny, zmusza do posłuchu wszystkich, naturalnie nie zaraz, ale ostatecznie zawsze. Więc w imię tych praw owej wielkiej republiki naukowej, stojącej ponad narodami, państwami, autorytetami, trzeba być cierpliwym. To nie oświata, to nauka. To nie popularyzacja lecz badanie. Jeśli ktoś mniema, że nie ma.. | |
| |
|
|
|
|
STOWARZYSZENIE » Raporty i opracowania » Polska w UE a stos. wyznaniowe
Polski Autokefaliczny Kościół Prawosławny a integracja europejska [1] Autor tekstu: Jarosław Matwiejuk
Polska w Unii Europejskiej a stosunki wyznaniowe
Konferencja naukowa zorganizowana przez Stowarzyszenie Kultury Europejskiej
SEC i Stowarzyszenie na Rzecz Państwa Neutralnego Światopoglądowo NEUTRUM,
Warszawa, 31 maja 2004 r.
Poniżej prezentujemy referat przygotowany do wygłoszenia,
rozdany uczestnikom KonferencjiJarosław Matwiejuk (Polski Autokefaliczny Kościół
Prawosławny a integracja europejska): Polski Autokefaliczny Kościół
Prawosławny, podobnie zresztą jak i inne europejskie Kościoły prawosławne z wielką nadzieją odnosi się do procesu integracji europejskiej, traktując
integrację z jednej strony jako naturalny element rozwoju cywilizacji
europejskiej, a z drugiej strony jako szansę na prawdziwe i rzeczywiste
zjednoczenie Europy. Jest to niewątpliwie olbrzymia szansa na powstanie Europy,
która będzie wolna od wojen, nietolerancji, nierówności, niesprawiedliwości,
różnego rodzaju szowinizmu oraz dyskryminacji. Europy, w której każdy człowiek
będzie cieszył się godnością oraz szerokimi prawami i wolnością w tym
wolnością sumienia i religii. Europy, w której jej chrześcijańskie korzenie i jej chrześcijańska dusza pozostaną zachowane w nienaruszonym stanie
[ 1 ].
Jednocześnie wspólnie z innymi
Kościołami prawosławnymi jednoczącej się Europy z pewnym niepokojem
obserwuje objawiającą się i niestety narastającą w ostatnim okresie
tendencję do odrzucenia i kwestionowania jej duchowego, religijnego dziedzictwa w szczególności w toku prac nad europejską konstytucją.
W związku z przygotowywaniem
projektu Traktatu Ustanawiającego Konstytucję dla Europy regulującego także
problematykę mającą zasadnicze znaczenie dla funkcjonowania Kościołów
prawosławnych w jednoczącej się Europie, ich pozycji prawnej oraz w celu
wypracowania wspólnego panprawosławnego stanowiska w tej sprawie w dniach
18-19 marca 2003 r. odbyła się w Heraklionie na Krecie konferencja
zorganizowana przez Jego Świątobliwość Patriarchę Konstantynopolitańskiego
Bartłomieja na temat „Proponowana przez Kościół prawosławny pozycja
Konstytucji europejskiej wobec Kościołów i religii".
W
konferencji uczestniczyli przedstawiciele następujących Kościołów prawosławnych:
konstantynopolitańskiego, rosyjskiego, serbskiego, rumuńskiego, cypryjskiego,
greckiego, polskiego, słowackiego i finlandskiego. Uczestniczyli zatem w konferencji: przedstawiciele Kościołów prawosławnych funkcjonujących w państwach
należących do Unii Europejskiej od wielu lat tj. Grecja i Finlandia,
przedstawiciele Kościołów prawosławnych funkcjonujących w państwach, które
stały się członkami Unii Europejskiej 1 maja 2004 r. np. Polski i Czech oraz
przedstawiciele Kościołów prawosławnych funkcjonujących w państwach
ubiegających się o przyjęcie do Unii Europejskiej np. Serbii i Albanii oraz
przedstawiciele Kościołów prawosławnych funkcjonujących w państwach, które
nie wykluczają w dalekiej przyszłości członkostwa w Unii Europejskiej chociaż w chwili obecnej o członkostwo w Unii Europejskiej nie ubiegają się np.
Rosji.
Uczestnicy konferencji postawili
przed sobą następujące trzy cele. Po pierwsze określenie, jaki powinien być
stosunek Zjednoczonej Europy do poznanych przez cały świat i funkcjonujących w nim religii i kościołów, wśród których znajduje się Kościół Prawosławny.
Po drugie ustalenie kryteriów i warunków uznawania pozostałych nowych nurtów
religijnych jako religii oraz przyznawania im lub też nie ustawowych praw i wolności, jakie posiadają tradycyjne religie europejskie. Trzecim celem
konferencji było sprecyzowanie kryteriów zaliczania organizacji religijnych do
destrukcyjnych i przestępczych organizacji, jak również określenia ogólnych
zasad ich zwalczania.
Po
długiej i wnikliwej dyskusji przedstawiciele europejskich Kościołów prawosławnych
uczestniczących w konferencji przyjęli i podpisali oficjalne ogólnoprawosławne,
siedmiopunktowe stanowisko odnośnie projektu Traktatu Ustanawiającego
Konstytucję dla Europy oraz zasad integracji europejskiej w ogóle [ 2 ].
Zgodnie z przyjętymi ustaleniami
europejskie Kościoły prawosławne stoją na stanowisku, zgodnie z którym treść
Konstytucji Europejskiej powinna zawierać wyraźne odniesienie do chrześcijańskiego
dziedzictwa Europy, dzięki któremu uwieczniły się zasady i wartości
biblijnej i grecko — rzymskiej tradycji, które też wraz z późniejszymi
cechami kulturowymi stanowią fundamenty, na których zbudowana jest współczesna
cywilizacja europejska.
Europejskie Kościoły prawosławne
uczestniczące w konferencji uznały, że potwierdzenie praw człowieka,
uznanych i gwarantowanych przez europejskie i międzynarodowe porozumienia
oraz inne akty normatywne prawa międzynarodowego oraz które skodyfikowane
zostały w Karcie Praw Podstawowych Człowieka, powinny w dalszym ciągu stanowić
wewnętrzne prawo Unii Europejskiej.
Zdaniem uczestników konferencji
zagwarantowane w projekcie konstytucji europejskiej prawa człowieka powinny
posiadać nie tylko indywidualny, lecz zbiorowy i instytucjonalny swój wyraz. W szczególności dotyczy to świętości i nienaruszalności osoby ludzkiej oraz
misterium życia, a w konsekwencji odpowiedzialnego dysponowania wiedzą
biotechnologiczną, ochrony instytucji małżeństwa i rodziny, zgodne z powyższymi
zasadami i wartościami ukierunkowanie oświaty i wychowania, itp.
Europejskie Kościoły prawosławne
opowiedziały się za potwierdzeniem i rozumieniem wolności religijnej nie
tylko jako prawa jednostki, lecz także jako prawa tradycyjnych kościołów i religii Europy.
Zdaniem uczestników panprawosławnej
konferencji w Heraklionie Deklaracja XI Układu w Amsterdamie dotycząca ustroju
kościołów i związków niewyznaniowych powinna być wniesiona do Konstytucji i zagwarantować, że zawarte w niej rozstrzygnięcia normatywne nie zostaną
pogwałcone przez prawodawstwo państw — członków Unii. Proponowany zapis
odpowiedniego zapisu powinien być następujący: „Unia Europejska szanuje i nie narusza, zgodnych z prawem narodowym, istniejących w poszczególnych
krajach, stosunków państwa i kościoła jak również międzynarodowych zasad
wolności religijnej, jednostki, kościołów oraz religijnych związków lub
wspólnot w krajach, będących jej członkami" [ 3 ].
Europejskie Kościoły prawosławne
opowiedziały się również za niezwłocznym określeniem rygorystycznych
kryteriów zaliczania organizacji parareligijnych (sekt) w ramy wolności
religijnej, jak też normatywnego określenia ich działalności i praktykowania
nie legalnego prozelityzmu w krajach członkach Unii.
Wreszcie zdaniem Kościołów prawosławnych Unia Europejska
powinna również szanować status związków filozoficznych i niewyznaniowych
uznając przy tym za nie przeczące zasadzie tolerancji nie przyznanie przez państwa — członków Unii powyższym związkom przywilejów nadawanym Kościołom czy też
religiom.
Podsumowując stanowisko Polskiego
Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego odnośnie integracji europejskiej i projektu Traktatu Ustanawiającego Konstytucję dla Europy jest dokładnie takie
samo jak innych europejskich Kościołów prawosławnych wyrażone na
konferencji w Heraklionie zakończonej przyjęciem i podpisaniem 19 marca 2003
r. wspólnego panprawosławnego stanowiska w tej sprawie.
Prezentowana przez europejskie Kościoły
prawosławne wizja naszej zjednoczonej Europy to zatem spójna wizja Europy
chrześcijańskiej, pokojowej, postępowej, mającej wspólną cywilizację,
cywilizację silną i pełną miłości, tolerancji, solidarności z każdym
człowiekiem i dobrobytu. Jest to wizja Europy dobrze prosperującej w przyszłości i silnej duchowo ze sprawiedliwością społeczną i tolerancją, Europy szanującej
innego człowieka i tego obcego i tego słabszego [ 4 ].
Tym bardziej, że my Europejczycy mamy liczne wspólne cechy charakterystyczne,
które nas wyraźnie odróżniają od innych cywilizacji współczesnego świata.
Zaliczyć do nich możemy przede wszystkim: chrześcijańską tradycję,
demokratyczny ustrój, wspólną, ale wielowymiarową historię pełną różnych
napięć i przeciwieństw, szacunek do odmienności każdego narodu, do jego
szczególnej tożsamości kulturowej oraz historii i tradycji, wykształcone społeczeństwo,
wysoki poziom edukacji i technologii, tolerancję w stosunku do mniejszości
[ 5 ]
oraz poziomu naszej kultury i sztuki.
Warto przy tej okazji w tym
miejscu podkreślić szczególną rolę i działania podejmowane na europejskiej
arenie międzynarodowej przez Grecki Kościół Prawosławny w celu właściwego
uregulowania materii wyznaniowych w europejskich aktach normatywnych i zachowania chrześcijańskiej tradycji w Europie. Przypomnijmy w tym miejscu, że
już w toku wstępnych, studyjnych prac nad projektem Traktatu Ustanawiającego
Konstytucję dla Europy Kościół prawosławny w Grecji wysłał do członków
Zgromadzenia Europejskiego oficjalne stanowisko, w którym domagał się
umieszczenia w projekcie konstytucji europejskiej trzech następującymi
propozycji. Po pierwsze Kościół wnioskował, aby konstytucja europejska
zagwarantowała wolność religijną i fundamentalne prawa oraz zabraniała
prozelityzmu. Po
drugie domagał się zachowania i zapisania istniejącego w świadomości krajów
europejskich szacunku do korzeni chrześcijańskich. Po trzecie wskazywał na
konieczność zapisania prawa każdego kraju członkowskiego do swobodnego
regulowania stosunków państwa z kościołami i związkami wyznaniowymi, tak
jak przewiduje to Deklaracja XI przyjęta przez sygnatariuszy Traktatu
Amsterdamskiego w celu uszanowania odmienności kulturowej i tradycji
historycznej każdego narodu.
Przyjęte brzmienie art. 51 [ 6 ]
oraz art. II-10 ust. 1 [ 7 ].
Traktatu Ustanawiającego Konstytucję dla Europy normującego status kościołów i organizacji niewyznaniowych w Unii Europejskiej wyraźnie wskazuje na uwzględnienie
zasadniczej części greckich propozycji.
1 2 Dalej..
Przypisy: [ 1 ] Abp. Chrystodulos,
Arcybiskup Aten i całej Grecji, Europa i chrześcijaństwo, Elpis 2003 r.,
s. 150. [ 2 ] Materiały pokonferencyjne
pt. Rezultaty Panprawosławnej Konferencji dotyczące projektu Konstytucji
Unii Europejskiej. [ 4 ] Wykład wygłoszony w Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej w Warszawie 22 sierpnia 2003 r.
przez ks. Abp. Chrystodolusa, Arcybiskupa Aten i Całej Grecji. [ 5 ] Ugrupowania ekstremistów
są raczej marginesem współczesnej Europy. [ 6 ] Art. 51 Status Kościołów i organizacji niewyznaniowych
1.Unia szanuje status
przyznany na mocy prawa krajowego kościołom i stowarzyszeniom lub wspólnotom
religijnym w państwach Członkowskich i nie narusza go.
2.Unia szanuje na równi
status organizacji filozoficznych i niewyznaniowych.
3.Uznając tożsamość i szczególny wkład tych kościołów i organizacji, Unia utrzymuje z nimi
otwarty, przejrzysty i regularny dialog. [ 7 ] Art.
II-10 Wolność myśli, sumienia i religii
1. Każdy ma prawo do wolności myśli, sumienia i religii. Prawo to obejmuje wolność zmiany religii lub światopoglądu
oraz wolność uzewnętrzniania, indywidualnie lub wspólnie z innymi,
publicznie lub prywatnie, swej religii lub światopoglądu poprzez
uprawianie kultu, nauczanie, praktykowanie i uczestniczenie w obrzędach. « Polska w UE a stos. wyznaniowe (Publikacja: 03-09-2004 )
Wszelkie prawa zastrzeżone. Prawa autorskie tego tekstu należą do autora i/lub serwisu Racjonalista.pl.
Żadna część tego tekstu nie może być przedrukowywana, reprodukowana ani wykorzystywana w jakiejkolwiek formie,
bez zgody właściciela praw autorskich. Wszelkie naruszenia praw autorskich podlegają sankcjom przewidzianym w
kodeksie karnym i ustawie o prawie autorskim i prawach pokrewnych.str. 3611 |
|