Osoby w scenariuszach nastawionych na UNIKANIE używają słów: uniknę, trzymam się z daleka, pozbywam się, NIE ma tematu, NIE chcę, NIE lubię, chcę, żeby się NIE stało, pozbędę się.

SUGESTIE KOMUNIKACYJNE W SCENARIUSZACH UNIKANIA

Ustal, czego nie chcą, czego pragną uniknąć. Podkreśl, że możesz im pomóc uniknąć tego, czego nie chcą. Uprzedzaj, przewiduj potencjalne problemy. Zapewnij, że potencjalne problemy mogą zostać rozwiązane. Pomóż im sprecyzować to, czego naprawdę chcą, pamiętając, że jest to ich autentyczna trudność.

UWAGI O NAJCZĘSTSZYCH INTERFERENCJACH W SCENARIUSZACH UNIKANIA

Scenariusze osób nastawionych na unikanie często łączą się z wewnętrznym źródłem autorytetu (patrz: scenariusze wewnętrzne w metaprogramie Wewnętrzne - Zewnętrzne). Pojawiają się u osób reaktywnych (patrz: scenariusze reaktywne w metaprogramie Proaktywne — Reaktywne), którymi zatem trzeba posterować. Osoby takie częściej coś muszą, niż mogą, a zatem to, co steruje ich poczynaniami, to raczej konieczność niż możliwość (patrz: Konieczność — Możliwość).

SCENARIUSZE DĄŻENIA

Posiadają je ludzie o silnie zarysowanym myśleniu nastawionym na dążenia. Dążą, zbliżają się ku temu, czego chcą i co lubią. Mają często trudności z rozpoznawaniem tego, czego należy uniknąć. Minimalizują negatywne konsekwencje, bywa, że są obojętni wobec tego, co nie działa lub źle wychodzi. Reagują na zyski, nagrody, pochlebstwa i inne psychiczne wzmocnienia pozytywne. Kolekcjonują wrażenia, przyjaźnie, znajomości, sukcesy.

Ludzie w scenariuszach nastawionych na dążenia używają słów: chcę, osiągnę, zyskam, posiadam, wokół siebie zgromadziłem — wskazują na elitarność swego otoczenia.

SUGESTIE KOMUNIKACYJNE W SCENARIUSZACH DĄŻENIA

Mówiąc do takich osób, podkreślaj ich cele i to, co chcą osiągnąć. Podkreśl, że to, co ty robisz, pomoże im wydatnie osiągnąć to, czego chcą. Pamiętaj, że mają tendencję do ignorowania potencjalnych problemów, a nawet zrzucania ich na innych, przypisywania winy innym za to, co im nie wyszło.

UWAGI O NAJCZĘSTSZYCH INTERFERENCJACH W SCENARIUSZACH DĄŻENIA

Osoby nastawione na dążenie, częściej kierują się na zewnątrz (zewnętrzne odniesienie autorytetu). Jednak osoby silnie zdeterminowane, bardzo ambitne mogą postępować odmiennie.

Jednocześnie warto zwrócić uwagę, iż w przeważającej liczbie osoby do czegoś dążące, to osoby proaktywne, samodzielnie inicjujące zadania (patrz: scenariusze proaktywne w metaprogramie Proaktywne — Reaktywne). Osoby takie wręcz nie lubią narzucania im celów i dyrektywnych poleceń. Cenią wolność i dlatego lubią słyszeć o tym, co mogą, a nie o tym, co muszą (patrz: Konieczność — Możliwość).

METAPROGRAM II: WEWNĘTRZNE — ZEWNĘTRZNE (WEWNĘTRZNY AUTORYTET — ZEWNĘTRZNY AUTORYTET)

Odnosi się on do położenia źródła autorytetu, miejsca, w którym osoba lokuje inspirujące ją motywy własnego postępowania. Metaprogram ten jest stosunkowo silniejszy niż inne, ponieważ zawiera potwierdzenie dla samoświadomości. Składa się ze stylów myślenia — scenariuszy nastawionych „do wewnątrz" i „na zewnątrz" jednostki.

SCENARIUSZE OPARTE NA WEWNĘTRZNYM ŹRÓDLE ODNIESIENIA (WEWNĘTRZNYM AUTORYTECIE)

Ludzie, którzy tak myślą, mają tendencję do opierania się na własnych wewnętrznych kryteriach, ocenach. Wartościują według własnej wewnętrznej skali ocen. Oceniają rzeczy według tego, co sami uznają za właściwe. Używają własnych uczuć, żeby stwierdzić, czy dobrze postąpili. Źródło autorytetu i potwierdzenie słuszności ich działań, słów, opinii leży wewnątrz ich osoby. Osoby takie zwracają się do swego WNĘTRZA, aby tam znaleźć potwierdzenie tego, jak im się udały działania.

Uznają przede wszystkim dowody odnajdywane w swej retrospektywnej świadomości. Oceniają rezultaty swych działań na podstawie kryteriów subiektywnych. Sami się motywują. Dają się przekonać wówczas, gdy odwołujemy się do spraw, zdarzeń, sytuacji, które są im znane z własnego doświadczenia. Będą się opierać, gdy ktoś inny będzie im sugerował, co jest dobre dla nich, nie odwołując się do ich „ja" wewnętrznego.

Osoby w scenariuszu wewnętrznym mówią, o tym, co już zdecydowali, będą mówić o tym, że po prostu to wiedzą, czują itp. Powiedzą także: czuję, że tak jest dobrze, czuję to w środku, to mnie satysfakcjonuje.

SUGESTIE KOMUNIKACYJNE W SCENARIUSZACH WEWNĘTRZNYCH (WEWNĘTRZNYCH PUNKTACH ODNIESIENIA)

Nie mów do takich osób o tym, co inni ludzie myślą, czy też, jakie inni podjęli decyzje. Warto podkreślić to, co oni myślą, powiedz im, że sami muszą podjąć decyzję, zdecydować o sobie. Pomóż takim osobom wyklarować ich myśli.

Rozpoczynając przekonywanie takich osób, powiedz im: ja nie mogę cię do niczego przekonać; jesteś jedyną osobą, która może się do tego przekonać; tylko ty podejmiesz najlepszą z decyzji dobrych dla ciebie; to, co zdecydujesz, zależy wyłącznie od ciebie.

UWAGI O NAJCZĘSTSZYCH INTERFERENCJACH W SCENARIUSZACH WEWNĘTRZNYCH

Często ma miejsce połączenie wewnętrznego punktu odniesienia ze scenariuszem nastawionym na unikanie (patrz: scenariusze unikania w metaprogramie Unikanie — Dążenie). Przykład: jesteś jedyną osobą, która wie, co straci, jeżeli nie...

SCENARIUSZE, POLEGAJĄCE NA ZEWNĘTRZNYM PUNKCIE ODNIESIENIA (ZEWNĘTRZNYM ŹRÓDLE AUTORYTETU)

Ludzie, u których przeważa ten styl myślenia, opierają się na osądach innych. Źródło autorytetu i źródło dowodów usytuowane jest w ich myśleniu na zewnątrz. Ludzie ci używają zewnętrznych standardów i zewnętrznych informacji zwrotnych. Formułują własne opinie na podstawie sądów innych. Szukają potwierdzenia na zewnątrz, potrzebują aprobaty od innych. Wymagają ukierunkowania przez innych. Często wyciągają wnioski na podstawie reakcji innych. Pozwalają innym podejmować decyzje, co robić i jak robić, sami, stawiają się w tle, w drugim rzędzie. Muszą pytać innych ludzi, co sądzą o ich pracy. Liczą na innych, gdy pytają, czy dobrze im poszło. Używają kryteriów innych osób. Często dostosowują się do przekonań innych ludzi. Ludzie ci odbierają nadchodzący komunikat tak, jakby był już decyzją. Często reagują na obojętną informację tak, jakby to był imperatyw czy polecenie.

Osoby w zewnętrznych scenariuszach mówią, że wiedzą coś, ponieważ ktoś im to powiedział, słyszeli w mediach, przeczytali w książce lub gazecie. Dlatego: ktoś musi mi powiedzieć; fakty przemawiają za ty; naukowcy dowiedli; słyszałem o tym od...; jestem na bieżąco, interesuję się, więc wiem; zostanę pochwalony; dostrzeżono mnie; zwrócili na mnie uwagę; spodziewam się nagrody; tak po prostu jest.

SUGESTIE KOMUNIKACYJNE W SCENARIUSZACH ZEWNĘTRZNYCH ODNIESIEŃ

Przy zewnętrznych punktach odniesienia powinieneś się dowiedzieć, kto jest autorytetem dla twego rozmówcy.

Mówiąc do takich osób warto podkreślić, co inni myślą lub jak inni postąpili, zwłaszcza, jeżeli są to osoby imponujące im; np. Inni ludzie sądzą, że...

Przekonując ich, dostarcz im liczb, faktów, danych naukowych, statystyk, np. Fakty pokazują… Dostarcz wielu pozytywnych informacji zwrotnych, umiejętnie ich chwal za to, że poświęcili ci swoją uwagę. Informuj ich na bieżąco, jak im idzie. Zasugeruj, żeby twój partner porozmawiał z osobami, które już podjęły decyzję.

UWAGI O NAJCZĘSTSZYCH INTERFERENCJACH W SCENARIUSZACH ZEWNĘTRZNYCH ODNIESIEŃ

Osoby opierające się na zewnętrznych źródłach autorytetu lubią przewodzić lub przynajmniej zaliczać się do elity. Źle znoszą imperatywne dyrektywy, chociaż czasem wybierają przymus, jeżeli podporządkowanie się dyrektywom spełnia ich ambicje. Unikają ryzyka tylko wtedy, gdy zostaną obciążone poczuciem odpowiedzialności (patrz: scenariusze unikania i scenariusze dążenia w metaprogramie Unikanie — Dążenie).

METAPROGRAM III: PODOBIEŃSTWA — RÓŻNICE

Metaprogram ten umożliwia określenie sposobu sortowania informacji w procesach percepcji, uczenia się, zapamiętywania, zrozumienia nowych zjawisk. Składa się ze scenariuszy nastawionych na identyfikowanie tego, co podobne, i scenariuszy wychwytujących przede wszystkim różnice. Jest to jeden z bardziej autonomicznych metaprogramów.

SCENARIUSZE POLEGAJĄCE NA POSZUKIWANIU PODOBIEŃSTW

Scenariusze te przejawiają się jako tendencja poszukiwania identyczności albo co najmniej podobieństw. Opierają się na wspomnieniach tego, co było w przeszłości i porównania zdarzeń przeszłych, obecnych i przewidywanych. Osoby działające wedle tych scenariuszy mają tendencję do stwierdzania tego, „co jest", w przeciwieństwie do tego, „czego nie ma". Szukają w świecie zewnętrznym cech wspólnych, dopasowują zdarzenia, sytuacje, spotykanych ludzi. Starają się dopasować to, co od nas słyszą, do tego, co już wiedzą, znają. Mają tendencję do generalizacji, niekiedy odbiegających od powszechnie przyjętych czy uznanych.

Ludzie w scenariuszach podobieństwa mówią używając słów: takie same; dokładnie jak; podobne do; podtrzymują swoje zdanie, bo… .

SUGESTIE KOMUNIKACYJNE W SCENARIUSZACH PODOBIEŃSTWA

Mówiąc do osób myślących wedle tych scenariuszy, należy podkreślać to, co wspólne, koncentrować się na podobieństwach pomiędzy sytuacjami i dążeniami. Należy pokazać im, że oboje macie takie same intencje, cele, itp.

UWAGI O NAJCZĘSTSZYCH INTERFERENCJACH W METAPROGRAMIE PODOBIEŃSTWA — RÓŻNICE

Interferencje z innymi występują, ale nie są dość czytelne, by je móc łatwo ujawnić. Najczęściej ma miejsce wysuwanie na plan pierwszy jednego ze scenariuszy podobieństw albo różnic po to, by na drugim planie sytuowało się myślenie przeciwne. Będziemy, zatem mieli do czynienia ze scenariuszami złożonymi: podobieństwa z różnicami w tle oraz różnice z podobieństwami w tle.

SCENARIUSZE ZŁOŻONE: PODOBIEŃSTWA Z RÓŻNICAMI W TLE

Pierwotna uwaga kierowana jest na to, w jaki sposób zdarzenia, osoby, rzeczy są takie same lub podobne, wtórny nacisk kładziony jest na różnice. Ludzie tacy najpierw odwołują się do podobieństw, a następnie wymieniają jedną bądź dwie mniej znaczące różnice. Mówią, używając porównań. Lubią zauważać stopniowe zmiany, ewoluowanie sytuacji, problemów.

Gdy chcą wyrazić podobieństwa z różnicami w tle mówią: takie samo, ale..., lepiej, więcej, mniej, z wyjątkiem, stopniowo, prawie takie same; w zasadzie, z wyjątkiem, takie samo; tylko że, jednak.

Po przeczytaniu tego tekstu, czytelnicy często wybierają też: Programowanie neurolingwistyczne a rehabilitacja Między etyką a psycholingwistyką kognitywną

Zobacz komentarze (5)..

Wyślij mailem..

Wersja do druku    PDF    MS Word

Jerzy Kolarzowski Doktor habilitowany, adiunkt w Instytucie Historyczno-Prawnym Uniwersytetu Warszawskiego (Wydział Prawa i Administracji). Współzałożyciel i rzecznik prasowy PPS (1987 - luty 1988), zwolniony z pracy w IPiP PAN (styczeń 1987), współredagował Biuletyn Informacyjny Ruchu Wolność i Pokój (1986–1987), sygnatariusz platformy Wolność i Pokój (1985), przekazywał i organizował przesyłanie m.in. do Poznania, Krakowa, Gdańska, Lublina i Puław wielu wydawnictw podziemnych. Posiada certyfikat „pokrzywdzonego” wystawiony przez IPN w 2003 r. Master of Art of NLP. Pisze rozprawę habilitacyjną "U podstaw europejskiej filozofii praw człowieka. Narodziny jednostki w sferze publicznej i prywatnej w pismach Braci Polskich". Zainteresowania: historia instytucji życia publicznego i prywatnego, myśl etyczna i religijna Europy (zwłaszcza okresu reformacji). Bada nieoficjalne nurty i idee inspirujące kulturę europejską. Hobby: muzyka poważna, fotografia krajobrazowa. Autor książki Filozofowie i mistycy  Liczba tekstów na portalu: 51  Pokaż inne teksty autora  Najnowszy tekst autora: Polski i brytyjski samorząd terytorialny - zasadnicze różnice