Racjonalista - Strona głównaDo treści


Fundusz Racjonalisty

Wesprzyj nas..
Zarejestrowaliśmy
199.561.369 wizyt
Ponad 1065 autorów napisało dla nas 7364 tekstów. Zajęłyby one 29017 stron A4

Wyszukaj na stronach:

Kryteria szczegółowe

Najnowsze strony..
Archiwum streszczeń..

 Czy konflikt w Gazie skończy się w 2024?
Raczej tak
Chyba tak
Nie wiem
Chyba nie
Raczej nie
  

Oddano 246 głosów.
Chcesz wiedzieć więcej?
Zamów dobrą książkę.
Propozycje Racjonalisty:
Sklepik "Racjonalisty"

Złota myśl Racjonalisty:
"W Polsce często ateizm uważany jest za jakieś największe zło, za spuściznę komunizmu. Podczas gdy dla wielu ludzi, w tym dla mnie, ateizm jest konsekwencja światopoglądu naukowego i humanistycznych wartości etycznych, którymi kierują się w życiu."
 Filozofia » Filozofia kultury

Filozofia polska wobec kryzysu cywilizacyjnego [2]
Autor tekstu:

Jeśli przyjąć, że kryzys w znaczeniu ogólnym oznacza utratę równowagi wewnętrznej danej struktury [ 4 ] (w rozważanym przypadku — cywilizacji współczesnej), wytrącenie jej z dotychczasowego położenia., zanik w niej zasady i siły integrującej całość i własną tożsamość, zasadniczy punkt zwrotny w istnieniu i funkcjonowaniu tej struktury i otwarcie się przed nią jakiejś nowej alternatywy (alternatyw), radykalnej zmiany lub zupełnej destrukcji — i że na poziomie świadomości i odczuć subiektywnych wywołuje on poczucie chaosu (moralnego, społecznego, kulturowego, egzystencjalnego itp.), poczucie niepewności i zagrożenia, obawy i troski o jutro itp.; i jeśli w dodatku przyjąć, że głównymi odmianami (typami) kryzysu cywilizacyjnego jest kryzys ekonomiczny, społeczny, moralny, kulturowy, polityczny, ideologiczny i religijny [ 5 ], to „odczytania" cywilizacji współczesnej przez wielu interesujących nas tu filozofów i intelektualistów, mieści się w znacznej mierze w zakresie tak ogólnie rozumianego pojęcia kryzysu, jest przedstawianiem owej cywilizacji jako świata totalnie kryzysowego. Równocześnie w tym krytycznym obrazie współwystępują po części zgodne, a po części rozbieżne pomysły i propozycje określonych i działań zaradczych najważniejszych bodaj — jak się wydaje tym autorom — diagnostom remediów na „stan chorobowy" badanej cywilizacji i sposobów „wyprowadzania" jej z tego stanu. Inaczej mówiąc mamy tu do czynienia z różnymi orientacjami poznawczymi i diagnostyczno-naprawczymi.

Są to następujące orientacje:

  • socjologiczno-kulturologiczna;

  • etyczno-aksjologiczna;

  • filozoficzno-antropologiczna;

  • ekologiczno-enwironmentalistyczna

  • i humanistyczno-edukacyjna.

Każda z tych umownie tu wyróżnionych orientacji, mających zresztą swych reprezentantów nie tylko w polskiej nauce i filozofii przełomu XX i XXI wieku, ale w światowej myśli naukowej i filozoficznej, odczytuje współczesność, jej cechy i właściwości, kryzysy i zagrożenia z właściwej dla siebie perspektywy poznawczej, z własnego, mniej lub bardziej wyraziście skonturowanego horyzontu teoretycznego i aksjologicznego. Na przykład w pierwszej z nich bardziej z horyzontu socjologicznego i kulturologicznego, a więc naukowo-empirycznego czy historycznego, niż ściśle filozoficznego, zaś w drugiej (w przyjętej tu kolejności ich uszeregowania) — głównie z pozycji moralistycznych i etyczno-wartościujących. W trzeciej z kolei — z pozycji myślenia filozoficzno-antropologicznego, w czwartej — ekologiczno-środowiskowego i ekoetycznego. Natomiast w ostatniej z wyróżnionych orientacji myślowych przewagę uzyskuje z natury rzeczy opcja humanistyczno-pedagogiczna.

W kręgu filozofów polskich bądź uczonych polskich uprawiających samodzielnie pogłębioną refleksję filozoficzną znajdujemy zwolenników niemal wszystkich wymienionych wyżej orientacji myślowych. Przykładowo biorąc do orientacji socjologiczno-kulturologicznej zaliczyć można m.in. Z. Baumana, J. Szczepańskiego, J. Szackiego, W. Pawluczuka i innych; do orientacji etyczno-aksjologicznej — K. Wojtyłę, J. Tischnera, A. Grzegorczyka, M. Michalika, H. Promieńską i innych; do filozoficzno-antropologicznej — L. Kołakowskiego, A. Schaffa, A. Nowickiego, A. Walickiego, A.T. Tymieniecką, J. Kuczyńskiego, J. Bańkę, B. Chwedeńczuka, B. Łagowskiego i innych, natomiast do orientacji ekologiczno-enwironmentalistycznej — H. Skolimowskiego, W. Sztumskiego i innych, a do orientacji humanistyczno-pedagogicznej — B. Suchodolskiego, J. Legowicza, M. Szymańskiego, Cz. Banacha i innych autorów.

Wyżej wymienieni, a także i nie wymienieni autorzy, filozofowie i uczeni polscy wnoszą znaczący i oryginalny wkład do naukowego i filozoficznego rozpoznawania świata, w którym żyjemy. Nadają też swoim jego obrazom znaczną specyfikę i indywidualne zabarwienie [ 6 ]. Dlatego też ich prace z tej szczególnie aktualnej dziedziny ludzkiego samopoznania i głębszej gatunkowej samowiedzy zasługują na szersze wprowadzenie w społeczny obieg myśli i idei, a przynajmniej na osobiste zainteresowanie i lekturę.

*

"Res Humana" nr 3-4/2006.


1 2 

 Po przeczytaniu tego tekstu, czytelnicy często wybierają też:
Kultura masowa, a człowiek jednowymiarowy
Moja filozofia kultury

 Dodaj komentarz do strony..   Zobacz komentarze (3)..   


 Przypisy:
[ 4 ] Por. P. Riclour, Kryzys — zjawisko, swoiście nowoczesne, [w:] O kryzysie. Przygotował i przedmową opatrzył K. Michalski, Warszawa 1990.
[ 5 ] Por. Kryzys kultury europejskiej? Pod redakcją Ludmiły Żuk-Lapińskiej, Rzeszów 1997, s. 75-78.
[ 6 ] Por. Filozofia wobec XXI wieku. Pod redakcją Lecha Gawora, cyt. wyd.; Wizerunki filozofów i humanistów polskich. Wiek XX. Pod redakcją Jana Szmyda, Kraków 2000; J. Szmyd, Polski wkład do teorii i projektu współczesności (Zygmunt Bauman i Józef Bańka), "Państwo i Społeczeństwo", Rok IV, 2004, nr l, s. 45-62; tenże: Cywilizacja współczesna z perspektywy filozofii edukacji (Bogdan Suchodolski i Anna Teresa Tymienicka), [w:] Filozofia i czas przyszły. Profesorowi Czesławowi Glombikowi w 70. rocznicę urodzin. Pod redakcją Barbary Szotek i Andrzeja J. Norasa, Katowice 2005, s. 181-197; tenże: Modern civilization in the paradigm of educational thought, Phenomenological Inquiry. "A Review of Philosophical Ideas and Trends", Volume XXIX, October 2005, s. 15-28.

« Filozofia kultury   (Publikacja: 15-08-2006 )

 Wyślij mailem..   
Wersja do druku    PDF    MS Word

Jan Szmyd
Profesor filozofii w Akademii Pedagogicznej im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie; autor wielu książek, studiów i esejów; stale współpracuje z „Res Humana".
Wszelkie prawa zastrzeżone. Prawa autorskie tego tekstu należą do autora i/lub serwisu Racjonalista.pl. Żadna część tego tekstu nie może być przedrukowywana, reprodukowana ani wykorzystywana w jakiejkolwiek formie, bez zgody właściciela praw autorskich. Wszelkie naruszenia praw autorskich podlegają sankcjom przewidzianym w kodeksie karnym i ustawie o prawie autorskim i prawach pokrewnych.
str. 4998 
   Chcesz mieć więcej? Załóż konto czytelnika
[ Regulamin publikacji ] [ Bannery ] [ Mapa portalu ] [ Reklama ] [ Sklep ] [ Zarejestruj się ] [ Kontakt ]
Racjonalista © Copyright 2000-2018 (e-mail: redakcja | administrator)
Fundacja Wolnej Myśli, konto bankowe 101140 2017 0000 4002 1048 6365