|
Chcesz wiedzieć więcej? Zamów dobrą książkę. Propozycje Racjonalisty: | | |
|
|
|
|
« Kultura Studnia i labirynt [5] Autor tekstu: Nikolay Spasov Daskalov
Tłumaczenie: Andrzej Nowosad
Tak więc gdy przyjrzymy się głębokiej istocie
powieści Prusa, skarbiec w Labiryncie skrywa w sobie dwojaki sens — z jednej
strony jest jak pokusa (w
podziemno-demonicznym sensie), a z drugiej — jako szkatuła duchowego wywyższenia,
symbol światłości. Dotykanie go przez profana jest równoznaczne z wejściem
handlarzy do świątyni, profanacją i śmiercią. W swojej lekkomyślności i w
walce z siłami konserwatyzmu Ramzes porywa się na nie, na złoto — solarny
znak, stapia się z nim jak świetlisty promień i wtedy następuje jego koniec. W odróżnieniu od Tomasza Manna, Bolesław Prus,
być może nie znał panbabilońskiej teorii nauk kosmogenicznych, według której
królestwo Babilonu, w jakim znajduje się również Palestyna, jest miejscem życia i wschodzącego słońca, a Egipt — miejscem umarłych, podziemnego słońca i podziemnego kalendarza zodiakalnego [Wwiedenskij 1914:83], ale polski pisarz
odkrywa w tym królestwie zmarłych, królestwie umierającego Boga, absolutny
symbol życia — prototyp Chrystusa. Czyż nie zostało zabite przez złego
sobowtóra księcia Ramzesa jego dziecko, zrodzone przez noszącą imię żony
Abrahama Żydówkę Sarę, która pojawia się jak zmartwychwstały Ozyrys w świątyni
Ozyrysa, w swym niezwykłym pięknie solarnym? Jeśli mamy na względzie
dotychczasowe nasze rozważania i badania powieści z tego, dla wielu
nieoczekiwanego, punktu widzenia, trudno jest wyjaśnić całkiem logicznie,
dlaczego spod pozytywistycznego pióra pisarza pojawia się Zbawiciel, zbawca
jego duszy (a nie po prostu Egiptu), i jednocześnie jego własna śmierć. W swej światłości, niezwykłe, nadziemskie piękno to jego śmierć i jego wtórne
narodzenie. W życiu Ramzes umiera bezpowrotnie, a w poetyckich i filozoficzno-religijnych wyznaniach Prusa zmartwychwstaje on jako Młodzieniec,
który pojawia się w świątyni, aby poprzez swoją niewinność powiedzieć
prawdę mędrcom. Fragment
wybrano z książki: Николай
Даскалов, Сюжетите
на история и
реваншът на
духа,
Полската
епопейна ос „Quo
vadis", „Фараон","
Пепелиша", Университетското
издателство „Св.
св. Кирил и
Методий",
Велико
Търново
2002, s. 105 — 128.
Bibliografia
-
Akhenaten, Akhenaton's Great Hymn to Aton, as
rendered by Alan Gardiner in: Egypt of the Pharaohs, Oxford 1961, p. 225f, przekład
bułgarski, Ленков
Гр.,
Любенов Л.,
Висящи
градини, Народна
Култура, София
1980, s. 168-171, przekład polski za ang., tłum.
-
Игнатов,
С, 1987, Папирусът
не расте на
скала,
Народна
Култура,
София
-
Kulczycka — Saloni J., 1955, O Faraonie. Warszawa.
-
Лоский
Вл.,1972, Мистичесское
богсловие,w:
Богсловские
труды, Московская
патриаршия,
Москва.
-
Mann T., 1934, Józef i jego bracia, trylogia, cz.
I, Historje Jakóbowe, tłum. Marceli Tarnowski, wyd. M. Fruchtmana, Warszawa
-
Матье,
М.,Э., 1965, Во
время
Нефертити, Искусство,
Ленинтрад -
Москва
-
Prus B., 1982 wyd., Faraon, Książka i wiedza, Warszawa.
-
Paquette J.M, 1988, wyd. bułgarskie,
Пакет, Модерното
Средновековие,
Народна
Култура,
София, 12 август
1988.
-
Szweykowski Z., 1947, Twórczość Bolesława Prusa, t.
II, Poznań.
-
Vandenberg Ph., 1982, Nefretete,
wyd. polskie WAiF, Warszawa.
-
Введенский
Д., Н.,
1914, Патриарх
Йосиф и
Египетъ
1 2 3 4 5
« Kultura (Publikacja: 20-04-2007 )
Wszelkie prawa zastrzeżone. Prawa autorskie tego tekstu należą do autora i/lub serwisu Racjonalista.pl.
Żadna część tego tekstu nie może być przedrukowywana, reprodukowana ani wykorzystywana w jakiejkolwiek formie,
bez zgody właściciela praw autorskich. Wszelkie naruszenia praw autorskich podlegają sankcjom przewidzianym w
kodeksie karnym i ustawie o prawie autorskim i prawach pokrewnych.str. 5350 |
|