Relacje pomiędzy państwem a związkiem wyznaniowym mogą zatem układać się według jednego z trzech modeli:
1. uzależnienie państwa od związku wyznaniowego albo związku wyznaniowego od państwa
2. rozdział związku wyznaniowego od państwa
3. wzajemna autonomia i współpraca.
W przypadku Kościoła katolickiego właściwym modelem (tzn. najlepiej służącym dobru osoby ludzkiej) jest model trzeci: państwo i Kościół mają własne obszary kompetencji, ale istnieją takie sprawy należące do obu obszarów (np. instytucja małżeństwa), które wymagają współpracy państwa i Kościoła.

Oglądałem na BBC "Dzieje chrześcijaństwa" (jeden z odcinków). Autor (nazwiska nie pomnę) stwierdził, że tak zwyczajny dla nas model bliskiego związku kościoła i państwa wywodzi się od cesarza Konstantyna, który wprowadzał w Rzymie chrześcijaństwo siłą i dla lepszego efektu wprowadził kapłanów nowej religii blisko władzy.
Nie wiem na ile to prawda, ale wynikałoby z tego, że gdyby nie ten przypadek, nasz świat mógłby wyglądać inaczej. (gdyby nie gdyby...) eh...