Racjonalista - Strona głównaDo treści


Fundusz Racjonalisty

Wesprzyj nas..
Zarejestrowaliśmy
204.039.013 wizyt
Ponad 1065 autorów napisało dla nas 7364 tekstów. Zajęłyby one 29017 stron A4

Wyszukaj na stronach:

Kryteria szczegółowe

Najnowsze strony..
Archiwum streszczeń..

 Czy konflikt w Gazie skończy się w 2024?
Raczej tak
Chyba tak
Nie wiem
Chyba nie
Raczej nie
  

Oddano 654 głosów.
Chcesz wiedzieć więcej?
Zamów dobrą książkę.
Propozycje Racjonalisty:
Sklepik "Racjonalisty"

Złota myśl Racjonalisty:
"Uważam religię za dziecinną zabawkę, i twierdzę, że jedynym grzechem jest ignorancja".
 Biblia » Stary Testament » Geneza mitów i opowieści ST

Kosmiczne koncepcje i terminy w Biblii Hebrajskiej [2]
Autor tekstu:

Świat zachodni przejął tydzień siedmiodniowy po Rzymianach i Grekach, do których dotarł on ze Wschodu. A. Jeremias określał ciągły tydzień siedmiodniowy mianem „izraelickiej osobliwości". [ 11 ] Dowodził on, podobnie jak H. Winckler, [ 12 ] że fazy Księżyca nie miały związku z powstaniem siedmiodniowego tygodnia, ponieważ liczba 28 nie jest w żadnym wypadku liczbą lunarną. [ 13 ] Siedmiodniowy tydzień odnosi się po prostu do liczby Siedmiu Planet Starożytności i w starożytno-orientalnej cywilizacji było to oczywistością. [ 14 ] Hebrajski rzeczownik שׁבָוּע szawua 'tydzień' wywodzi się bezpośrednio z liczebnika siedem — שֶׁבַע szewa. Podobnie hebrajski czasownik נִשְׁבַּע niszba 'przysiągł' i rzeczownik שְׁבוּעָה szewua 'przysięga' albo 'przekleństwo' pochodzą od liczebnika siedem.

W Biblii Hebrajskiej nawiązaniami do Siedmiu Planet są: שִׁבְעַת הַנּרֵוֹת sziwat hannerot 'siedem lamp' szczerozłotego świecznika (Wj 25,31-40; 37,17-24; Lb 8,1-4; Za שִׁבְעָה עֵיניִַם ,( 4,2 sziwa einajim 'siedmioro oczu' na kamieniu przed arcykapłanem Jozuem (Za 3,9), [ 15 ] עמַּוּדיִם שׁבִ עְָה ammudim sziwa 'siedem kolumn', które wyciosała mądrość w swoim domu (Prz 9,1), siedmiu wysłańców Boga nadchodzących z północy, שִׁשָּׁה אֲנשִָׁים… וְאִישׁ אֶחָד sziszsza anaszim… weisz-echad 'sześciu mężów' z niszczycielską bronią… 'i jeden mąż' z kałamarzem pisarskim (Ez 9,2), gdzie ten ostatni jest reminiscencją Merkurego (babilońskiego boga Nebo), [ 16 ] wreszcie eklezjalna rada przy Przybytku w czasie Exodusu, którą stanowili Mojżesz ze swoim rodzeństwem Aaronem i Miriam (Mi 6,4), oraz czwórka synów Aarona (Nadab, Abihu, Itamar i Eleazar), którzy zostali wyświęceni na kapłanów. [ 17 ] Żona Aarona nosiła imię אֱלִישֶׁבַע Eliszewa (Wj 6,23), które tłumaczone dosłownie oznacza 'mój Bóg jest Siódemką'.

Liczba siedem występuje w Biblii Hebrajskiej bardzo często, tak jakby była liczbą magiczną. Siedem dni trwało stworzenie kosmosu i świata, Bóg siedem razy zobaczył, że to, co stworzył jest dobre (Rdz 1), siedem lat trwała budowa świątyni Salomona (1 Krl 6,38). Siedem dni trwają zarówno śluby (np. Samsona z Filistynką — Sdz 14,17), żałoby (np. żałoba Józefa po jego ojcu Jakubie — Rdz 50,10 [ 18 ]), jak i główne święta (np. Święto Przaśników — Wj 12,15). Noe zabiera ze sobą na arkę siedem par zwierząt czystych (Rdz 7,2-3), Jakub siedmiokrotnie kłania się Ezawowi (Rdz 33,3), Jakub służy u Labana siedem lat za Leę i siedem lat za Rachelę (Rdz 29,18.27.30), w Egipcie jest siedem lat urodzaju i obfitości, a następnie siedem lat głodu (Rdz 41). Wyleczeni z trądu są oczyszczani przez siedmiokrotne pokropienie (Kpł 14,7), Naaman, wódz wojska króla Aramu, zostaje uzdrowiony z trądu poprzez siedmiokrotne zanurzenie się w rzece Jordan (2 Krl 5). Prorok Balaam z Balakiem królem Moabu trzykrotnie budują siedem ołtarzy, na których składają siedem młodych byków i siedem baranów (Lb 23,1-2.4.14.29-30), Samson ma siedem splotów włosów i zostaje związany siedmioma linami (Sdz 16,7-8.13-14.19), Saul miał czekać na proroka Samuela przez siedem dni w Gilgal (1 Sm 10,8), siedmiu synów Saula zostaje powieszonych na górze (2 Sm 21,9). Hiob ma siedmiu synów i trzy córki przed okresem próby i po (Hi 1,2; 42,13), a przyjaciele trwali z nim w milczeniu przez siedem dni i nocy (Hi 2,13). Mury Jerycha upadają siódmego dnia po siedmiu okrążeniach przez siedmiu kapłanów trąbiących na siedmiu rogach baranich (Joz 6,4). Siedmiokrotnie zostaje powtórzona formuła w trakcie wznoszenia przybytku כַּאֲשֶׁר צִוָּה יהוה אֶת מ۟۬שֶׁה kaaszer ciwwa JHWH et-Mosze 'jak JHWH rozkazał Mojżeszowi' (Wj 40,19.21.23.25.27.29.32). Siedem tygodni po Święcie Paschy następuje Święto Tygodni, czyli שָׁבֻעוֹת Szawuot (Pwt 16,9-10). Po siedmiu siedmioletnich okresach następował Rok Jubileuszowy, hebr. יוֹבֵל Jowel (Kpł 25).

Wymienione przykłady występowania liczby siedem w tekstach biblijnych, bądź przy oznaczaniu czasu trwania wydarzeń, bądź przy siedmiokrotnym powtarzaniu różnych czynności, bądź przy określaniu ilości przedmiotów czy osób, pokazują, że siódemka miała nadzwyczajne znaczenie dla autorów Biblii Hebrajskiej. Koresponduje ono ze starożytną doktryną orientalną, w której Siedem Planet reprezentowało boskie moce władające losami ludzi i świata. Oczywiście księgi biblijne były pisane w duchu monoteistycznym, według Biblii to Bóg decyduje o wszystkim, a nie układy planet czy gwiazd. Czytając uważnie Biblię można jednak dojść do wniosku, że siódemka nie jest traktowana przez autorów i redaktorów Biblii jako zwyczajna liczba, lecz że posiada głębokie znaczenie symboliczne lub mistyczne.

Reprezentuje ona doskonałość, pełnię, Boży plan. Idea zodiaku leży u podstawy liczby dwanaście na starożytnym Wschodzie. [ 19 ] Babiloński podział ekliptyki na 12 równych trzydziestostopniowych części koresponduje z podziałem roku według miesięcy księżycowych, jak również z obliczeniem miesięcy teoretycznych w celu synchronizacji cyklów lunarnego z solarnym. [ 20 ] Od jednej pełni do drugiej Księżyc przesuwa się z jednego gwiazdozbioru zodiakalnego do następnego. Po dwunastu obrotach wokół Ziemi Księżyc ponownie spotyka się ze Słońcem w tym samym znaku zodiaku.

Już Athanasius Kircher — niemiecki teolog i jezuita żyjący w XVII w. — rozpoznawał nawiązania do zodiakalnych znaków w błogosławieństwie Jakuba dla swoich synów (Rdz 49). [ 21 ] Tym tropem podążyli tacy badacze jak: E. Stucken, H. Zimmern, H. Winckler, Johannes Lepsius czy Fritz Hommel. [ 22 ]

A. Jeremias, za Augustem Klostermannem, twierdzi, że dwanaście plemion izraelskich faktycznie nigdy wspólnie nie istniało, każde miało jednego z patriarchów za swojego przodka, a tradycje dotyczące odizolowanych klanów zostały później wplecione w historię rodu synów Jakuba. [ 23 ] Abstrahując od historyczności poszczególnych plemion czy ich założycieli, liczba dwanaście na starożytnym Wschodzie jest konwencjonalnym odniesieniem do zodiaku. [ 24 ] Mamy także dwanaście szczepów Izmaela (Rdz 25,13-16) i dwunastu potomków Nachora (Rdz 22,20-24). [ 25 ]

W nawiązaniu do Księgi Sędziów A. Jeremias dochodzi do wniosku, że dwanaście plemion izraelskich pod jednolitym przywództwem dwunastu sędziów nie jest historią, lecz sztucznym schematem. [ 26 ]


1 2 3 4 Dalej..
 Zobacz komentarze (9)..   


 Przypisy:
[ 11 ] A. Jeremias, dz. cyt., t. 1, s. 44.
[ 12 ] H. Winckler, Religionsgeschichtler und geschichtlicher Orient, Hinrichs, Leipzig 1906, s. 55 i nast.
[ 13 ] Nie odnosi się ona ani do długości miesiąca synodycznego (29 dni i niecałe 13 godzin), ani gwiazdowego (27 dni i niecałe 8 godzin), i dlatego nie można traktować siedmiodniowego tygodnia jako ćwierci miesiąca księżycowego.
[ 14 ] Zob. A. Jeremias, dz. cyt., t. 1, s. 45, 198-199. Starogreckie i łacińskie nazwy dni tygodnia (współcześnie np. angielskie) nawiązują do Siedmiu Planet lub reprezentujących je bóstw.
[ 15 ] Siedmioro oczu Boga to wariant Siedmiu Planet, jako posłańców bóstwa wskazujących jego wolę. Kamień położony przed arcykapłanem Jozuem przywodzi na myśl mezopotamskie kamienie graniczne, na których widniały ikonograficzne przedstawienia astralnej triady (Słońca, Księżyca i Wenus) oraz wyobrażenia konstelacji gwiezdnych.
[ 16 ] H. Gunkel, Der Schreiberengel Nabû im A.T. und im Judentum, „Archiv für Religionswissenschaft" 1, 1898, s. 294-300.
[ 17 ] A. Jeremias, dz. cyt., t. 1, s. 199.
[ 18 ] W tradycji żydowskiej obowiązuje siedmiodniowa żałoba po bliskim krewnym, tzw. שִׁבְעָה sziwa ('siedem' w rodzaju męskim).
[ 19 ] A. Jeremias, dz. cyt., t. 2, s. 44.
[ 20 ] A. Jeremias, dz. cyt., t. 1, s. 41, 67. Potwierdzono istnienie roku cywilnego w Babilonii, który składał się z dwunastu trzydziestodniowych miesięcy dających razem 360 dni (korespondowały one z podziałem okręgu na 360 stopni). Średnia długość roku słonecznego wynosi jednak 365,24 dni. Babilończycy, podobnie jak później Żydzi, okresowo dodawali miesiąc przestępny. W Egipcie w Tekstach Piramid z czasów faraona Pepiego II zaświadczono dodawanie do kalendarza pięciu dni świątecznych: „Kiedy bogowie urodzili się w czasie pięciu dodatkowych dni".
[ 21 ] A. Kircher, Oedipus Aegyptiacus, t. 1, cz. 1, Romae 1654, s. 21.
[ 22 ] A. Jeremias, dz. cyt., t. 2, s. 77.
[ 23 ] Ibidem, s. 44; A. Klostermann, Geschichte des Volkes Israel bis zur Restauration unter Esra und Nehemia, Beck, München 1896, s. 30.
[ 24 ] Widać to w różnych zestawieniach dwunastu plemion Izraela w Biblii. Józef pojawia się jako plemię izraelskie (np. Rdz 49,22-26) lub jego synowie Manasses i Efraim stanowią dwa osobne plemiona (np. Lb 2,18-21). W zależności od powyższego Lewici są włączeni do dwunastki (np. Pwt 33,8-11) lub nie (np. Lb 13), ponieważ Lewici nie zawsze byli traktowani jako plemię. Widać to w Sdz 17,7, gdy pojawia się Lewita z rodu Judy. Lewi oznacza tu urząd czy funkcję sprawowaną przez młodzieńca. W Pieśni Debory (Sdz 5) Juda, Lewi i Symeon nie występują w ogóle, prawdopodobnie dochodzi plemię Baraka (Sdz 5,15), Machir pojawia się w miejsce Manassesa, Gilead w miejsce Gada (Zebulon występuje dwukrotnie), a dwunastym plemieniem zostaje nieznane skądinąd Meroz (Sdz 5,23), które zostało przeklęte za brak udziału w świętej wojnie JHWH. Benjamin, hebr. בִּניְמִָין binjamin, oznacza dosłownie 'syn prawicy' lub 'syn południa' analogicznie do nazwy Jemen, gdyż stojąc twarzą do wschodu Słońca prawica reprezentuje południe. Nazwa Benjamin wyklucza poniekąd współistnienie z plemionami Judy i Symeona, które miały zajmować tereny jeszcze bardziej wysunięte na południe od plemienia Benjamina.
[ 25 ] A. Jeremias przytacza tradycję, wg której Arabowie uważają się za pochodzących od dwunastu rodów reprezentujących dwanaście znaków zodiaku. Zob. A. Jeremias, dz. cyt., t. 2, s. 44.
[ 26 ] Liczba dwunastu sędziów została celowo uzyskana przez włączenie mało znaczących postaci, tzw. „sędziów mniejszych". zob. A. Jeremias, dz. cyt., t. 2, s. 161.

« Geneza mitów i opowieści ST   (Publikacja: 14-10-2017 )

 Wyślij mailem..   
Wersja do druku    PDF    MS Word

Sebastian Angres
Publicysta
Wszelkie prawa zastrzeżone. Prawa autorskie tego tekstu należą do autora i/lub serwisu Racjonalista.pl. Żadna część tego tekstu nie może być przedrukowywana, reprodukowana ani wykorzystywana w jakiejkolwiek formie, bez zgody właściciela praw autorskich. Wszelkie naruszenia praw autorskich podlegają sankcjom przewidzianym w kodeksie karnym i ustawie o prawie autorskim i prawach pokrewnych.
str. 10156 
   Chcesz mieć więcej? Załóż konto czytelnika
[ Regulamin publikacji ] [ Bannery ] [ Mapa portalu ] [ Reklama ] [ Sklep ] [ Zarejestruj się ] [ Kontakt ]
Racjonalista © Copyright 2000-2018 (e-mail: redakcja | administrator)
Fundacja Wolnej Myśli, konto bankowe 101140 2017 0000 4002 1048 6365