|
Chcesz wiedzieć więcej? Zamów dobrą książkę. Propozycje Racjonalisty: | | |
|
|
|
|
Religie i sekty » Religie Słowian
Polskie amazonki, sarmackie syrenki i wierzenia dawnych Polaków [3] Autor tekstu: Mariusz Agnosiewicz
Orzeł: biały czy czarny?
| 1. Richard Bartz, Munich, 2007 |
Na koniec wątek zoologiczno-symboliczny czyli o naszym orle. Generalnie jest to
symbol piastowski, gdzie pojawia się w dwóch wersjach w zależności od gałęzi
rodowej: czarnego i białego orła. Orla symbolika występuje w tych dawnych
wierzeniach sarmackich. Co ważniejsze, Polska to także siedziba orłów. Orzeł
biały — bielik — jest jednak tym mniej interesującym. Bardziej interesujący jest
ciemny orzeł — trzeba bowiem pamiętać, że to ten jest królem orłów i występował u nas, w rejonach gdzie szczególnie mocno przewijają się wątki dawnych wierzeń.
Chodzi o orła zwanego zysem albo królewskim. Jego łacińska nazwa to
Aquila chrysaetos, jest w zasadzie
nazwą łacińsko-grecką znaczy złoty orzeł. Orzeł jest brązowy, dziób i łapy ma
żółto-czarne, skąd natomiast złoto? Otóż złoty odcień ma jego upierzenie z tyłu
głowy — nie tylko jednak stąd jego królewskość.
Fot. J. Glover — Atlanta, Georgia, Nova, Southeastern Raptor Rehabilitation Center, Auburn University, 2004
Ów złoty orzeł to „król ptaków",
tak jak lew jest „królem" zwierząt lądowych. Jest alfa predatorem — znajduje się
na szczycie swego łańcucha pokarmowego. Uważany jest także za najpiękniejszego
orła, jest najsilniejszym europejskim orłem, mniejszym wprawdzie od bielika, ale
od niego silniejszym. Potrafi latać z prędkością 160km/h, a nurkując może
podwoić tę prędkość — do 320km/h. Pazury ma ostrzejsze niż u kota. W locie
ślizgowym i w czasie krążenia skrzydła układa w kształcie V.
Fot. Bohuą Číčel, Aquila chrysaetos, Navasrky, Czechy, 2009
Co złoty orzeł ma
wspólnego z kobietami? Orlice są dwa razy większe. Są to zwierzęta
monogamiczne, lecz samiec czasami pomaga samicy wysiadywać jaja, czasami też przynosi
wysiadującej samicy pożywienie. Z piskląt królewskiego orła przeżywa na ogół
jedno — eliminujące rodzeństwo. Zamieszkuje głównie wysokie góry Eurazji, w Polsce — Gorce. Polują na zające bielaki, kuny, koty (!), susły, świstaki, węże,
kruki, dzikie kaczki, głuszce, czasami: lisy, a nawet owce i młode kozice
górskie. Chwytając szponami mogą zmiażdżyć czaszkę ofiary. Czasami polują w parach. Sokolnicy potrafią tak wyszkolić orła królewskiego, by ten był
skutecznym zagrożeniem dla wilka.
Fot. Johann Jaritz, Eagle's Arena, Zamek Lanckoroński, austriacka Karyntia, nieopodal Ossiachu, gdzie znajduje się grób Bolesława Śmiałego z inskrypcją: Rex Boleslaus Poloniae occisor sancti Stanislai Episcopi Cracoviensis (Król Polski Bolesław, morderca św. Stanisława), wszelako badania z lat 50. XX w. pod kierownictwem Karoliny Lanckorońskiej wykazały, że w grobie tym znajdują się zwłoki Irinburgi.
Od czasów starożytnych jest symbolem zwycięstwa, duchowego uniesienia i wtajemniczenia. Orzeł to ptak latający najwyżej, więc uważano, że jest bliżej
Stwórcy. U Asyryjczyków, Hetytów i Persów występował na flagach. Dla Rzymian to
posłaniec boga Jowisza. Reprezentuje ścieżkę słońca dla Azteków. U Indian orzeł
to symbol prawdy i odwagi (zwłaszcza jego pióro, które jest święte).
*
Tupnęła mocno nóżką i rzekła: — Tak jest i niema o czym mówić. I tak było i nie mówiło się więcej o tym. (Wasylewski)
1 2 3
« Religie Słowian (Publikacja: 11-10-2013 )
Wszelkie prawa zastrzeżone. Prawa autorskie tego tekstu należą do autora i/lub serwisu Racjonalista.pl.
Żadna część tego tekstu nie może być przedrukowywana, reprodukowana ani wykorzystywana w jakiejkolwiek formie,
bez zgody właściciela praw autorskich. Wszelkie naruszenia praw autorskich podlegają sankcjom przewidzianym w
kodeksie karnym i ustawie o prawie autorskim i prawach pokrewnych.str. 9332 |
|