|
Chcesz wiedzieć więcej? Zamów dobrą książkę. Propozycje Racjonalisty: | | |
|
|
|
|
Państwo i polityka » Politologia
Polski i brytyjski samorząd terytorialny - zasadnicze różnice [4] Autor tekstu: Jerzy Kolarzowski
[5] Unia Europejska od swego
zainicjowania traktatem z Maastricht dysponowała różnorodnymi funduszami
pomocy strukturalnej. Państwa drugiego etapu rozszerzenia EWG korzystały
wielokrotnie z różnorodnych funduszy w znaczących rozmiarach. Charakter
tej pomocy powodował rozbudowę infrastruktury, pomagał w wyrównaniu
różnic między rozwiniętymi a zapóźnionymi regionami, nie tworzył jednak
- zdaniem niektórych — trzonu silnie konkurencyjnej gospodarki ,
odpornej na wahania koniunktury i kryzysy. Zob. P. Galiński,
Finansowanie polityki regionalnej
w Wielkiej Brytanii i Irlandii, wyd. Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk
2009.
[6] Szkocja ma jednostopniowy
podział terytorialny. Zarządy działają w większości w granicach
wcześniejszych hrabstw.
[7] Po bezpotomnej śmierci
Elżbiety Wielkiej na tron powołano panującego w Szkocji lokalnego władcę
Jakuba VI , a dla Anglii przybierającego imię Jakuba I z dynastii
Stuartów. Katolicki władca z północy czuł się źle w stolicy nad Tamizą.
Sprawy państwowe uważał za żmudne i odwodzące od tego, co jego zdaniem
było w życiu najważniejsze — religii. Do historii kultury przeszedł ze
względu na zorganizowanie gremium uczonych, którzy podjęli się
kompleksowego tłumaczenia Biblii Starego i Nowego Testamentu na język
angielski (będący mieszanką staro normandzkiego z słownictwem
celtyckim). Gdy sprzysiężenie Braci Polskich zawiozło do Londynu, wydany
w Rzeczpospolitej, Katechizm Rakowski (ze wstępem F. Socyna), Jakub I
(VI) jako ówczesny władca i gorliwy papista zorganizował publiczne
spalenie książki w 1605 r. Za to pół wieku później independenci z O.
Cromwellem i J. Miltonem uczynili z tej 44 lata wcześniej spalonej
pozycji podręcznik intelektualnych inspiracji. Więcej na ten temat. S.
Zabieglig, Historia Szkocji,
Wyd. Gdańskie, Gdańsk 2000, P.
E. Bartoszewicz, Konstytucja dla
Szkocji. Droga, projekty i tło historyczne, wyd. A. Marszałek,
Toruń, 2016. Zob. też mego autorstwa
Idea praw jednostki w pismach
Braci Polskich. U narodzin nowożytnej koncepcji praw człowieka. wyd.
UW, Warszawa 2009.
[8] A. Węglińska, B.
Węgliński, Szkocja po dewolucji -
państwo, bezpieczeństwo, media, wyd. Atut, Wrocław 2016., s. 48.
[9] S. Kubas,
Parlament szkocki, Dewolucja -
wyzwanie dla Zjednoczonego Królestwa, Wyd.
Sejmowe, Warszawa
2004, s. 98.
[10]
V. Bogdanor, The devolution in
the United Kingdom, Oxford University Press, Oxford, 2001. Zob. też
R. Deacon,
Devolution in Britain Today:
Second Edition Manchester University Press, 2006.
[11] K. Rudzik-Maruszak,
Samorząd terytorialny w Wielkiej
Brytanii w latach 1979 — 2010. Od nowego zarządzania publicznego do
współrządzenia, wyd. UMCS, Lublin 2012, s. 153. (Uzupełniające
szczegóły J. Kolarzowski).
[12] Dla Londynu jako stolicy
brak jest najwyższego szczebla samorządowego, szczebel pośredni jest
jedynym. Było to efektem decyzji politycznej partii konserwatywnej.
Wobec krytyki tego stanu rzeczy rząd T. Blaira zaproponował w roku 1999
powołanie jednoosobowego obieralnego w powszechnych wyborach burmistrza
całej metropolii. K. Rudzik-Maruszak,
Samorząd terytorialny w Wielkiej
Brytanii w latach 1979 — 2010, wyd. cyt., s. 149. Zob. też. A.
Szmytt, Ustrój metropolii
stołecznej, Londynu, „Samorząd Terytorialny" 2001, nr 7-8.
[13] M. Kardas, C. Kucharska,
Analiza porównawcza modeli samorządu terytorialnego Niemiec, Wielkiej
Brytanii i Szwecji [w:] Colloquium WNHiS nr 3 /2011 pismo wydawane przez
Wydział Nauk Humanistycznych i Społecznych Akademii Marynarki Wojennej;
Tytuł rozdz. o Wielkiej Brytanii „Wielka Brytania utrata wolności", s.
109 i nast.
[14] Geneza obywatelstwa
angielskiego ma ogromne znaczenie w historii Zjednoczonego Królestwa.
Wraz z powszechnością tytułu państwowego przyjęto podmiotową a nie
miejscową właściwość czynu karalnego. Przestępstwem w myśl przyjętej
zasady nie był czyn per se ale czyn dokonany na terytorium jurysdykcji
królewskiej. Tak więc nie miały znaczenia akty piractwa na morzu jeżeli
ich ofiarami nie byli Anglicy (F. Drake). Następnie w koloniach można
było wykazać pozostawanie na obszarze nie wystarczającej jurysdykcji
królewskiej i zachowywać się podług swego uznania.
[15] S. Faliński,
Warszawski samorząd
terytorialny w latach 1990-2002. Geneza, ustrój, idee ustrojowe,
aktywność, wyd. Dififn Warszawa 2013.
[16] W Wlk. Brytanii
zatrudnionych jest 2 500 000 pracowników samorządu oraz organów
administracji lokalnej i 500 000 pracowników apolitycznej służby
cywilnej.
[17]Seumas
Milne, The Enemy Within: The
Secret War Against the Miners,
Constable Publishers, Lomdon 2009.
[18] Por.: „Brytyjczycy — tak
Anglicy, Walijczycy, czy Szkoci — często definiują siebie samych jako
protestantów, w opozycji do katolicyzmu, szczególnie zamorskich sąsiadów
Francji i Hiszpanii. Katolicyzm mistyczny i nieco dekadencki, często
przeciwstawia się pragmatycznemu protestantyzmowi". A. Węglińska, B.
Węgliński, Szkocja po dewolucji — państwo, bezpieczeństwo, media, wyd.
cyt. s. 34.
[19] W sporze jaki wiedli ze
sobą przedstawiciele fakultetów uniwersyteckich nazwanym później sporem
nominalistów z anty-nominalistami z deontologii uczynili swój oręż ci
pierwsi — nominaliści z angielskim filozofem i logikiem Wiliamem
Ockhamem na czele (1285 — 1347 lub 1349). Stawiając znak równości miedzy
deontologią jako zasadą — metodą a Dekalogiem Mojżesza nominaliści
podnieśli przykazania do rangi rozkazów nie wymagających jakiegokolwiek
uzasadniania. Zabieg tego rodzaju miał w ich przekonaniu chronić łamiący
się na wielu odcinkach porządek społeczny, chronić własność i pomóc w
rozwoju nauk, uwalniając je od spekulacji teologicznych i
aksjologicznych. Rzecznikami nominalizmu w etyce i deontologii w
metodzie byli wszyscy przywódcy i intelektualni współtwórcy Reformacji
na Zachodzie Europy.
[20] Można powiedzieć, iż
Brytyjczycy przestrzegają zasad tym bardziej im bardziej pozostają na
rodzimym gruncie: wewnątrz rodziny, w lokalnej wspólnocie, grupie
zawodowej. Czym bardziej opuszczają swoje terytorium, w tym większym
stopniu stają się pragmatystami, podejmując tak jak w koloniach nierówną
często walkę z przeciwnościami świata natury i we wrogim otoczeniu
etnicznym. Problematykę brytyjskich osadników oraz ich walkę z
przeciwnościami losu zaczął jako pierwszy pokazywać J. Conrad.
Wzbogacenie i rozwiniecie tej tematyki można znaleźć w wielu powieściach
i opowiadaniach Doris Lessing, laureatki literackiej nagrody Nobla za
rok 2007.
[21] W roku 1746 Anglicy
stłumili krwawo rebelię szkockich górali w większości katolików
„]...] 16 kwietnia 1746 r. żołnierze Cumberlanda wycięli w pień
Szkotów, na których czele stał książę Karol Edward Stuart, popierany
przez klany szkockich górali: MacDonaldów, MacPhersonów, MacKintoshów,
MacGregorów, MacDonellów i wiele, wiele innych.[...]. Żołnierze księcia
Cumberlanda przeczesywali Szkocję, mordując jak leci, gwałcąc kobiety i
konfiskując broń. Kultura szkockich górali została na długo zdławiona -
Anglicy zakazali im m.in. używania języka celtyckiego, noszenia
stroju narodowego, którego najbardziej znaną częścią jest plisowana
spódnica, gry na kobzie".; Zob. A. Stempin,
Klęska pod Culloden [w:] Gazeta Wyborcza z dn. 22. 09.2014,
magazyn Ale Historia
http://wyborcza.pl/alehistoria/1,121681,16671528,Kleska_pod_Culloden.html
[22] Rywalizacja, która
zakończyła się w XVI wieku w Europie kontynentalnej w przypadku Anglików
przeniosła się na morza i oceany — w rejony trzeciego świata — w walce o
terytoria kolonialne, możliwe do przekształcenia w zaplecze żywnościowe
i źródło surowców pochodzących z plantacji w imperium obejmującym całą
rozpiętość równika.
[23] Np.
Edinburgh Review, w którym
publikowali filozofowie był periodykiem ale w
Mercurius Calcedonia to
najstarsza szkocka gazeta założona w 1661 r.
Edinburgh Evening Coursant
był przeznaczony dla mniej wymagającego odbiorcy, wychodził jako
popołudniówka i reprezentował postępową linię, do której także
współcześnie odwołuje się Partia Pracy. Zob. A. Węglińska, B. Węgliński,
Szkocja po dewolucji — państwo, bezpieczeństwo, media, wyd. cyt. s. 121.
1 2 3 4 5 Dalej..« Politologia (Publikacja: 12-04-2020 ) Jerzy KolarzowskiDoktor habilitowany, adiunkt w Instytucie Historyczno-Prawnym Uniwersytetu Warszawskiego (Wydział Prawa i Administracji). Współzałożyciel i rzecznik prasowy PPS (1987 - luty 1988), zwolniony z pracy w IPiP PAN (styczeń 1987), współredagował Biuletyn Informacyjny Ruchu Wolność i Pokój (1986–1987), sygnatariusz platformy Wolność i Pokój (1985), przekazywał i organizował przesyłanie m.in. do Poznania, Krakowa, Gdańska, Lublina i Puław wielu wydawnictw podziemnych. Posiada certyfikat „pokrzywdzonego” wystawiony przez IPN w 2003 r. Master of Art of NLP. Pisze rozprawę habilitacyjną "U podstaw europejskiej filozofii praw człowieka. Narodziny jednostki w sferze publicznej i prywatnej w pismach Braci Polskich". Zainteresowania: historia instytucji życia publicznego i prywatnego, myśl etyczna i religijna Europy (zwłaszcza okresu reformacji). Bada nieoficjalne nurty i idee inspirujące kulturę europejską. Hobby: muzyka poważna, fotografia krajobrazowa. Autor książki Filozofowie i mistycy Liczba tekstów na portalu: 51 Pokaż inne teksty autora Poprzedni tekst autora: Huig de Groot - świeckie polis i krawędzie czasu | Wszelkie prawa zastrzeżone. Prawa autorskie tego tekstu należą do autora i/lub serwisu Racjonalista.pl.
Żadna część tego tekstu nie może być przedrukowywana, reprodukowana ani wykorzystywana w jakiejkolwiek formie,
bez zgody właściciela praw autorskich. Wszelkie naruszenia praw autorskich podlegają sankcjom przewidzianym w
kodeksie karnym i ustawie o prawie autorskim i prawach pokrewnych.str. 10282 |
|