Racjonalista - Strona głównaDo treści


Fundusz Racjonalisty

Wesprzyj nas..
Zarejestrowaliśmy
199.554.980 wizyt
Ponad 1065 autorów napisało dla nas 7364 tekstów. Zajęłyby one 29017 stron A4

Wyszukaj na stronach:

Kryteria szczegółowe

Najnowsze strony..
Archiwum streszczeń..

 Czy konflikt w Gazie skończy się w 2024?
Raczej tak
Chyba tak
Nie wiem
Chyba nie
Raczej nie
  

Oddano 246 głosów.
Sklepik "Racjonalisty"

Złota myśl Racjonalisty:
Nauka jest wielką republiką z wieczystem liberum veto, wedle którego głos jednego uczonego, gdy słuszny, zmusza do posłuchu wszystkich, naturalnie nie zaraz, ale ostatecznie zawsze. Więc w imię tych praw owej wielkiej republiki naukowej, stojącej ponad narodami, państwami, autorytetami, trzeba być cierpliwym. To nie oświata, to nauka. To nie popularyzacja lecz badanie. Jeśli ktoś mniema, że nie ma..
 Religie i sekty » Religie azjatyckie » Hinduizm

Konflikty religijne w Indiach [1]
Autor tekstu:

Każdy tekst religijny od Biblii po Bhavagad Gitę może być
zinterpretowany w taki sposób by usprawiedliwić wszystko

Arundhati Roy (pisarka indyjska)

Indie to największa demokracja świata (1,14 mld ludzi); to także konglomerat ras, wierzeń religijnych, kultur, języków, ludów, narodów, kast, itd. Indie to zarówno państwo (Republika Indii ze stolicą w Delhi) oraz odrębna cywilizacja [ 1 ], jak również subkontynent (w skład tak pojmowanego regionu oprócz Republiki Indii wchodzą Pakistan, Nepal, Bangla Desz, Bhutan i Sri Lanka — razem to około 1,5 mld ludzi). Tu narodziła się przed kilkoma tysiącami lat niezwykła cywilizacja, która trwa nieprzerwanie po dziś dzień, a charakteryzująca się olbrzymią zdolnością do asymilacji innych kultur, religii, obyczajów i zachowań. Religia będąca egzemplifikacją tej kultury — hinduizm [ 2 ] — to jedna z religii światowych, charakteryzująca się teologicznym brakiem objawienia (bezprecedensowość w klasyfikacji wierzeń religijnych), nie posiadaniem personalnego założyciela ani hierarchicznego duchowieństwa, pełnym synkretyzmem i klasycznie pojmowanym irenizmem.

Ostatnimi czasy media donoszą o licznych pogromach jakie mają miejsce w Indiach (ich tło przedstawia się jako religijne). Dotyczy to zwłaszcza ataków fundamentalistów hinduistycznych na chrześcijan (różnych denominacji). Jednak w niedawnej przeszłości dochodziło także do poważnych starć między muzułmanami i wyznawcami hinduizmu, a także miał miejsce krwawy konflikt hinduistyczno-sikhijski (idea niepodległego Khalistanu- indyjska prowincja Pendżab, zamieszkałej w większości przez Sikhów: ok. 60 % — jest nadal zawieszona w próżni).

Jest to o tyle zaskoczenie ponieważ w historii płw. Indyjskiego przez wieki współżyły w miarę zgodnie różne wierzenia religijne. Stąd swój rodowód, oprócz wspomnianego hinduizmu wywodzą buddyzm, sikhizm, a także mniej popularny (zaabsorbowany do tradycji i tożsamości hinduistycznej) — dżinizm. Od VIII wieku n.e. docierał na ten teren islam [ 3 ], a także chrześcijaństwo (mówi się nawet o misjach z pierwszych wieków historii religii Chrystusa — św. Tomasza, nestoriańskiej itd.). Epoka kolonializmu to obecność misjonarzy chrześcijańskich (ich wpływy rosły wraz z podporządkowywaniem obszaru Indii przez Brytyjczyków, w mniejszym stopniu dotyczy to Portugalczyków, Holendrów czy Francuzów). Z kolei muzułmanie w początkach 2 tysiąclecia masowo napłynęli — z terenów dzisiejszego Afganistanu i Persji — na terytorium Indii (od tego czasu datować można znaczący wzrost konwersji z religii autochtonicznych na islam) tworząc w XVI — XVII wieku muzułmańskie imperium Wielkiego Mogoła. W tym także czasie, w wyniku syntezy niektórych idei charakterystycznych dla hinduizmu i islamu, na terenach dawnego Pendżabu - obecnie ten region podzielono między Indie i Pakistan — powstaje specyficzna, najbardziej monoteistyczna (by nie powiedzieć — monistyczna) religia świata, której założycielem był Guru Nanak (1469-1539): sikhizm (ok. 20 mln. mieszkańców Indii, to jest 1,8 %).

Podobnie rzecz się miała przez stulecia z wieloma elementami zoroastryzmu (przybywającego do Indii z terenów Persji), absorbowanymi przez wierzenia Hindusów. Również judaizm przenikający na południe Indii — Koczin w dzisiejszej Kerali (od VIII wieku wraz z islamem) — ulegał asymilacji i synkretyzacji (m.in. tzw. „biali żydzi" czyli „aryjscy" i „czarni żydzi' czyli "drawidyjscy", ich wpisywanie się w system kastowy etc.) by w wielu rejonach zostać wchłoniętym z czasem przez hinduizm.

Republika Indii przyciąga od ponad dwóch dziesięcioleci wzmożoną uwagę całego świata. To z jednej strony atomowe mocarstwo, prężnie rozwijająca się gospodarka, ofensywa myśli hinduskiej w nowych technologiach i biznesie; to druga „Dolina Krzemowa" (Bangalore w stanie Karnataka), „Bollywood" i „Tollywood", a z drugiej — morderstwa honorowe za przekroczenie różnic kastowych, bezprzykładna kulturowa nędza i upodlenie (np. dalitów [ 4 ] czy adivasów [ 5 ]), a także gwałtownie rosnące różnice ekonomiczne, materialne i powiększająca się przepaść między bogatymi i najbiedniejszymi. W Indiach ta skala jest wyjątkowa. Takiej przyśpieszonej dyferencjacji społeczeństwa sprzyja także tradycyjny (choć wstydliwie pomijany jako przykład anty-modernistyczny) system społeczny, zwłaszcza na wsi (kasty) . Ok. ¼ społeczeństwa korzysta jedynie z dobrodziejstw przyspieszonego rozwoju kraju (to nowa klasa średnia, której członkowie rekrutują się przede wszystkim z wyższych kast społeczeństwa hinduskiego, odtwarzając i stygmatyzując dawne podziały klasowo-kulturowe). Trzeba jeszcze w tym miejscu zaznaczyć, iż w Indiach jednocześnie ok. 300 mln. ludzi żyje za mniej niż 40 centów dziennie!

Dzisiejsze Indie postrzegane jako konglomerat ras, wyznań religijnych, grup społecznych, narodów, kast i środowisk lokalnych (często bardzo od siebie różniących się i posiadających sprzeczne interesy) to jakby w mini skali globalizujący się świat. To też niezwykle istotny „gracz" na arenie azjatyckiego orbis terrarum (z rosnącym znaczeniem w skali świata). Koegzystencja religii na tym obszarze ma więc olbrzymie znaczenie: dialog międzywyznaniowy, problemy prozelityzmu, fundamentalizmu, wreszcie terroryzm o podłożu religijnym. Dlatego procesy tam zachodzące są tak interesujące i mają tak dużą rangę dla aktualnej sytuacji na świecie.

Współczesne konflikty religijne przebiegają w zasadzie na linii chrześcijaństwo — hinduizm, islam — hinduizm i sikhizm — hinduizm. W mniejszym stopniu jest to zderzenie religii Proroka Mahometa z sikhizmem. Na obrzeżach subkontynentu — Sri Lanka — przez ostatnie ćwierć wieku trwał niezwykle krwawy i bezwzględnie prowadzony (przez obie strony: armię Sri Lanki i tzw. „Tamilskich Tygrysów" — LTTE — pod przywództwem V.Prabhakarana, który zginął podczas akcji likwidacji resztek LTTE 17.05.2009) konflikt między buddyjskimi Syngalezami (większość mieszkańców wyspy), a Tamilami (wyznawcy hinduizmu) — znaczna część tego ponad 70 milionowego narodu mieszka w indyjskim stanie Tamilnadu po zachodniej stronie cieśniny Palk oddzielającej wyspę Cejlon od półwyspu Indyjskiego. Obecnie, choć wydaje się że to sytuacja chwilowa, konflikt ten jakby wygasł.

Chrześcijaństwo — w Indiach dotyczy to przede wszystkim katolicyzmu i protestantyzmu — to ledwie 25 — 30 mln obywateli Indii (ok. 2,5 %). Katolicyzm reprezentują trzy ryty: rzymski (zwłaszcza tereny wschodnich Indii: Orisa, Jharkhand, Pondicherry, Bengal Zachodni), syromalankarski (głównie w stanie Kerala) i syromalabarski (stany Karnataka, Kerala, Goa i Tamilnadu): różnorodność denominacji protestanckich na tym terenie ogranicza się głównie do anglikanów, baptystów i zielonoświątkowców (zwłaszcza tereny Indii Wschodnich wciśnięte między Birmę, Bangla Desz i Chiny: Nagaland — ponad 90 % mieszkańców stanu to chrześcijanie, Mizoram — 87 %, Meghalaya — 70 %, Tripura, Manipur, Assam i terytorium Arunchal Pradeś).

Islam wśród Hindusów (140 — 150 mln. mieszkańców Indii, ok. 14 % ludności) reprezentują przede wszystkim sunnici. Ważnym — w przeszłości (co rzutuje jednak na obecną sytuację) — składnikiem tradycji islamu pozostawał sufizm (ze względu na wpływy perskie). Podczas podziału Indii przez Brytyjczyków wg kryterium religijnego skoncentrowali się głównie muzułmanie w zachodniej (Pakistan) i wschodniej (Bangla Desz) części subkontynentu. Aktualnie ich większe skupiska występują w stanach Bengal Zach. (1/4 ludności stanu to muzułmanie), Assam (33 %), Kerala (24 %) i Uttar Pradeś (19 %). Wyjątkiem jest północno-zachodni stan Kaszmir i Dżammu gdzie stanowią znaczną większość (ponad 67 %) i o które to terytorium stoczono już dwie wojny pakistańsko-hinduskie, a krwawy konflikt wewnętrzny trwa od przeszło 60 lat.

Trzeba podkreślić, że mimo różnorodności i wielopłaszczyznowości hinduizmu fanatyczno-fundamentalistyczny trend obecny w ostatnich dziesięcioleciach w innych religiach, dotarł także i tutaj. W symbiozie z nacjonalistycznym, wielko-hinduskim „sosem" jest ruchem niebezpiecznym — jak wszędzie na świecie: szermuje bowiem nietolerancją, pomówieniem, nienawiścią, zachęca do przemocy i ją usprawiedliwia. Ze względu na złożoność sytuacji społecznej, kulturowej, rasowej, językowej, a przede wszystkim — religijnej w Indiach jest to bardzo groźne i niebezpieczne.

Pomocne w tych rozważaniach może być przywołanie pojęcia hindutvy [ 6 ]. Na ten masowy ruch społeczny składają się zarówno partie polityczne (np. rządząca w początkach XXI wieku BJP — Indyjska Partia Ludowa, BJS — Partia Rasy Indyjskiej), międzynarodowe organizacje wyznaniowo-nacjonalistyczne (VHP - Światowy Komitet Hindusów) czy szowinistyczne i paramilitarne asocjacje wewnątrz-hinduskie w rodzaju RSS (Narodowy Związek Ochotników), SS (Armia Śiwy), AS (Stowarzyszenie Ariów) [ 7 ].


1 2 3 Dalej..

 Po przeczytaniu tego tekstu, czytelnicy często wybierają też:
Zapomniane stulecie
Kult świętej krowy


 Przypisy:
[ 1 ] S.P.Huntington, Zderzenie cywilizacji, Warszawa 1998
[ 2 ] Hinduizm to w zasadzie zespół wierzeń religijnych skonstruowany i funkcjonujący na zasadach synkretyzmu religijnego i irenizmu. Na przestrzeni wieków ów system potrafił wchłonąć i zaadoptować do tradycji czy tożsamości hinduistycznej wiele religii, wierzeń czy zwyczajów. Oprócz religii można uważać hinduizm za pewien rodzaj światopoglądu, świadomości czy mentalności, charakterystyczny dla cywilizacji indyjskiej. Dzięki homologacjom dokonanym na różnych poziomach (mitologia, rytuał, teologia) nie-bramińskie i nie-hinduistyczne systemy religijne zostały więc sprowadzone do wspólnego mianownika i wchłonięte (albo przystosowane) do ortodoksji. Braminizm — to wczesna faza hinduizmu.
[ 3 ] Mapillowie (stan Kerala, pd. Indie) to potomkowie kupców arabskich przybywających na wybrzeże dzisiejszej Kerali w VIII/IX wieku. Oni to pierwsi przynieśli na półwysep Indyjski islam.
[ 4 ] Dalitowie — (w j.hindi — niedotykalni) zbiorcza nazwa ludności w Indiach, Nepalu, Bangla Deszu i Sri Lance obejmująca reprezentantów najniższych kast społecznych (tzw. dźati) jak i ludność poza-kastową. W Indiach jest to ok. 150 mln ludności (na całym subkontynencie — ok.260 mln).
[ 5 ] Adivasi — pierwotni (sprzed przybycia Ariów) mieszkańcy Indii (obok ludów drawidyjskich) żyjący dziś we wschodnich i południowo-wschodnich stanach Indii, często jeszcze w strukturach klanowo-plemiennych
[ 6 ] Hindutva - to najkrócej mówiąc po polsku: hinduskość. Termin ten oznacza połączenie tradycyjnej wiary religijnej Hindusów (utożsamianej jednoznacznie z hinduizmem) z kulturą, zwyczajami i państwem indyjskim (powstałym po 1947 roku). Jest to więc przeszczepienie europejskiego nacjonalizmu na hinduski grunt.
[ 7 ] Są to organizacje polityczno-nacjonalistyczne głoszące często — w kategoriach kultury europejskiej — hasła typowo faszystowskie, rasistowskie czy fundamentalistyczno-totalitarne. Np. założyciel Armii Śiwy (SS) B.Thackeray nie wyklucza sięgania przez zwolenników swych teorii i zasad po samobójcze zamachy bombowe w celu osiągnięcia zamierzonych celów.

« Hinduizm   (Publikacja: 15-09-2009 )

 Wyślij mailem..   
Wersja do druku    PDF    MS Word

Radosław S. Czarnecki
Doktor religioznawstwa. Publikował m.in. w "Przeglądzie Religioznawczym", "Res Humanie", "Dziś", ma na koncie ponad 130 publikacji. Wykształcenie - przyroda/geografia, filozofia/religioznawstwo, studium podyplomowe z etyki i religioznawstwa. Wieloletni członek Polskiego Towarzystwa Religioznawczego. Mieszka we Wrocławiu.

 Liczba tekstów na portalu: 129  Pokaż inne teksty autora
 Najnowszy tekst autora: Return Pana Boga
Wszelkie prawa zastrzeżone. Prawa autorskie tego tekstu należą do autora i/lub serwisu Racjonalista.pl. Żadna część tego tekstu nie może być przedrukowywana, reprodukowana ani wykorzystywana w jakiejkolwiek formie, bez zgody właściciela praw autorskich. Wszelkie naruszenia praw autorskich podlegają sankcjom przewidzianym w kodeksie karnym i ustawie o prawie autorskim i prawach pokrewnych.
str. 6790 
   Chcesz mieć więcej? Załóż konto czytelnika
[ Regulamin publikacji ] [ Bannery ] [ Mapa portalu ] [ Reklama ] [ Sklep ] [ Zarejestruj się ] [ Kontakt ]
Racjonalista © Copyright 2000-2018 (e-mail: redakcja | administrator)
Fundacja Wolnej Myśli, konto bankowe 101140 2017 0000 4002 1048 6365