Racjonalista - Strona głównaDo treści


Fundusz Racjonalisty

Wesprzyj nas..
Zarejestrowaliśmy
204.865.678 wizyt
Ponad 1065 autorów napisało dla nas 7364 tekstów. Zajęłyby one 29017 stron A4

Wyszukaj na stronach:

Kryteria szczegółowe

Najnowsze strony..
Archiwum streszczeń..

 Czy konflikt w Gazie skończy się w 2024?
Raczej tak
Chyba tak
Nie wiem
Chyba nie
Raczej nie
  

Oddano 730 głosów.
Chcesz wiedzieć więcej?
Zamów dobrą książkę.
Propozycje Racjonalisty:
Sklepik "Racjonalisty"

Złota myśl Racjonalisty:
Dlatego - uwzględniając wszystkie zastrzeżenia, jakie uczyniłby filozof nauki odnośnie pojęcia prawdy, która w nauce nigdy nie jest ostateczna i zawsze podlega weryfikacji - musimy powiedzieć, że teoria ewolucji jest po prostu prawdziwa.
 Kultura » Historia

Myśl i działalność polityczna Henry'ego St. Johna, wicehrabiego Bolingbroke [4]
Autor tekstu:

Ta lekcja udzielana szefowi gabinetu wyraźnie pokazuje jak wielki strach budziła bezprecedensowa potęga Walpole’a, jako pierwszego szefa rządu cieszącego się zarówno poparciem dworu jak i większością parlamentarną. O fenomenie, jakim był „pierwszy" minister, pozytywnie wyrażała się rządowa Grub Street Journal,podczas gdy opozycyjna The Craftsman przestrzegała przed nią jako zagrożeniem dla wolności i postępującym upodabnianiem się rządu do rządów państw absolutnych, gdzie jeden główny minister rządził za królajak na przykład Giulio Alberoni (1664-1752) w Hiszpanii w latach 1715-1719 [ 70 ].

Sprzeciw wobec takiej nieformalnej a przemożnej władzy „premiera" doprowadził Bolingbroke’a do stworzenia idei „Króla Patrioty", który rządziłby sam bez ministrów, a więc i bez szefów partii. W 1749 opublikował (w niewielu egzemplarzach [ 71 ]) on rozprawę właśnie pod tytułem The Idea of a Patriot King. Jej polityczne oddziaływanie zaczęło się jednak o wiele wcześniej, ponieważ krążyła ona wśród przyjaciół i politycznych sojuszników (napisał ją w 1738 roku) [ 72 ].

The Idea of a Patriot King była napisana w konkretnym celu jako podręcznik rządzenia napisany dla Księcia Walii Fryderyka Ludwika (1707-1751) skonfliktowanego wówczas z rodzicami i będącego nadzieją opozycji. Formą tego podręcznika-rozprawy autor nawiązuje do takich dzieł jak Książe Machiavellego, Telemach Fenelona czy znane większości książąt w protestanckiej Europie rozprawy Leibniza na ten temat [ 73 ].Już metody wychowawcze i edukacja stosowane wobec małego Jerzego (przyszłego króla Jerzego II) były szeroko dyskutowane i wywoływały żywe zainteresowanie ze względu na specyfikę brytyjskiego ustroju politycznego [ 74 ] W myśl Bolingbroke’a, Fryderyk miałby być królem-ojcem wszystkich poddanych i opiekunem brytyjskich kupców [ 75 ]. Monarchizm St. Johna jest jednak reformatorski a nie tradycjonalistyczny. Jako deista i człowiek oświecenia uważa on króla za „najbardziej skutecznego z reformatorów" (The most powerful of all reformers). Sprzeciwiał się Machiavellemu, doradzającemu rozszerzanie władzy książąt w miarę możności i krytykował „tyranię" Ludwika XIV [ 76 ]. Te poglądy powodowały że inni Torysi czasem w ogóle nie uważali go za Torysa [ 77 ].

Wzorem dla Fryderyka mieli być przede wszystkim Tudorowie, a zwłaszcza Elżbieta I, która była ulubionym władcą dla wszystkich „Patriotów" [ 78 ]. Elżbieta była już w XVII wieku widziana jako władczyni mająca częsty i bliski kontakt z ludem angielskim i dbająca o jego dobro [ 79 ] (w odróżnieniu od Stuartów i rzadko pokazujących się publicznie Hanowerczyków), a przede wszystkim dbająca o handel: ...Trade and commerce, such as they were in those days, had been sometimes and in some instances , before the reign of Queen Elisabeth, encouraged and improved: but the great encouragements were given, the great extensions and improvements were made, by that glorious princess… [ 80 ]

Obrońcy gabinetu Walpole’a zdawali sobie sprawę z popularności mitu elżbietańskiego [ 81 ] i próbowali wykorzystać go dla zaznaczenia pozytywnej roli Walpole’a na arenie politycznej, porównywali swojego mocodawcę do lorda Burleigha (Burghleya), czyli do Williama Cecila (1520-1598), który był przez większą część panowania Elżbiety faktycznym kierownikiem rządu brytyjskiego [ 82 ]. To porównanie nie wydawało się Bolingbroke’owi wcale korzystne o czym świadczy odpowiedni ustęp jego Dissertation upon Parties [ 83 ]. Francis Arnall dziennikarz pracujący dla Free Briton i jeden z najzdolniejszych obrońców rządu, również nawiązywał do tradycji silnych ministrów elżbietańskich podpisując swoje artykuły jako "Francis Walsingham [ 84 ]".

Przystępując do omówienia postawy jaką Bolingbroke przybierał wobec wydarzeń politycznych jego czasów i działań gabinetu Walpole’a, widać wyraźnie, że postać Henry’ego St. Johna należy w wielkim stopniu do historii filozofii politycznej, i że znacznie częściej omawia się jego stałe poglądy i idee czy jego „wytyczne filozoficzne" niż opinie wygłaszane przezeń pod wpływem bieżących wydarzeń. .

Na pewno nie można powiedzieć, żeby komentarze (zazwyczaj, rzecz jasna nieprzychylne) Bolingbroke’a na temat bieżącej polityki zagranicznej gabinetu Walpole’a, wywoływały wśród jego członków panikę. Do takiego wniosku skłania mnie uważna lektura Memoirs of the Life and Administration of Sir Robert Walpole Williama Coxe’a, jak również British Diplomatic Instructions 1689-1789, volume VI — France 1727-1744,wydanego przez zespół naukowców brytyjskich w 1930 roku, a także brak wzmianek o wpływie St. Johna na przebieg obrad izb parlamentarnych, których sprawozdania zamieszczał Gentleman's Magazine. Jednak wizyta francuskiego agenta Chauvigny’ego [ 85 ] w Londynie (1731) i jego kontaktowanie się z przedstawicielami opozycji, a zwłaszcza Bolingbroke'm i Williamem Pulteney’em [ 86 ] wywołało pewną konsternację: ...Powiadomisz kardynała [ 87 ], że masz królewskie rozkazy by dać znać..., że Monsieur Chauvigny nie stosując się do instrukcji jakie miał mu udzielić kardynał… zachowuje się w taki sposób absolutnie nie satysfakcjonujący Jego Królewskiej Mości; że rozmawia on stale z oponentami polityki królewskiej; że często przebywa z Lordem Bolingbroke'm, Sir Williamem Wyndhamem, panem Pulteney’em etc; że przejmuje ich sposób myślenia i mówi w ich stylu, przedstawiając sytuację i politykę administracji Jego Królewskiej Mości w fałszywym i wysoce niekorzystnym świetle. [ 88 ]


1 2 3 4 5 6 7 8 Dalej..

 Po przeczytaniu tego tekstu, czytelnicy często wybierają też:
Śmierć jednego Osamy
Nauki służebne


 Przypisy:
[ 70 ] Craftsman pisał w 1727 roku:.. In absolute monarchies, we generally find a person invested by the Prince with the sole management and direction of all his affairs under the title of Prime Minister, who is ,by virtue of his office as he commonly proves himself to be by his actions, an arbitrary Viceroy or deputy tyrant. But the power of such a minister seems to be inconsistent with the nature of a free state, I. Kramnick, Bolingbroke and his CircleThe Politics of Nostalgia in the age of Walpole , NY 1992, s. 114-115.
[ 71 ] Była to właściwie subskrypcja wśród niewielkiego kręgu przyjaciół znających bardzo dobrze założenia tekstu, vide: W. Jäger, Politische Partei und Parlamentarische Opposition — Eine Studie zum politischen Denken von Lord Bolingbroke und David Hume, Berlin 1971, s. 103.
[ 72 ] Według Wolfganga Jägera cały okres działalności Bolingbroke’a jako polityka można podzielić na okres przed i po napisaniu The Idea of a Patriot King, pierwszy okres charakteryzowałby się mniejszym idealizmem politycznym niż drugi, vide: ibidem, s. 90-92.
[ 73 ] C. Gerrard, The Partiot Opposition to Walpole — Politics, Poetry and National Myth 1725 -1742. Oxford 1994, s. 186.
[ 74 ] Autorzy dworscy bronili wówczas dziedzicznych praw dynastii hanowerskiej (i tradycyjnego królewskiego wychowania) oskarżając bardziej radykalnych Wigów o zamiar "zmniejszenia władzy króla i umocnienia władzy ludu, co zredukuje brytyjską monarchię do nędznej republiki" (...lessening he power of the King and increasing the power of the people, who, if they had their way would reduce this Monarchy to a meer Republick...) ibidem, s. 189-190.
[ 75 ] Ibidem, s. 197
[ 76 ] The Idea of a Patriot King , W: St. John H, The Works of Lord Bolingbroke..., t. I.
[ 77 ] I. Kramnick, Bolingbroke and his Circle..., s. 102.
[ 78 ] Wspomniałem już wcześniej o pogardliwym stosunku Walpole’a- człowieka konkretnego do „Patriotów". Warto raz jeszcze zaznaczyć, że to właśnie Bolingbroke rozpowszechnił słowo „patriota", które po raz pierwszy miało się pojawić w Wielkiej Brytanii około roku 1700. Słynny słownik Doktora Johnsona dawał dwie definicje temu słowu jedną pozytywną i uniwersalno-idealistyczną a drugą nawiązującą do sympatyków Bolingbroke’a i Pulteney’a, do których Johnson jako Wig „ministerialny" (ministerial Whig) był usposobiony (jeśli nie liczyć jego młodzieńczych opozycyjnych artykułów w Gentleman's Magazine z lat czterdziestych) negatywnie.
[ 79 ] Nie należy zapominać, że Cromwell był szczerym elżbietaninem.
[ 80 ] The Idea of a Patriot King, W: St. John H, The Works of Lord Bolingbroke, t. I
[ 81 ] Obok mitu „konstytucji gotyckiej" stworzonej rzekomo przez Brytów i Króla Artura, której chwalebne postanowienia miały być przywrócone w 1689 roku, mit Elżbiety I i Tudorów -Patriotów był najpopularniejszą patriotyczną legendą w XVIII-wiecznej Wielkiej Brytanii., por. C. Gerrard, The Partiot Opposition to Walpole.
[ 82 ] Najlepszym opracowaniem problemu politycznego „eliżbietanizmu" (elisabethanism) w wieku XVIII i porównań Walpole’a z Williamem Cecilem i Francisem Walsinghamem jest właśnie praca C. Gerrard, The Partiot Opposition to Walpole..., s. 150-184.
[ 83 ] Choć Bolingbroke nazywa Cecila „wielkim rycerzem" nie uważa jego przemożnego wpływu na Elżbietę I za coś chwalebnego lub pozytywnego, vide: Dissertation upon Parties, W: St. John H, The Works of Lord Bolingbroke, t. II..., s. 22.
[ 84 ] Kramnick I, Bilingbroke and his Circle..., s. 117.
[ 85 ] Anne-Théodore Chevignard de Chavigny (1687-1771) francuski dyplomata. Jego bezpośrednim przełożonym był francuskie MSZ w latach 1727-1737 Germain Louis Chauvelin (1685-1762) , który był w najwyższym stopniu niechętny Brytyjczykom, podczas gdy francuski szef rządu kardynał André Hercule de Fleury (1653-1743) starał się unikać zadrażnień z Brytyjczykami. Postępowanie Chavigny’ego w Londynie wywołało konsternację w kręgach rzadowych.
[ 86 ] Jest znamienne, że Newcastle wymienia Bolingbroke’a na pierwszym miejscu przed aktywnymi w parlamencie Wyndhamem i Pulteney’em. William Pulteney (1684-1764) był do 1730 roku stronnikiem Walpole’a, potem zawiedziony iż Walpole nie uczynił go sekretarzem stanu zwrócił się przeciw niemu.
[ 87 ] Kardynała André Hercule de Fleury’ego.
[ 88 ] ...You will acquaint the Cardinal that you have the King's orders to let him know that the instructions which he told you more. Chauvigny had, are such as His Majesty had reason to expect had been given by His Eminence, but far from following them, that gentleman behaves in such manner as is by no means to His Majesty's satisfaction; that his constant conversation with the known opposers of His Majesty's measures; that he is frequently with the late Lord Bolingbroke, Sir William Wyndham, Mr. Pulteney &c;that he adopts their sentiments and talks in their stile, representing in the most false and disadvantageous light the situation of His Majesty's affairs and the conduct of his administration...(Newcastle to Waldegrave, Whitehall 3 March 1731, vide: British Diplomatic Instructions 1689-1789, volume VI..., s. 108-109.

« Historia   (Publikacja: 15-05-2011 )

 Wyślij mailem..   
Wersja do druku    PDF    MS Word

Piotr Napierała
Urodzony w 1982r. w Poznaniu - historyk; zajmuje się myślą polityczną oświecenia i jego przeciwników i dyplomacją Francji i Anglii XVIII wieku, a także kwestiami związanymi z ustrojem państw (Niemcy, Szwecja, W. Brytania, Francja) w tej epoce.
 Strona www autora

 Liczba tekstów na portalu: 74  Pokaż inne teksty autora
 Najnowszy tekst autora: Bernard-Henri Lévy American Vertigo
Wszelkie prawa zastrzeżone. Prawa autorskie tego tekstu należą do autora i/lub serwisu Racjonalista.pl. Żadna część tego tekstu nie może być przedrukowywana, reprodukowana ani wykorzystywana w jakiejkolwiek formie, bez zgody właściciela praw autorskich. Wszelkie naruszenia praw autorskich podlegają sankcjom przewidzianym w kodeksie karnym i ustawie o prawie autorskim i prawach pokrewnych.
str. 1584 
   Chcesz mieć więcej? Załóż konto czytelnika
[ Regulamin publikacji ] [ Bannery ] [ Mapa portalu ] [ Reklama ] [ Sklep ] [ Zarejestruj się ] [ Kontakt ]
Racjonalista © Copyright 2000-2018 (e-mail: redakcja | administrator)
Fundacja Wolnej Myśli, konto bankowe 101140 2017 0000 4002 1048 6365