|
Chcesz wiedzieć więcej? Zamów dobrą książkę. Propozycje Racjonalisty: | | |
|
|
|
|
Kultura » Historia
Myśl i działalność polityczna Henry'ego St. Johna, wicehrabiego Bolingbroke [6] Autor tekstu: Piotr Napierała
...Jeśli
potwierdzenie naszych praw do Gibraltaru, i niektóre inne rzeczy postulowane
tak mocno przez pańskiego znajomego [ 105 ]
panie Publicola, nie były celem tej misji… to podjęte środki były być może
skuteczne, lecz jeśli te tak ważne dla Wielkiej Brytanii sprawy były jednym z głównych celów w tej konfrontacji… to fałszywym byłoby twierdzenie, jakoby
cele zostały osiągnięte. Jeśli weźmiemy pod uwagę jak wielu zdolnych i użytecznych
poddanych Jego Wysokość stracił w ekspedycji do Indii Zachodnich; i to że
jesteśmy tak samo dalecy od uregulowania naszych spraw z Hiszpanami jak przed
wyprawą, nie możemy nie czuć wielkiego i szczerego zmartwienia... [ 106 ]. Następnie
Henry St. John przechodzi do szukania przyczyn brytyjskich kłopotów z Hiszpanią.
Zaczyna od stwierdzenia, że autor artykułu z London Journal próbuje zrzucić całą odpowiedzialność na
nieoficjalną obietnicę Jamesa Stanhope’a z 1721 roku, który wspomniał o oddaniu Gibraltaru Hiszpanom [ 107 ]. Z dokładnością
dobrego historyka Bolingbroke przystępuje do zrekapitulowania zaistniałych w tamtym okresie faktów. Jego zdaniem Francuzi mogli przekonać Stanhope’a do
przedłożenia odpowiedniej oferty w Madrycie, by uspokoić Hiszpanów po ich klęsce
na Sycylii, jednak podkreśla znaczenie innej deklaracji Stanhope’a, wygłoszonej
gdy delegacja hiszpańska podpisywała akt przystąpienia do Układu
Utrechckiego w Holandii. [ 108 ] Pretensje Madrytu do twierdzy
gibraltarskiej St. John porównał do sytuacji duchownego, który miałby
nadzieje na biskupstwo po tym jak zrezygnował z ubiegania się o nie, lecz nasz
autor bynajmniej nie uważa, że nie należy się tymi pretensjami przejmować
[ 109 ]. Bolingbroke drwi z pozostałych
przytaczanych przez wigowskiego dziennikarza powodów „uporu Hiszpanów" (obstinacy
of the Spaniards), jednym z nich miała być typowa dla Hiszpanów zaciekłość i pragnienie zemsty:
...Kolejnym
powodem uporu Hiszpanów przytoczonym przez tego głębokiej myśli polityka,
jest chowanie urazy, która zagościła w ich sercach, od czasu gdy zniszczyliśmy
ich flotę. Nie przedstawia na to żadnych dowodów, ponieważ nie da się ich
przedstawić, ponieważ odnosi się to do wszystkiego co dzieje się i działo w sercach Króla, Królowej i ministrów Hiszpanii w ciągu tych wielu lat… Hiszpanie z pewnością nie byli zachwyceni zniszczeniem przez nas ich
floty, ale czyż z tego wynika, że uraza, jaką odczuli wówczas nadal oddziaływuje
tak mocno? Jak często Francuzi [ 110 ] zostali pobici przez nas w ostatniej wojnie
[ 111 ] ...jednak, obserwujemy z przyjemnością, najlepszą harmonię, najbliższą
przyjaźń, która trwa pomiędzy ich dworem i naszym...
[ 112 ]
Kontynuując
wywód na temat politycznych urazów, Bolingbroke podaje przykład wściekłości
Hiszpanów na dwór francuski po odesłaniu (1725) infantki hiszpańskiej, która
miała być poślubiona Ludwikowi XV, z powrotem do Madrytu. Zauważa, że dali
się wówczas dość łatwo ułagodzić [ 113 ], co nie znaczy wcale, że autor
uważa zerwanie Hiszpanii z Francją za polityczny teatr, przeciwnie, uważa to
za główną przyczynę powstania w 1725 roku sojuszu hiszpańsko-austriackiego
[ 114 ].
St.
John przestrzega przed przecenianiem znaczenia brytyjskiej odmowy podjęcia
samodzielnej (bez udziału francuskiego sojusznika) mediacji w sporze hiszpańsko-cesarskim.
Nie uważa, by miało to jakikolwiek wpływ na powstanie sojuszu spierających
się dotąd mocarstw, widząc jego przyczynę przede wszystkim we wspólnych
interesach Madrytu i Wiednia [ 115 ]. Uznaje, że Hiszpanie przewidywali, że Brytyjczycy nie zaakceptują
propozycji [ 116 ]. Jeśli jednak chodzi o samą kwestię, czy należało tę
propozycję przyjąć, nasz autor ma zupełnie inne zdanie, ponieważ podważa
dwa z oficjalnych rządowych powodów [ 117 ]
odmówienia samodzielnej mediacji; że Hiszpanie są po prostu wrogami
Brytyjczyków i że Francuzi uznaliby podjęcie mediacji za zdradzenie ich przez
Wielką Brytanię i dziwi się twierdzeniom, że sojusz z Francją miałyby
ograniczać kontakty dyplomatyczne z Hiszpanami [ 118 ]: ...ze
strony Francji, nie mogłyby nadejść, żadne skargi, gdybyśmy zaakceptowali
mediację, ponieważ sprawy jakie były do uregulowania były trywialne, takie
jak sprawy tytularne i inne o niewielkim znaczeniu, odnoszące się do kongresu w Cambrai, w takim przypadku nasze podjęcie samodzielnej mediacji musiało by
być Francuzom obojętne, poza tym uregulowanie tych spraw było interesem
wszystkich i z tego powodu, Francuzi zapewne,
życzyliby sobie kontynuowanie przez nas (tej) mediacji, z którego to powodu my
również powinniśmy byli ją kontynuować. Jeśli przyjaźń i zaufanie pomiędzy
nami i Francuzami nie było tak ścisłe, jak nam to przedstawiano, nie zasłużyli
na grzeczność jaką im wyświadczyliśmy."
Jeśli (jednak) przyjaźń i zaufanie były tak ścisłe to mogli wówczas zaufać
nam z przyjemnością i zrobiliby tak… [ 119 ]
Z
tego fragmentu, jak i z całego tekstu An
Answer to the London Journal przebija
krytyka niedostatecznej elastyczności rządu Walpole’a i Newcastle’a w prowadzeniu polityki międzynarodowej, a także oskarżenie go o zaniedbywanie
Hiszpanii i zbytnią zależność od Francji (our
to much neglect of Spain; our to much dependance on France ). Bolingbroke wytyka rządowi określanie Francji jako mediatora,
podczas gdy była ona stroną w konflikcie jako członek sojuszu Hanowerskiego z 1725 roku, co dowodzi według autora silnej stronniczości samego rządu [ 120 ]. Ostatnim zarzutem skierowanym w artykule do dziennikarza
proministerialnego jest uwaga o przecenianiu przezeń zagrożenia ze strony
cesarskiej Kompanii Ostendzkiej [ 121 ], co być może wynika z niespecjalnego
zainteresowania St. Johna losem i interesami brytyjskich kupców.
Podobnym w charakterze do: An
Answer to the London Journal jest
napisany w styczniu 1729: An
Answer to the Defence of the Inquiry into the Reasons of the Conduct of Great
Britain.
Ten barokowo zatytułowany
artykuł został napisany w tym samym duchu polemicznym, a jego odbiorcą jest
ten sam człowiek, do którego Bolingbroke kierował tekst An Answer to the London Journal, czyli
Caleb d'Anvers, który to dziennikarski pseudonim skrywa torysowskiego
pisarza Nicholasa Amhursta [ 122 ].
Jest to odpowiedź St. Johna na prorządową książkę pt. Observations
on the Conduct of Great Britain, której
autor chwalił posunięcia rządu, zwłaszcza prewencyjną wyprawę na posiadłości
hiszpańskie w Ameryce Południowej. Bolingbroke, co oczywiście nie jest
zaskoczeniem, nie miał najlepszego zdania o owej pozycji:
...Niektóre fakty podane w niej, były dziwne i zaskakujące i ponieważ
były one pozbawione wszelkich dowodów, z wyjątkiem usilnych zapewnień
autora, zaś zbiory i okoliczności (były) tak trywialne, że wywołują
śmiech zaraz po tym jak podaje się je z powagą [ 123 ]...
1 2 3 4 5 6 7 8 Dalej..
Przypisy: [ 105 ] Chodzi tu oczywiście o Roberta
Walpole’a. [ 106 ] ...If asserting our rights to Gibraltar, and some
other things, which were sounded so high by an acquaintance of yours Mr.
Publicola, had no share in the ends which were proposed by sending our fleet to
the West Indies, such...ends may...have been completely answered; but if these
points, so essential to great Britain, were any of the main things in dispute;...than
it is false to assert that these ends have been completely answered. When we
consider what numbers of able and useful subjects his majesty hath lost in the
expedition to the West Indies; and that we are, at least as far off from a settlementof interests with Spain
now, as we were before the expedition was undertaken, it is impossible not to
feel great and unaffected concern, vide: H.
St. John
, The Works of Lord Bolingbroke...,
t. I, s. 243. [ 110 ] Bolingbroke szydzi z powszechnej opinii jakoby
Hiszpanie byli bardziej mściwi niż Francuzi, uznając ją za absurd, vide: H.
St. John, The Works of Lord Bolingbroke..., t. I, s. 248-249. [ 111 ] Wojna o sukcesję hiszpańską 1702-1714. [ 112 ] The
second reason assigned by this profound politician, for the obstinacy of the
Spaniards is the resentment which has lain at their hearts, ever since we
destroyed their flee. Here are no proofs offered; nor can there be any, which
are direct; because the assertion relates to what passes, and has passed these
many years, in the hearts of the king, queen and ministers of
Spain
… The Spaniards were certainly not very well pleased with us destroying their
fleet. But does it follow from thence, that the resentment which they conceived
upon this occasion, operates thus strongly still? How often were the French
beaten by us in the last war? ...Notwithstanding which, we see with pleasure,
the most perfect harmony, the most intimate friendship, subsist between their
court and ours, vide: H.
St. John
, The Works of Lord Bolingbroke..., t. I, s. 249. [ 117 ] Warto tu przypomnieć, o czym była
już mowa, że brat Roberta Walpole’a, Horacy sugerował podjęcie mediacji. [ 118 ] H.
St. John, The Works of Lord Bolingbroke..., t. I, s. 255 [ 119 ] ...On the part of
France, no objection could have been made to us, if we had accepted this
mediation; for either the points to be mediated upon were pure trifles; such as
titles and other matters of as little weight, referred to the congress of
Cambray; in which case our accepting the sole mediation must have been quite
indifferent to the French; or this points were of moment to the general interest;
and in this case, the French ought to have desired that we should continue in
the mediation, for the same reasons which ought to have determined us so. If the
friendship and confidence between us and the French were not so strict as it
hath been represented, they did not deserve the compliment we made them. If
the friendship and confidencewere
so strict, they might and they would have trusted us with pleasure,
vide:ibidem ..., t.
I, s. 255-256. [ 121 ] Bolingbroke wyśmiewa stawianie przez London
Journal spraw Gibraltaru i Kompanii Ostendzkiej w jednym szeregu pod względem
ważności dla Wielkiej Brytanii., vide: ibidem...t.
I, s. 258-260. [ 122 ] Nicholas Amhurst
(1697-1742) brytyjski poeta, dziennikarz i pisarz polityczny, o którym była już
mowa przy okazji omawiania prasy brytyjskiej XVIII wieku w rozdziale I.3. [ 123 ] ...Some of the facts
advanced in it were strange and surprising; but than they were destitute of any
proof; except the strong affirmations of the author, and collections of
circumstances so extremely trivial, than they became burlesque as soon as they
were seriously applied...
St.
John H, The Works of Lord Bolingbroke...t. I, s. 264. « Historia (Publikacja: 15-05-2011 )
Wszelkie prawa zastrzeżone. Prawa autorskie tego tekstu należą do autora i/lub serwisu Racjonalista.pl.
Żadna część tego tekstu nie może być przedrukowywana, reprodukowana ani wykorzystywana w jakiejkolwiek formie,
bez zgody właściciela praw autorskich. Wszelkie naruszenia praw autorskich podlegają sankcjom przewidzianym w
kodeksie karnym i ustawie o prawie autorskim i prawach pokrewnych.str. 1584 |
|