|
Chcesz wiedzieć więcej? Zamów dobrą książkę. Propozycje Racjonalisty: | | |
|
|
|
|
Światopogląd » Humanizm
Manifest neohumanistyczny [3] Autor tekstu: Paul Kurtz
Tłumaczenie: Anna Modzelewska
POSTĘPOWY HUMANIZM
Po jedenaste:
neohumaniści
biorą na siebie odpowiedzialność za dobrostan społeczeństw, w których żyją.
Neohumaniści popierają zasady stanowione
przez prawo, jak również zasadę
równości wobec prawa i
sprawiedliwości społecznej.
-
Oznacza to równe traktowanie wszystkich członków wspólnoty,
niezależnie od ich statusu socjalnego, klasowego, etnicznego, płci,
rasy, narodowości, czy religii. Neohumaniści popierają postępowy humanizm,
co oznacza zobowiązanie społeczeństwa do gwarantowania, na ile się da,
równych możliwości dla wszystkich. Zawiera się w tym prawo do
edukacji, powszechna opieka zdrowotna, w miarę możliwości prawo do
pracy zarobkowej i płacy pozwalającej zaspokoić podstawowe
potrzeby.
- Neohumaniści popierają gospodarkę rynkową, jako najbardziej efektywny sposób
zapewniania dobrobytu, łączący przedsiębiorczość ze sprawiedliwą dystrybucją
zysków.
- Popierają oni system Fair Tax [ 1 ]
i dbałość o tych, którzy nie są w
stanie sami o siebie zadbać — opiekę nad osobami niepełnosprawnymi i
sprawiedliwy system emerytalny.
Unikają utopii. W parze z zasadami
postępowego humanizmu idzie przywiązanie do realizmu. Neohumaniści zdają sobie
sprawę, że postęp może być powolny i bolesny, osiągany drobnymi krokami.
Niemniej są przekonani, że przez wytrwałość i inteligentne działanie można
stworzyć lepszy świat. Właśnie dlatego angażujemy się w tę walkę.
OGÓLNOŚWIATOWY HUMANIZM
Po dwunaste,
neohumaniści popierają zieloną ekonomię — zawsze, kiedy jest to możliwe.
Narastającym problemem dzisiejszych czasów są
zanieczyszczenie i degradacja środowiska.
Każdy powinien być strażnikiem natury i pomagać w ograniczaniu nadmiernych
połowów ryb morskich, w ochronie zagrożonych gatunków i w ograniczaniu
zanieczyszczenia atmosfery. Ziemia
powinna być widziana jako dobro wspólne — każdy ma obowiązek ochrony środowiska,
co najmniej w ramach swojej domeny.
Niszczenie lasów deszczowych i zakwaszanie ujść rzek powinno stać się
przedmiotem troski wszystkich mieszkańców planety. Neohumaniści sądzą, że ludzie
powinni kultywować uczucie żywione dla Zielonej Planety, Matki Ziemi i z
zaangażowaniem dążyć do jej dobrostanu.
- Jednymi z najważniejszych cnót, które możemy kultywować, jest oddawanie czci
należnej naturze i docenianie wartości daru, który daje ona ludziom i innym
gatunkom.
- Już nikt nie ma prawa rozgrabiać bogactw natury i ogołacać Ziemię z jej źródeł
naturalnych.
-
Mamy obowiązek wobec przyszłych, jeszcze nienarodzonych generacji i moralną
odpowiedzialność za ekohumanizm; czyli miłość i troskę o naszą planetę i życie
na niej.
Po trzynaste,
Neohumaniści sądzą, że istnieje nagląca potrzeba ograniczania populacji
ludzkiej.
Zawiera to w sobie zagwarantowanie kobietom prawa do autonomii w kwestiach
związanych z ciążą.
Ubolewamy, że niektóre potężne instytucje religijne, bazując na doktrynach
teologicznych, przeszkadzają w ograniczaniu wzrostu populacji. Szacuje się, że w 1 roku było 200 milionów ludzi, w roku 1000 310 milionów, w 1900 1,6 miliarda, w 1950 2,5 miliarda i ponad 6 miliardów w roku 2000. Jeśli utrzyma się aktualny
trend, ziemia będzie zamieszkiwana przez 7,5 miliarda ludzi przed rokiem 2020 i przez ponad 9 miliardów przed 2050. Trzeba koniecznie ograniczyć wzrost
populacji. Rozwój nauk medycznych, publiczna opieka zdrowotna i wzrost poziomu
higieny przedłużyły średnią długość ludzkiego życia i to dobrze, ale oznacza to
rozrost populacji. W przeszłości humaniści zawsze pozostawali w czołówce
nawołujących do racjonalnej polityki względem wzrastania liczby ludności.
Walczyły z tym siły religijne, które sprzeciwiały się dobrowolnej antykoncepcji i aborcji. Nie jest pewne, czy zielona rewolucja nadal będzie osiągać sukcesy.
Nie ma gwarancji, że susza nie zniszczy plonów. W tej sytuacji rozrost populacji
jest poważnym problemem, któremu ludzkość musi natychmiast otwarcie stawić
czoła.
Z problemem tym wiąże się również wzrastający w wielu społeczeństwach odsetek
osób starszych. W świecie rozwiniętym jedna na dziesięć osób ma ponad 60 lat.
Przewiduje się, że w 2050 będą to dwie osoby na dziewięć. W przyszłości poważnym
problemem stanie się to, czy populacja pracujących będzie w stanie utrzymywać
osoby będące na emeryturze. W związku z tym należy ciągle rewidować sposoby
działania w świetle zmieniających się warunków społecznych. Jest jasne, że
kwestie ekonomiczno-moralne są kluczowym składnikiem wskazującym kierunek
rozwoju polityki w świetle zmieniających się realiów ekonomicznych.
DZIAŁANIA POLITYCZNE
Po czternaste,
neohumaniści dostrzegają potrzebę aktywnego partycypowania w polityce.
Jakkolwiek organizacje humanistyczne na ogół nie popierają kandydatów ani partii
politycznych, pojawiają się przekonujące argumenty na rzecz politycznego
organizowania się. W demokratycznych społeczeństwach robią to Koalicja
Chrześcijan, Kościół rzymskokatolicki, muzułmanie, hinduiści i przedstawiciele
innych wyznań; dlaczego nie świeccy humaniści? Wiemy, że indywidualnie wielu
humanistów aktywnie udziela się w organizacjach politycznych, jednak nie
zorganizowali się jeszcze wspólnie w ramach oddolnej inicjatywy
politycznej będącej odpowiedzią na Religious Right i inne zorganizowane
politycznie grupy i forsującej humanistyczne poglądy na sprawy społeczne.
Jednym z powodów takiego stanu rzeczy jest to, że wiele organizacji
neohumanistycznych ma status non profit, co wyklucza działalność w polityce. To
nie może powstrzymać neohumanistów przed całkiem niezależnym organizowaniem się,
przyłączaniem się do politycznych grup nacisku i wchodzeniem w koalicje z innymi
grupami społecznymi, z którymi się
zgadzają lub przed staraniami o powstanie partnerskich organizacji o statusie
podatkowym pozwalającym na zaangażowanie w politykę.
Kolejnym powodem, dla którego
nie zajmowano się polityką, jest tendencja do definiowania świeckiego
humanizmu przez jego opozycję do religii. Wielu świeckich humanistów sądziło, że
każdy ateista czy agnostyk zgadza się w najważniejszych punktach z innymi.
Tymczasem wielu liberalistów z prawego skrzydła skłaniało się ku antyreligijnemu
stanowisku świeckiego humanizmu, jednak odrzucało to, co uznawali za zbytni
liberalizm ekonomiczny, który nazywano „lewym skrzydłem".
Przyznajemy, że określenia „lewe" i „prawe skrzydło" to relikty z wcześniejszych okresów historycznych i mają małe znaczenie na dzisiejszej scenie
politycznej. Bardzo niewielu
sprzeciwia się roli, którą spełnia w Rezerwa Federalna USA lub podobne ciała
rządowe w innych krajach, polegającej na inicjowaniu programów stymulacji
ekonomicznej dla chwiejnych gospodarek lub dla ratowania instytucji finansowych
przed bankructwem. Nie ma również żadnych obiekcji co do popierania wysokiego
budżetu na obronę narodową, badań naukowych, badań nad kosmosem lub instytucji
związanych ze zdrowiem i edukacją. Symbole ideologiczne mogą generować retorykę,
ale niewiele mają wspólnego z konkretnymi problemami, z którymi stykają się
narody.
Mogłoby się wydawać, że etyka humanistyczna jest jedynie zbiorem
abstrakcyjnych generalizacji. Dlatego należy zacząć stosować ją przy
rozwiązywaniu konkretnych problemów społecznych. Jeśli neohumanizm zacznie
odnosić się do konkretnych problemów, może przyciągnąć wiele niezafiliowanych i niezadowolonych osób z naszego społeczeństwa, które mogą pragnąć przyłączyć się
do realizacji postulatów humanistycznych. Już teraz możemy oceniać i oceniamy
politykę ekonomiczną w świetle wartości humanistycznych i ma to swoje implikacje
polityczne. Jednym z celów humanizmu jest ocena organizacji społecznych i politycznych na podstawie ich przydatności w
ulepszaniu ludzkiego życia. W tej
sytuacji organizacje neohumanistyczne muszą przygotować się na zaangażowanie w działalność polityczną.
Po piętnaste,
neohumaniści muszą zajmować postępowe stanowisko w kwestiach ekonomicznych.Proponujemy
następujące wytyczne moralne:
- Zbyt duży nacisk na cenę i zysk jako
główne kryteria zasług sprawił, że
wiele osób skupia się głównie na pieniądzach. Wielu przyzwyczaiło się do
traktowania bogactwa jako miernika wartości społecznej. Patrząc na to w ten
sposób przeocza się naukowców, zdobywców Nagrody Nobla, nauczycieli, liderów
politycznych, artystów, poetów, oddanych przedstawicieli zawodów polegających na
pomaganiu innym i fakt, że wiele aktywności społecznych jest performowanych
przez instytucje non profit oraz rolę, którą rząd ma do odegrania w społeczeństwie.
- Istnieje kilka zasad etycznych, które ograniczają rolę wolnego rynku jako
głównego arbitra użyteczności społecznej. Jedna z nich została wyrażona przez
Immanuela Kanta w drugim imperatywie
kategorycznym — powinniśmy traktować
ludzi jako cele a nie jako środki. Według Kanta jest to zasada bazująca na
rozumie. Nakłada ona istotne ograniczenia dotyczące zachowań ekonomicznych.
- Istnieją również inne imperatywy,
które wyznaczają granice wolnemu rynkowi. Odnosimy się tu do stworzonej przez
społeczeństwa demokratyczne, rozszerzającej się listy praw człowieka. Na
przykład, żywimy szacunek dla: prawa do życia i wolności oraz dążenia do
szczęścia, ale bez dyskryminacji ze względu na płeć, orientację seksualną, rasę,
pochodzenie etniczne lub poglądy religijne; prawo do edukacji dla wszystkich
dzieci i inne, wcześniej już wymienione, prawa.
- Dla sprawiedliwego społeczeństwa niezbędny jest podatek progresywny. Został on
wprowadzony przez prawie każde społeczeństwo demokratyczne w celu stworzenia równych szans dla wszystkich. Istnieje wiele potrzeb
społecznych, które nie mogą zostać w pełni zaspokojone przez sektor prywatny. W zainteresowaniu sektora publicznego powinny znajdować się: powszechna obrona,
drogi, arteria wodna, zdrowie publiczne, nauka i edukacja, żeby wymienić tylko
kilka.
- Duże nierówności w dochodach i bogactwie
są niesprawiedliwe. Podatek progresywny jest najsprawiedliwszym środkiem
zaradczym.
- Postępowy humanista ma świadomość istotnych korzyści wynikających z istnienia
wolnego rynku, ale musimy brać pod
uwagę również zasady sprawiedliwości społecznej.
Korzyści z wolnego społeczeństwa powinny być dostępne dla jak największej
ilości jego członków. Jakkolwiek wysoki produkt narodowy jest ważnym kryterium
postępu ekonomicznego, powinniśmy
dodatkowo starać się o wysoką narodową
jakość życia. Powinniśmy dopingować ludzi w osiąganiu satysfakcji,
doskonałości i honoru i przekonywać ich o znaczeniu edukacji dla rozwoju ich
gustów estetycznych, intelektu i postaw moralnych — w ten sposób podniesie się
jakość ich życia.
1 2 3 4 5 Dalej..
Przypisy: [ 1 ] System podatkowy dyskutowany w USA.
Podatek ma być pobierany raz, w momencie zakupu nowych towarów i usług przez
konsumenta ostatecznego. Taki podatek miałby zastąpić wszystkie federalne
podatki dochodowe. (przyp. tłum.) « Humanizm (Publikacja: 04-11-2010 Ostatnia zmiana: 05-11-2010)
Paul KurtzUr. 1926. Filozof amerykański, czołowy działacz ruchu wolnomyślicielsko-racjonalistycznego, organizator, wydawca oraz intelektualista. Emerytowany profesor filozofii Uniwersytetu Stanowego Nowy Jork w Buffalo, założyciel i przewodniczący Committee for the Scientific Investigation of Claims of the Paranormal (CSICOP), Council for Secular Humanism, Center for Inquiry oraz największego wydawnictwa świeckiego humanizmu - Prometheus Books. Jest także redaktorem naczelnym największego magazynu wolnomyślicielskiego - Free Inquiry. Dawniej stał na czele International Humanist and Ethical Union (IHEU), federacji zrzeszającej organizacje humanistyczne z całego świata. Jest laureatem wielu nagród oraz autorem ponad trzydziestu książek tłumaczonych na wiele języków (w tym polski), które kształtują fundamenty ideowe tysięcy ludzi na całym świecie. Strona www autora
Liczba tekstów na portalu: 2 Pokaż inne teksty autora Poprzedni tekst autora: W obronie rytuałów przejścia | Wszelkie prawa zastrzeżone. Prawa autorskie tego tekstu należą do autora i/lub serwisu Racjonalista.pl.
Żadna część tego tekstu nie może być przedrukowywana, reprodukowana ani wykorzystywana w jakiejkolwiek formie,
bez zgody właściciela praw autorskich. Wszelkie naruszenia praw autorskich podlegają sankcjom przewidzianym w
kodeksie karnym i ustawie o prawie autorskim i prawach pokrewnych.str. 722 |
|