|
Chcesz wiedzieć więcej? Zamów dobrą książkę. Propozycje Racjonalisty: | | |
|
|
|
|
Kultura » Historia
Działalność polityczna Fr. Szlachcica jako szefa UB na terenie Warmii i Mazur [8] Autor tekstu: Marcin Ślaski
[25]
W Polsce o decyzję o kolektywizacji rolnictwa podjął KC PPR we wrześniu
1948 roku na podstawie rezolucji Kominformu z czerwca 1948 roku, o
rozpoczęciu kolektywizacji we wszystkich państwach komunistycznych. Mimo
zastosowania przez władze komunistyczne środków przymusu, do 1951 roku
powstało około 2200 spółdzielni, zajmujących zaledwie 0,8% gruntów
ornych i zrzeszających 23 tys. członków. Do spółdzielni produkcyjnych
przystępowali głównie chłopi o niskim statusie gospodarczym, którzy
otrzymywali ziemię
w wyniku parcelacji podczas reformy rolnej w okresie 1944-1948 (w tym
podczas parcelacji i osadnictwa na Ziemiach Zachodnich w latach
1944-1945). Por. P. Benken, op.cit., s. 16.
[26]
W województwie olsztyńskim do 1950 roku powstały 34 spółdzielnie
produkcyjne. Jednak już w połowie 1953 roku ich liczba wzrosła do 459,
by z końcem 1955 roku osiągnąć 535; Por. D. Jarosz,
Polityka władz komunistycznych w
Polsce w latach 1948-1956 a chłopi, Warszawa 1998, s. 108-109.
Jeszcze w lutym 1953 roku F. Szlachcic w alarmistycznym tonie informował
centralę, że "Elementy wrogo ustosunkowane do spółdzielczości, kułacy,
prywatna inicjatywa i nieświadome, opierające się wstąpieniu do
spółdzielczości inne osoby spośród chłopstwa starają się wszelkimi
sposobami zastraszyć zdecydowanych wstępowania do spółdzielni, aby
utrudniać postępujące w naszym wojew. stosunkowo znaczne powstawanie
spółdzielni. Formą obliczoną na takie odciąganie, to przede wszystkim
propaganda i plotki, najczęściej powtarzane jakoby słyszane od osób
trzecich o rzekomej biedzie jaką powodować miały kołchozy i szkalowania
ich. Tam gdzie brak niezwłocznego działania występowała niechęć do
wstępowania, lub pozostawania w spółdzielniach. W wielu spółdzielniach
występował niewłaściwy stosunek do pracy i wiele innych prób
osłabiających spółdzielnie np. w nowo zorganizowanej spółdzielni
produkcyjnej Jesionowo, pow. Szczytno u członków panuje tendencja
przystąpienia do pracy zespołowej dopiero w jesieni oraz chęć
rozprzedaży inwentarza; w spółdzielni produkcyjnej w Targowie pod
wpływem wrogich elementów członkowie usiłują ukrywać ziemie aby poza
pracą w spółdzielni pracować na indywidualnych działkach. Po
zdemaskowaniu przez Partie, pozostają tarcia członków spółdzielni
pozytywnych z źle nastrojonymi. Częściowe oddziaływanie wroga m.in.
kierowane było na członków zarządu i przewodniczących, którzy w wielu
wypadkach ulegając wpływom, przy braku poczucia odpowiedzialności
dopuszczali do marnotrawstwa w gospodarce zespołowej, np. na odcinku nie
zebrania zbóż z pól. Poza tym niektórzy z nich niewłaściwie dysponowali
przydzielonymi dla spółdzielni np. spółdzielnia produkcyjna Bzowiec,
pow. Lidzbark która nie przeprowadzała zebrań i przewodniczący jej
Kochanowski wypożyczone pieniądze z banku użył na remont świetlicy
gromadzkiej wywołując tym niezadowolenie u spółdzielców. Występującym
zjawiskiem było w okresie sprawozdawczym przystosowanym rozpijaniu
niektórych członków, obiecywanie dobrze płatnej pracy warsztatowej, aby
tylko wzbudzić niechęć do spółdzielczości /forma prywatnej inicjatywy/".
IPN BU 1572/351, Sytuacja
polityczno-społeczna i gospodarcza oraz stan bezpieczeństwa w woj.
olsztyńskim w 1953 r. — nastroje ludności autochtonicznej, sytuacja
gospodarcza, akcja skupu, spółdzielnie produkcyjne, PGR, prace wydziałów
operacyjnych, kler, stan kadr, werbunek agentów. Sprawozdania miesięczne
Szefa WUBP w Olsztynie, zestawienia statystyczne, notatki. Sprawozdanie
Szefa WUBP w Olsztynie za okres od 1. II do 28.II 53
r., k. 20-21.
[27]
„Na odcinku gospodarczym mieliśmy szereg aktów wrogiej działalności.
Szczególnie w P.G.R-ach jak trucie inwentarza i niewłaściwa opieka,
która powoduje straty w hodowli np.: W zespole P.G.R. Załuski pow.
Nidzica zostało zatrutych 42 sztuk krów. Jak wykazała analiza fosforem
cynku i arszenem. Początkowo śledztwo sprawców nie ujawniło,
jednak są poszlaki, które rozpracowuje intensywnie grupa specjalnie do
tego powołana.
W majątku P.G.R. Pudłowice pow. Morąg padło 8 świń, również zatrute,
brak jeszcze wyników badania chemicznego. Ponieważ w okresie b.r.
podobnych faktów nie było to niniejsze świadczy o wzmożeniu działalności
wroga na odcinek hodowlany naszego województwa". IPN BU 1572/349,
Sytuacja polityczno-społeczna i stan bezpieczeństwa w woj. olsztyńskim w
1951 r. — autochtoni, gospodarka, praca wydziałów operacyjnych,
dyscyplina aparatu. Sprawozdania miesięczne Szefa WUBP w Olsztynie.
Sprawozdanie Szefa WUBP w Olsztynie za okres od 1. V do 1 VI 51 r.,
k. 44-45.
[28]
W sprawozdaniu Szefa WUBP za luty 1951 r. F. Szlachcic informował
centralę MBP, że do końca lutego 1951 r. około 4 tysiące indywidualnych
chłopów zgłosiło podania na wyjazd do Polski Centralnej. Zanotowano
również 68 wypadków samowolnego opuszczania gospodarstw. IPN BU
1572/349, Sytuacja
polityczno-społeczna i stan bezpieczeństwa w woj. olsztyńskim w 1951 r.
- autochtoni, gospodarka, praca wydziałów operacyjnych, dyscyplina
aparatu. Sprawozdania miesięczne Szefa WUBP w Olsztynie, Sprawozdanie
Szefa WUBP w Olsztynie za okres od 1 lutego do 28 lutego 1951 r., k.
15.
[29]
Problem masowego opuszczania i zrzekania się gospodarstw przez chłopów
na Ziemiach Odzyskanych został szczególnie nagłośniony przez władze
komunistyczne po tzw. wypadkach Gryfickich — przestępstw mających
miejsce podczas planowego skupu zboża w powiecie gryfickim w I połowie
1951 roku. Zostały one nagłośnione przez władze komunistyczne w
Warszawie, które publicznie potępiły winnych i wprowadziły pewną korektę
w swej polityce rolnej. Zmiany te zostały błędnie odebrane przez
członków administracji państwowej na szczeblu lokalnym jako całkowite
zawieszenie procesu kolektywizacji. Więcej na ten temat zob. P. Benken,
Wypadki gryfickie 1951,
Instytut Pamięci Narodowej, Szczecin 2016.
[30]"W
okresie miesiąca lutego [1953 r. — przyp.aut] na terenie naszego
województwa widzimy poważną aktywizację pracy nad tworzeniem spółdzielni
produkcyjnych. W rezultacie rocznych podsumowań i bilansów oraz
wysokości dniówek obrachunkowych chłopi zdają sobie sprawę z wyższości
tej formy gospodarki, rzucony aktyw pomagał im zrozumieć, co sprzyja
rozwijaniu się spółdzielczości. Porównania tempa wzrostu utworzonych
spółdzielni można by dokonać na przykładzie, że w ciągu całego roku 1952
założono 122 spółdzielnie, a tylko w ciągu m-ca sprawozdawczego 80
spółdzielni i poza tym istnieje obecnie 40 komitetów założycielskich.
Obecnie w województwie ilość spółdzielni wszystkich typów sięga na dzień
1 II 1953 r., liczby 353. Niemniej jednak oprócz różnych przejawów
wrogiej działalności na tym odcinku, niewątpliwie poprzez propagandę o
szybkiej masowej kolektywizacji, w szeregu powiatach zaistniały
niepokojące fakty składania podań do PPRN o rezygnacji z zajmowanych
gospodarstw chłopów dążących do wyjazdu na inne tereny i rozpoczęcia
pracy nie związanej z rolnictwem". IPN BU 1572/351,
Sytuacja polityczno-społeczna i
gospodarcza oraz stan bezpieczeństwa w woj. olsztyńskim w 1953 r. -
nastroje ludności autochtonicznej, sytuacja gospodarcza, akcja skupu,
spółdzielnie produkcyjne, PGR, prace wydziałów operacyjnych, kler, stan
kadr, werbunek agentów. Sprawozdania miesięczne Szefa WUBP w Olsztynie,
zestawienia statystyczne, notatki. Sprawozdanie Szefa WUBP w Olsztynie
za okres od 1 II do 25 II 53 r., k. 20.
[31]
„Wśród członków niektórych spółdzielni występuje poważna opieszałość w
pracy np. otrzymano informacje, że członkowie Zarządu Spółdzielni w
Kamionce pow. Nidzica TYBURSKI i SZULC dobytek swój wywożą do Polski
Centralnej. Na zebraniu w dniu 10. II.1953 r. nie dopuszczono do
wybrania brygadzisty polowego co z góry uplanowano, aby nie skierować go
na kurs. Występujący na zebraniu SIEMIANOWSKI proponował aby wyrzucono
go ze spółdzielni. Niektórzy członkowie spółdzielni urządzając
cotygodniowe libacje zaczęli się rozpijać. W wielu wypadkach nie zdrowe
panujące stosunki wewnątrz spółdzielni uzdrawiali sami spółdzielcy po
zwróceniu im na to uwagi /np. dla wyrzucania niektórych elementów,
którzy wkradli się dla szkodzenia zespołowej gospodarce/. Jednak były
fakty konieczności rozwiązania spółdzielni np. w Borytach, pow.
Bartoszyce rozwiązano spółdzielnie członkowie jej nie chcieli chodzić do
pracy nie przestrzegali statutu. Podobnie przedstawiało się w
spółdzielni w Montowie, pow. Mrągowo gdzie ponadto poszczególne osoby
rozkradały mienie spółdzielcze. Formą zastraszania w drodze propagandy,
towarzyszyły fakty bezpośredniego przesyłania anonimów, np. członkom
jednej ze spółdzielń i korespondentowi wiejskiemu w powiecie Górowo,
zawierających pogróżki. Wśród środowisk chłopskich, w tym i
autochtonicznych, wzrosła ilość wypowiedzi p-ko spółdzielni, kierunek
których charakteryzują wypowiedzi, które przytaczam: — w gromadzie
Laseczno, pow. Iława indywidualny chłop GRZECHUTA Aleksander czł. PZPR
że "będąc w 1945 r. w ZSRR widział niską stopę życiową kołchoźników,
ponieważ chodzą boso i nago, a w kołchozach jest rosyjska katorga" -
rolnik SZAFRAN Tadeusz wobec organizowania w w/w gromadzie spółdzielni,
że nie zdążą jej założyć bo wszystkim którzy pierwsi wpisali się do
spółdzielni jak się zmieni poucinają głowy". APO Olsztyn,
Protokół nr 6/52 posiedzenia
Egzekutywy KW PZPR w Olsztynie 8 II 1952 r., sygn. 237/VII — 1536,
k. 36.
[32]
Zgodnie z tymi zaleceniami, kary wymierzane „kułakom" miały się wahać od
dwóch do trzech lat, a w stosunku do innych osób nie przekraczać jednego
roku pozbawienia wolności. Por.
Aparat bezpieczeństwa w Polsce w latach 1950-1952. Taktyka, strategia,
metody, wybór i oprac. A. Dudek i A. Paczkowski, Warszawa 2000, s.
214-215.
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Dalej..« Historia (Publikacja: 26-07-2018 ) Wszelkie prawa zastrzeżone. Prawa autorskie tego tekstu należą do autora i/lub serwisu Racjonalista.pl.
Żadna część tego tekstu nie może być przedrukowywana, reprodukowana ani wykorzystywana w jakiejkolwiek formie,
bez zgody właściciela praw autorskich. Wszelkie naruszenia praw autorskich podlegają sankcjom przewidzianym w
kodeksie karnym i ustawie o prawie autorskim i prawach pokrewnych.str. 10224 |
|