Racjonalista - Strona głównaDo treści


Fundusz Racjonalisty

Wesprzyj nas..
Zarejestrowaliśmy
199.558.916 wizyt
Ponad 1065 autorów napisało dla nas 7364 tekstów. Zajęłyby one 29017 stron A4

Wyszukaj na stronach:

Kryteria szczegółowe

Najnowsze strony..
Archiwum streszczeń..

 Czy konflikt w Gazie skończy się w 2024?
Raczej tak
Chyba tak
Nie wiem
Chyba nie
Raczej nie
  

Oddano 246 głosów.
Chcesz wiedzieć więcej?
Zamów dobrą książkę.
Propozycje Racjonalisty:
Sklepik "Racjonalisty"

Złota myśl Racjonalisty:
(..) wiara w Boga jest jednym ze sposobów wyrażenia "woli" wiary w cokolwiek. Natomiast odrzucenie wiary w żaden sposób nie stanowi wyznania, że nie wierzy się w nic.
 Kościół i Katolicyzm » Sprawy finansowe i majątkowe » Uposażenie Kościoła w XX-leciu

Uposażenie Kościoła w Polsce 1918–1939. Majątek nieruchomy [7]
Autor tekstu:


Tabela 4: Własność ziemska Kościoła katolickiego w Polsce w 1927 r. Źródło: AAN, MWRiOP, 717, s. 26-39 – zestawienie Biuro Episkopatu z 3.3.1928 r. (Objaśnienia: 1. Według zestawienia Episkopatu z 1919 r., AAN, MWRiOP, 773; 2. Jak wyżej; 3. AAN, MWRiOP, 717, pismo ordynariusza kieleckiego z 23.1.1928 r., które nie zostało uwzględnione w zestawieniu Biura Episkopatu.)

Najbardziej wiarygodne informacje zawiera spis przeprowadzony przez urzędy wojewódzkie w 1938 r. (zob. tabele 5 i 6). Spisem objęto wszystkie grunty znajdujące się w rękach duchowieństwa katolickiego, bez względu na ich obszar. Nie posiadamy jednak informacji, w jaki sposób ten spis przeprowadzono.

Województwa Razem ha ziemi (w tym lasów) Beneficja
biskupów
i kapituł
proboszczów seminariów zakonów
ziemi (w tym lasów) liczba osób prawnych> ziemi (w tym lasów) liczba osób prawnych ziemi (w tym lasów) liczba osób prawnych ziemi (w tym lasów)
Ogółem 238.989 (16.355) 29.355 (8.764) 4.049 148.424 (6.339) 12 2.529 129 58.681 (1.253)
Centralne: 15.847 - 1.711 15.623 5 45 21 179
warszawskie 2.055 - 430 2.039 1 6 4 10
łódzkie 1.545 - 322 1.534 - - 1 11
kieleckie 2.327 - 472 2.210 2 19 13 98
lubelskie 5.466 - 269 5.388 1 18 3 60
białostockie 4.454 - 218 4.452 1 2 7 1.061 (154)
Wschodnie: 13.110 (154) - 338 12.049 - - 2 238
wileńskie 5.214 - 142 4.976 - - 1 159
nowogrodzkie 2.671 - 84 2.512 - - - -
poleskie 2.238 (154) - 38 1.700 - - 2 538 (154)
wołyńskie 2.987 - 74 2.861 - - 2 126
Zachodnie: 77.180 (1.513) - 1.007 72.957 (1.511) 6 2.295 31 1.928
poznańskie 48.358 (1.035) - 638 45.092 (1.035) 2 1.355 28 1.911
pomorskie 24.926 (478) - 274 24.521 (476) 1 403 1 2
śląskie 3.896 - 95 3.344 3 537 2 15
Południowe: 103.497 (5.924) - 993 47.795 (4.828) 1 189 70 55.513 (1.099)
krakowskie 26.267 (2.637) - 438 16.642 (1.541) - - 25 9.625 (1.099)
lwowskie 42.724 (477) - 303 17.081 (477) 1 189 23 25.454
stanisławowskie 8.166 (1.253) - 76 5.972 (1.253) - - 6 2.194
tarnopolskie 26.340 (1.557) - 176 8.100 (1.557) - - 16 18.240


Tabela 5: Własność ziemska Kościoła rzymskokatolickiego w 1938 r. Źródło: AAN, MWRiOP, 722 – sprawozdania województw zestawione w marcu 1939 r.

Sądzić można, że tym razem urzędy wojewódzkie nie opierały się na danych z kurii biskupich, lecz sięgały do akt własnych wydziałów lub urzędów skarbowych [ 48 ].

Województwa Ziemia w tym lasy
Ogółem 143.582 41.046
Centralne: 765 -
warszawskie - -
łódzkie - -
kieleckie - -
lubelskie 765 -
białostockie - -
Wschodnie: 75 -
wileńskie 42 -
nowogrodzkie 33 -
poleskie - -
wołyńskie - -
Zachodnie: - -
poznańskie - -
pomorskie - -
śląskie - -
Południowe: 96.400 5.374
krakowskie 3.582 408
lwowskie 33.625 270
stanisławowskie 27.342 3.138
tarnopolskie 31.851 1.558
Dobra stołu biskupiego i kapituł 41.601 32.978
Zakony 4.741 2.694


Tabela 6: Własność ziemska Kościoła greckokatolickiego w Polsce w 1938 r. (w ha). Źródło: jak w tabeli 5.

Warto sprawdzić wiarygodność tego spisu. W 1926 r. Urząd Skarbowy w pow. wolsztyńskim (woj. Poznańskie) zwrócił się do Kurii Archidiecezjalnej w Poznaniu z prośbą o wyjaśnienie, jakie jest przeznaczenie wykazanych w zestawieniu dóbr ziemskich w 12 parafiach na terenie powiatu. Chodziło o ustalenie czy dochody z tych dóbr są przeznaczane na utrzymanie kościołów czy duchowieństwa parafialnego, od czego zależał wymiar podatku; dochody przeznaczone na utrzymanie kościołów, czyli na cele kultu, były zwolnione z opodatkowania. Kuria stwierdziła, że wszystkie te dobra są beneficjami proboszczów, ale jednocześnie sprostowała wielkość obszarów beneficjów, podaną przez Urząd Skarbowy. Do wiadomości Urzędu podano obszary pomniejszone o grunty znajdujące się pod zabudowaniami, cmentarze i nieużytki. W czasie opracowywania odpowiedzi urzędnik Kurii sporządził notatkę, na użytek wewnętrzny, odnośnie do całego obszaru beneficjów, według danych z ksiąg wieczystych (tabela 7). Okazuje się, że w niektórych przypadkach istniały znaczne rozbieżności (np. poz. 12 w tabeli 7), jednak w ostatecznym podsumowaniu różnica między liczbami w zestawieniu Urzędu Skarbowego i Kurii nie była duża. Kuria wykazała o około 58 ha gruntów mniej, ale dokonane obliczenia były na pewno słuszne i prawdziwe, jeśli miały służyć do celów podatkowych.

Lp. Parafia Dane Urzędu Skarbowego Dane z ksiąg wieczystych Informacja Kurii dla Urzędu Skarbowego
ha a m2 ha a m2 ha a m2
1 Przemęt 221 89 36 229 94 88 221 41 08
2 Siedlec 147 57 74 147 86 04 143 94 50
3 Kębłowo 101 00 29 102 76 97 101 00 29
4 Kaszczor 96 28 89 97 07 69 84 11 19
5 Wolsztyn 66 07 71 63 17 45 53 60 98
6 Tuchorza 59 51 83 59 51 83 59 42 69
7 Ruchocice 51 11 30 51 11 60 50 95 70
8 Gościeszyn 39 70 23 77 60 20 39 70 30
9 Rostarzewo 36 82 23 36 10 47 37 24 50
10 Kopanica 35 02 91 37 20 89 25 02 50
11 Rakoniewice 34 79 43 7 40 10 29 20 51
12 Obra 18 25 93 2 90 301 3 82 99
Razem 908 07 85 912 68 42 849 47 23

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 

 Po przeczytaniu tego tekstu, czytelnicy często wybierają też:
Dobra martwej ręki w dawnej Polsce i dzisiaj
Zarząd majątkiem Kościoła w XX-leciu międzywojennym


 Przypisy:
[ 48 ] Świadczyć o tym może akcja podjęta w 1931 r. przez Ministerstwo Rolnictwa i Reform Rolnych spisania drobnych dzierżawców dóbr kościelnych. Odpowiednie kwestionariusze rozesłano do urzędów wojewódzkich, ale na wiadomość, że wójtowie zwracają się w tej sprawie do duchowieństwa, całą akcję wstrzymano. AAPoznań, KA 329, korespondencja z października i listopada 1931 r.

« Uposażenie Kościoła w XX-leciu   (Publikacja: 27-07-2008 Ostatnia zmiana: 21-10-2008)

 Wyślij mailem..   
Wersja do druku    PDF    MS Word

Jerzy Wisłocki
Ur. 1928, zm. 2008. W latach 1944-1945 działał w Armii Krajowej. W czerwcu 1956 aresztowany i przetrzymywany w Urzędzie Bezpieczeństwa. W 1948 ukończył szkołę średnią w Przemyślu. W 1952 ukończył studia na Wydziale Prawa Uniwersytetu Poznańskiego. W 1963 - doktorat nauk prawnych na podstawie rozprawy o rzemieślniczych cechach poznańskich w okresie przed wojnami szwedzkimi. Od 1978 jest doktorem habilitowanym, od 1983 profesorem nauk humanistycznych, a od 1995 - profesorem zwyczajnym. Od 1953 pracował w Archiwum Państwowym w Poznaniu na stanowisku kierownika pracowni mikrofilmowej. Później - od roku 1956 aż do 1988 - był pracownikiem naukowym Wydziału Prawa Uniwersytetu Poznańskiego, gdzie wypromował 250 magistrów i 12 doktorów. W 1982 został dyrektorem Biblioteki Kórnickiej PAN. Od 1987 kierował Zakładem Badań Narodowościowych PAN, w którym utworzył czasopismo "Sprawy Narodowościowe. Seria Nowa". W latach 1955-1992 był członkiem władz poznańskiego oddziału Polskiego Towarzystwa Historycznego, a od 1972 do 1985 - głównym redaktorem wydawnictw Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk.

 Liczba tekstów na portalu: 10  Pokaż inne teksty autora
 Najnowszy tekst autora: Konkordat polski z 1925 roku. Zagadnienia prawno-polityczne
Wszelkie prawa zastrzeżone. Prawa autorskie tego tekstu należą do autora i/lub serwisu Racjonalista.pl. Żadna część tego tekstu nie może być przedrukowywana, reprodukowana ani wykorzystywana w jakiejkolwiek formie, bez zgody właściciela praw autorskich. Wszelkie naruszenia praw autorskich podlegają sankcjom przewidzianym w kodeksie karnym i ustawie o prawie autorskim i prawach pokrewnych.
str. 5981 
   Chcesz mieć więcej? Załóż konto czytelnika
[ Regulamin publikacji ] [ Bannery ] [ Mapa portalu ] [ Reklama ] [ Sklep ] [ Zarejestruj się ] [ Kontakt ]
Racjonalista © Copyright 2000-2018 (e-mail: redakcja | administrator)
Fundacja Wolnej Myśli, konto bankowe 101140 2017 0000 4002 1048 6365